دورهمی هنر دست‌های ایرانی

به گزارش جام‌جم، اینجا در نمایشگاه بین‌المللی تهران، فضایی با چند سالن و 500 غرفه، این روزها حال و هوایی خاص پیدا کرده است؛ بیش از صد رشته از صنایع دستی و صدها تولیدکننده از میان بیش از 400 هزار تولیدکننده صنایع دستی کشور یکجا گردهم جمع شده‌اند، تا مرغوب‌ترین، زیباترین، ناب‌ترین و متنوع‌ترین کالاها و مصنوعات دستی خود را که برخاسته از گوشه‌گوشه این سرزمین و برگرفته از فرهنگ و تمدن اقوام و استان‌های مختلف ایران زمین است، به تماشای دید هموطنان گوهرشناس بگذارند و هم هویت و فرهنگ ایرانی را بازمعرفی کرده و پلی شوند برای رسیدن این هنر و هویت به خانه‌های ایرانی و هم سفره رزق و روزی خود را پربرکت کنند؛ البته اگر مردم از وجود این نمایشگاه باخبرشوند و همت کرده و پای در رکاب شوند و خود را به آن برسانند.

بیم و امید

این روزها اما دل توی دل غرفه‌داران و صاحبان هنر و صنایع نیست، تولیدکنندگانی که نگران ادامه‌دار شدن سکوت و خلوتی نمایشگاه و جور درآمدن دخل و خرجشان هستند؛ یعنی همان هزینه‌هایی که برای اجاره غرفه‌ها و هزینه اسکان و... خود کرده‌اند و فروشی که خدا می‌داند آن‌قدر خواهد بود که علاوه بر این هزینه‌ها، هزینه سفر و تحمل سختی طی طریق از دورافتاده‌ترین نقاط محروم و غیرمحروم کشور تا پایتخت را جور کند یا نه؟!

مرضیه و مریم بهرامی‌کشکولی، دو خواهر هنرمند هستند، یکی مقیم استان فارس و دیگری مقیم بوشهر، اما هر دو گلیم‌باف هستند و از هنرمندان بنام دیار خود. یک غرفه بزرگ در کنج یکی از سالن‌های نمایشگاه اجاره کرده‌اند و کارهایشان را اشتراکی در این غرفه به نمایش گذاشته‌اند؛ از گلیم و گبه‌های رنگارنگ گرفته تا زیورآلات، دستبند و گردنبندی که کار دست است و با گل‌ها و گیاهان بومی و پرخاصیت ساخته شده است.

مرضیه بهرامی‌کشکولی که سه نشان ملی در پرونده کاری و هنری خود دارد، می‌گوید: بیشترین فروشمان در نمایشگاه‌هاست، چراکه به‌خاطر پایین آمدن قدرت خرید مردم، نه در شهرهایمان فروش چندانی داریم و نه به خاطر تحریم‌ها، امکان صادرات برایمان فراهم است.

وی اضافه می‌کند گرچه برای این غرفه 12 متری و برای هفت روز، حدود یک‌میلیون و 200 هزارتومان اجاره داده ایم و هزینه اسکان و خوراک و ایاب و ذهاب هم با خودمان است، اما درمجموع حضور در نمایشگاه برایمان به صرفه است، البته اگر تبلیغات خوبی صورت بگیرد و مردم هم از نمایشگاه استقبال کنند.

مریم بهرامی‌کشکولی اما به سرحالی خواهرش مرضیه نیست، گلایه هم در کلامش کم نیست.

او می‌گوید، هشت نشان ملی و دو نشان یونسکو دارد و در کارگاه تولیدی‌اش تاکنون به 600 نفر آموزش گلیم‌بافی و «بافت‌های داری» داده و برای 200 نفر اشتغالزایی کرده است. می‌گوید انتظار داشتیم این سابقه کاری برای مسئولان آنقدر ارزش داشته باشد که حداقل امکاناتی از اسکان را برایمان فراهم کنند. گلایه می‌کند که ما در استان‌های خودمان برای خودمان کسی هستیم، اما اینجا باید به دنبال یک ژتون غذا بدویم و جای درست و درمانی هم برای اسکان نداشته باشیم.

مشکل کمبود نقدینگی

نامش عباس آقانوری است و غرفه کوچکی دارد که انواع پارچه‌های چاپ قلمکار در ابعاد و رنگ‌های متنوع در قالب رومیزی، سفره، روتختی و... از دیوارهایش آویزان است. یکی از معدود استادان چاپ قلمکار در کشورمان و شهر اصفهان است که بیش از 60 سال سابقه کار دارد و طرح‌های خلاقانه و جدید و پیچیده‌ای که می‌زند، هنوز مشتریان پروپاقرصی را برایش نگه داشته است.

مهم‌ترین مشکل خود و تولیدکنندگان صنایع دستی را نبود نقدینگی عنوان می‌کند و می‌گوید: نبود نقدینگی، وام و تسهیلات باعث می‌شود که هنرمندان با قرض و پول نزول، خود و صنعتشان را سرپا نگه دارند و از فرصت نمایشگاه بهره ببرند تا فقط بتوانند قرض و قوله خود را بپردازند.

آقانوری اضافه می‌کند که نمایشگاه برای همه تولیدکنندگان صرفه اقتصادی ندارد، زیرا یا باید اجناس خود را گران بدهیم که هزینه‌های خودمان دربیاید که در این صورت مشتری ناراضی می‌شود یا این‌که ارزان بدهیم که هزینه‌های خودمان جور نمی‌شود، مثل سال گذشته که هزینه‌های نمایشگاه با فروشمان برابر شد، بدون ریالی سود.

این استاد باسابقه چاپ قلمکار، پایین‌آوردن هزینه‌های نمایشگاه، پرداخت وام، تبلیغات گسترده برای نمایشگاه در رسانه ملی و تشکیل کمیته‌ای برای نظارت بر کیفیت کالاها و قیمت‌گذاری مناسب را بهترین کمک به تولیدکنندگان واقعی و اصیل صنایع دستی و راه برون‌رفت آنها از رکود و مشکلات کنونی عنوان می‌کند.

از همه راضی هستم

بخت بی‌بی دکالی، با آن لباس محلی ساده‌ای که پوشیده در غرفه کوچکش در ته سالن نمایشگاه نشسته و به محض دیدن ما می‌ایستد و از کارهایش که سکه‌دوزی و کار حصیر است، برایمان توضیح می‌دهد.

از ایرانشهر سیستان و بلوچستان آمده و می‌گوید با این‌که شب‌ها در خانه یکی از اقوام اسکان دارم، درکل حدود دو میلیون تومان خرج سفر و اجاره غرفه‌ام شده است.

بخت بی‌بی، یکی از معدود غرفه‌دارانی است که با وجود این‌که چشم به راه خریداران و سود احتمالی در روزهای آینده است، با لبی خندان از مسئولان، نمایشگاه و مردم ابراز رضایت می‌کند.

این بانوی مسن ایرانشهری طرح تضمینی خرید حصیر توسط معاونت صنایع دستی از مردم جنوب کشور را بهترین طرح حمایتی از تولیدکنندگان و حصیربافان عنوان می‌کند و می‌گوید در شهرستانشان همه از این طرح راضی‌اند و توانسته‌اند حصیرهایشان را بفروشند.

فاطمه مرادزاده

ایران