غمنومه فریدون

به گزارش جام جم آنلاین،‌اثری که بیش از ده سال از نوشتن اش می گذرد و با مشکلات امروزی پس از کش و قوس فراوان در نسخ معدود با همدلی و همراهی پدید آوردندگانش روانه بازار شد. «غمنومه فریدون» نمونه بارزی از یک کار گروهی فراتر از قراردادهای این روزی بر اساس احساس و عاطفه بین هنرمندان این پروژه نقش بسته است. «غمنومه فریدون» را باید با یک وقفه 40 ساله ادامه ای از «شهر قصه» اثری از «بهمن مفید» دانست. شهر قصه داستانی با زبان عامیانه؛ راوی یک داستان عامیانه در روزگار خود بود و هنوز پس از گذشتن بیش از 40 سال شنیدن این اثر تازگی خاص خود را دارد. «غمنومه فریدون»ادامه رو «شهر قصه» است ولی نه به تقلید این اثر بلکه با رسالتی شبیه «شهر قصه» بیشتر به دنبال این بوده تا زبان عامیانه ای که در حال فراموشی است دوباره با یک داستان متفاوتی جان تازه ای بگیرد.

این پروژه با نویسندگی و کارگردانی پیمان قدیمی شکل گرفته است و هدف اولیه آن را باید میل به بازگشت به ادیبات شفاهی دهه 30 دانست و باید به این نکته اشاره کرد، «غمنومه فریدون» در صدد زنده نگه داشتن ادبیات عامه در بین جامعه است. بر اساس گفته پیمان قدیمی "نمونه‌هایی مانند تلاش‌های الف.بامداد در «کتاب کوچه» یا «قصه دخترای ننه دریا» یا «پریا» و... این‌ها مجموعه‌هایی‌اند که در محاق فرو رفته‌اند و «غمنومه فریدون» بازگشتی است به آن‌هاست."

پیمان قدیمی در سخنرانی خود در روز رونمایی اشاره ای می کند "دیگر بلایی است که در نظام آموزشی ما بر سر ادبیات‌مان آمده است و می‌آید. نوع تدریس ادبیات در نظام آموزشی ما بسیار ثقیل و سنگین است، به گونه‌ای که اشعار شعرای کلاسیک را نیازمند معنی شدن کرده است و اجازه ارتباط بی‌واسطه و بدون معنی کردن لغات را نمی‌دهد." برای اجرایی شدن اثری با این خصوصیات پیمان قدیمی به سراغ حسین علیزاده می رود، علیزاده ای که به جرات همواره به دنبال ارتقاع سطح سلیقه موسیقایی مردم بوده و هست. در این اثر استفاده زیرکانه و استادانه علیزاده از گوشه ها و قطعه های عامیانه در موسیقی ایرانی، استفاده عمده از سازهای ایرانی با رنگ بندی و سازبندی منحصر به خودش و انتخاب خوانندگان قوی و جوان کمک بزرگی به شنیدنی شدن این اثر کرده است. قطعات انتخابی که بنا بر روایت داستان و بنا بر نوع احساس بر مبنای دستگاه و گوشه مخصوص خود ارایه داده شده است نیز نشان از احساس مسئولیت علیزاده به ارایه موسیقی همراه و دنبال متن را دارد. برخی از قطعه های انتخابی از بیات تهران و قطعه بحر طویل(آی خنده خنده /شیرینی مثل قنده/آی خنده خنده/ قاتل قوره قنده...) اجرا شده است که نمونه زیبای این قطعه فراموش شده را علیزاده پس از سالها در کنسرت سال گذشته اش اجرا نمود و دوباره جان تازه ای به این اثر بخشید. بحر طویلی که هر بار اجرایش با هر شعری آدمی را به یاد بحر طویل در نعت حضرت رسول(ص) استاد حاج قربان سلیمان می اندازد.

«غمنومه فریدون»، روایتی است از محاوره موزون به سبک و سیاق قصه‌های کوچه از یک آبادی که در آن خندیدن ممنوع می‌شود. در پی این رویداد، فریدون جوان خنده‌‌روی آبادی به دنبال عشقش‌ به لبخندهای معشوقه خود«هیچا» به اعتراض می‌ایستد و.... اثری که در ادامه همه ی داستانهای عامیانه این سرزمین از دوران باستان تا به اکنون بدنبال روایت نبرد بین نور و سیاهی و یا نبرد بین شادی و غم است که سینه به سینه نقل می شده و در حال فراموشی است. «غمنونه فریدون» حاصل همکاری و همنشینی پیمان قدیمی و حسین علیزاده با ژانری داستانی و موسیقایی است و از این حیث منحصر به‌فرد بوده و به نوعی بازگشتی به ادبیات و موسیقی مغفول کوچه و آثار شنیداری از این دست است. در این اثر بازیگران و هنرمندانی همچون صابر ابر، فرهاد اصلانی، امیر جعفری، حبیب رضایی، آیدا شاملو، سیامک صفری، ژاله علو، فاطمه معتمد‌آریا و زنده‌یاد مرتضی‌ احمدی به ایفای نقش پرداخته‌اند و از میان نوازندگان این اثر می‌توان به رضا عسگرزاده، سیامک جهانگیری، صبا علیزاده، رادمان توکلی، مهرداد ناصحی، سحر ابراهیم، علی رحیمی و حسین علیزاده، اشاره کرد. همخوانی این اثر روایی، موسیقایی بر عهده‌ی مهرداد ناصحی، شهرام رکوعی، راحله برزگری، سحر محمدی، آساره شکارچی، عامر شادمان، روشنک کی‌منش و سمیرا محسنی می باشد. پروژه‌ چندرسانه‌ای «فریدون» که آخرین ایفای نقش زنده‌یاد مرتضی احمدی نیز در این اثر بوده، پیشتر بنا بود همزمان با انتشار نسخه شنیداری «غمنومه فریدون» فاز اجرای صحنه‌ای آن نیز آغاز شود، اما بنا بر تصمیم گروه تهیه و تولید پروژه، ابتدا فاز شنیداری آن منتشر و اجرای نمایش «فریدون» به زمان دیگری موکول شد.

حمید فرید / کارشناس موسیقی