همه‌پرسی و کشمکش دنباله‌دار در ترکیه

رئیس‌جمهور ترکیه در مصاحبه با شبکه‌ سی‌ان‌ان گفت، تغییر قانون اساسی این کشور، او را به یک دیکتاتور تبدیل نمی‌کند، اما این گفته‌ها نمی‌تواند، تضمین کافی به مخالفان بدهد. آنها همچنان این همه‌پرسی را غیرعادلانه می‌دانند و خواهان ابطال آن هستند.

اردوغان در پاسخ این سوال که آیا تغییر قانون اساسی با هدف قبضه کردن قدرت توسط او صورت گرفته، گفت: من واقعا فانی هستم و ممکن است هر لحظه بمیرم. اردوغان افزود: در یک دیکتاتوری، شما شاهد سیستم ریاست‌جمهوری نیستید.

در حالی که میزان حمایت از این طرح کمتر از چیزی بود که انتظار می‌رفت، اردوغان از مواضع خود عقب‌نشینی نکرده و می‌گوید، مهم این است که بیش از نیمی از مردم از این طرح حمایت کرده‌اند. وی گفت: من سابقه فوتبالی دارم. فرقی نمی‌کند که بازی را یک ـ صفر ببرید، یا پنج ـ صفر. هدف نهایی، پیروزی در بازی است.

نسخه جدید قانون اساسی ترکیه، با حذف پست نخست‌وزیری، تمام اختیارات اجرایی را به رئیس‌جمهور می‌سپارد. برای رئیس‌جمهور هم دو دوره پنج‌ساله در نظر گرفته شده و براساس یک تبصره، در صورت برگزاری انتخابات زودهنگام در دوره دوم، رئیس‌جمهور مستقر باز هم می‌تواند نامزد شود. این اصلاحات عملا راه را برای ادامه حضور نامحدود اردوغان در قدرت با داشتن حمایت تنها نیمی از مردم این کشور، باز می‌کند.

این نگاه از سوی اردوغان به همه‌پرسی در حالی است که اپوزیسیون حامی کردها در ترکیه روز سه‌شنبه با ارائه شکایتی به هیات انتخابات، خواستار ابطال همه‌پرسی به دلیل تخلف‌های گسترده شد. بینالی ایلدیریم نخست‌وزیر ترکیه اعلام کرد: نتیجه اعتراضات انجام شده به شورای عالی انتخابات به مردم ترکیه اعلام خواهد شد. ما وظیفه خود را انجام دادیم، صندوق‌های رای را نزد مردم ترکیه آوردیم و ملت ترکیه تصمیم خود را گرفت.

اظهارات ایلدیریم در حالی است که تصمیم هیات عالی انتخابات برای معتبر دانستن برگه رای‌هایی که مهر رسمی نداشتند، صدای اپوزیسیون ترکیه را درآورد. آنها معتقدند تخلف‌هایی صورت گرفته که سلامت انتخابات را زیر سوال می‌برد.

معاون حزب دموکراتیک خلق ترکیه گفت،‌ رفراندوم در شرایطی برگزار شد که وضعیت اضطراری حاکم است، دونفر از رهبران و چندین نفر از مقام‌های ارشد این حزب زندانی هستند. درخواست نامزدها برای نظارت بر حوزه‌ها رد و از منابع دولتی در کمپین آری استفاده شد.

او همچنین گفت، تصمیم دقیقه نودی هیات انتخابات درباره برگه‌های رای موجب شد تا اطلاعات رای‌دهندگان ثبت نشود و این به آن معناست که نمی‌شود مشخص کرد، چه تعداد از آرا معتبر است. علاوه بر این، برخی رای‌دهندگان نتوانستند به صورت خصوصی رای خود را بیندازند.

این مقام حزب دموکراتیک خلق ترکیه گفت: نتایج این رفراندوم برای همیشه مورد مناقشه خواهد بود. شما نمی‌توانید تغییری در یک سیستم سیاسی بر پایه چنین رفراندوم جنجالی و غیرمنصفانه‌ای اعمال کنید.

نخست‌وزیر ترکیه نیز در واکنش به این مخالفت‌ها گفت: گفتن این که نتایج رفراندوم را به رسمیت نمی‌شناسیم، یک اقدام تاسف‌برانگیز است. همه باید به رای مردم احترام بگذارند و دعوت از مردم برای رفتن به خیابان‌ها اشتباه است.