پیوند فناوری‌های نوین با گفتمان انقلاب

به گزارش جام‌جم، نمایشگاه امسال هم در فضایی گسترده‌تر و هم با برنامه‌هایی وسیع‌تر برگزار شده است و فردا روز پایانی خود را سپری خواهد کرد؛ نمایشگاهی که در نخستین دوره برگزاری‌اش به سال 1391 و در مصلای امام خمینی، حمایت چندانی را پشت خود نمی‌دید، اما دوره‌های دوم و سوم و حالا دوره چهارم‌اش، با حمایت شهرداری تهران در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی این نهاد برگزار شده است. سازمان فضای مجازی سراج، مثل دوره‌های پیشین متولی برگزاری آن است و باز هم مجموعه‌های مختلف مردمی و موسسات مردم‌نهاد جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی را گرد هم جمع کرده است. هر سال اهداف مختلفی از برگزاری این نمایشگاه عنوان می‌شود اما نکته‌ای که هموار ثابت است، همان است که محمد خراسانی‌زاده، سخنگوی چهارمین نمایشگاه رسانه‌های دیجیتال انقلاب اسلامی به آن اشاره می‌کند: «سازمان فضای مجازی سراج با کمک نهادهای مختلف حاکمیتی و غیردولتی برای گسترش جناح مومن و انقلابی در فضای مجازی تلاش و این نمایشگاه را با همین هدف برگزار می‌کند. دیگر هدف برگزاری این نمایشگاه، هم‌افزایی مجموعه‌های مردم‌نهاد در عرصه فضای مجازی است و علاوه بر آن، معرفی محتوای مناسب در عرصه فضای مجازی». ارتقای سواد فضای مجازی و فرهنگ کاربری هم به‌عنوان دیگر اهداف برگزاری این نمایشگاه همواره مطرح شده است.

تازه‌های نمایشگاه چهارم

چهارمین نمایشگاه رسانه‌های دیجیتال انقلاب اسلامی، تازگی‌های خودش را دارد. در این دوره هم چند طرح تازه را می‌توان رصد کرد و هم روش برگزاری در برخی موارد دچار تغییر و تحول شده است.

ارائه طرح آینده پژوهی فضای مجازی و معرفی فناوری‌های جدید و حضور کانال‌های تلگرام و صفحات اینستاگرام ویژگی خاص نمایشگاه چهارم است.

حضور کانال‌های تلگرامی و صفحات اینستاگرامی در این دوره از برگزاری نمایشگاه، در واقع نخستین بروز و ظهور حضور جدی رسانه‌های غیررسمی در جریانی رسمی است؛ رویکردی که می‌تواند در راستای جذب حداکثری تعبیر شود و ثمراتی داشته باشد. در واقع می‌توان گفت، افزودن این بخش به نمایشگاه چهارم، ادعای تریبون‌دادن به رسانه‌های غیررسمی دور از تریبون‌های رسمی را به واقعیت نزدیک‌تر کرده است. هر چند این در حالی است که حدود 130 غرفه از نمایشگاه همچنان در اختیار رسانه‌های مطرح از جمله سایت‌های رسمی خبری و خبرگزاری‌های بنام کشور است.

اما آن‌طور که مهدی قمی دبیر اجرایی چهارمین دوره نمایشگاه‌های رسانه‌های دیجیتال انقلاب اسلامی می‌گوید محدودیت جا، باعث شده امسال تنها حدود 300 غرفه در اختیار شرکت‌کنندگان قرار بگیرد؛ در بخش پایگاه‌های اینترنتی حدود 130 غرفه، در بخش نرم‌افزارهای چند‌رسانه‌ای و تلفن همراه 60 غرفه، در بخش فناوری نوین اطلاعات 25 غرفه و در بخش بازی و پویانمایی 70 غرفه. حضور پررنگ دانش‌آموزان در نمایشگاه را باید وجه تفاوت دیگر این دوره با دوره‌های پیشین دانست. دو روز مانده به پایان کار نمایشگاه، غرفه‌ها سرشان به دانش‌آموزان گرم است؛ کسانی که بیش از همه اقشار جامعه به افزایش و ارتقای سواد رسانه‌ای نیاز دارند.

جذب به جای حذف

مدت‌هاست جوانان انقلابی دریافته‌اند، روش مبارزه با ناملایمتی‌های رسانه‌ای بخصوص در حوزه رسانه‌های دیجیتال، نباید در راستای تلاش برای طرد، انکار و حذف سازماندهی‌شده آن فضاها باشد. واکنش‌های نخستین در مقابل گرایش عمده مردم به شبکه‌های اجتماعی، اغلب از نوع همین انکار و توصیه به حذف آنها بود و مسئولان گاه توصیه به فیلترینگ گسترده این شبکه‌ها می‌کردند، اما حالا این حرف‌ها کهنه شده است و بسیاری از انقلابیون با کمک موسسات مردم‌نهاد جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی چندسالی است با استفاده از همان امکاناتی که توصیه به درنظرگرفته‌نشدن می‌شدند، به آگاهی‌بخشی می‌پردازند؛ آنها انتخاب کرده‌اند که در همان زمینی بازی کنند که امکان صدمه و آسیب در آن هست.

در واقع خواسته‌اند سهل‌انگارانه زمین بازی را ترک نکنند و در عوض بمانند و با همان زبان و با استفاده از همان امکاناتی که فاعلان تهاجم فرهنگی به آنها دست می‌یازند، به پیشبرد امور مطلوب خود بپردازند. این هوشمندی را باید بزرگ‌ترین دستاورد جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در نظر آورد.

حالا اما این فعالیت‌ها با وجود این‌که خودجوش و مردمی‌ است، باید راهبردی و هدفمند هم باشد. آن‌طور که محمدصادق کوشکی، کارشناس مسائل فرهنگی، معتقد است زیرساخت‌ها و نرم‌افزارهای فکری که بر اساس آن کار رسانه‌ای می‌شود، باید دارای نرم‌افزار، جهت‌گیری و اولویت منسجم، هماهنگ، واحد و یگانه باشد. او در این باره می‌گوید: «این‌که بگوییم همه رسانه‌های جبهه انقلاب باید حتما از جایی دستور بگیرند درست نیست و به عبارتی دیگر اصلا نیاز نیست و شاید در فضای رسانه‌ای چنین چیزی مغایر خلاقیت باشد اما این‌که چرا باید این انسجام در زیرساخت‌ها و مبانی نرم‌افزارها در اولویت‌بندی و در روش‌ها وجود داشته باشد به خاطر این است که ما با چنین تهاجمی از همین جنس مواجه هستیم». لابه‌لای حرف‌های این کارشناس می‌توان فهمید که او نیز معتقد است متناسب با توان رسانه‌های مهاجم باید به مقابله با آنها برخاست: «تهاجمی که ما با آن جنگ نرم فرهنگی ـ رسانه‌ای مواجه هستیم، تهاجم به ساختارها، مبانی و اعتقاداتمان است و ما در دفاع باید متناسب با همین تهاجم وارد شویم. وقتی تهاجم ما کاملا ساختارمند، شبکه ای، دقیق، منسجم و همراه با وحدت باشد، ناگزیریم برای داشتن دفاع موفق، با اولویت‌بندی دفاع کنیم؛ بنابراین در مقابله با جنگ نرم و نقشه‌های جبهه استکباری نیاز و ضرورت به جبهه‌ای عمل‌کردن رسانه‌های انقلاب و افزایش هم‌افزایی رسانه‌ای کاملا مشهود و محسوس است.»

با همه این اوصاف و با در نظرگرفتن حمایت‌های نهادهای رسمی از برگزاری نمایشگاه، همچنان باید مهم‌ترین سویه آن را همان‌طور که متولی برگزاری‌اش یعنی سازمان رسانه‌ای سراج ادعا کرده، کار خودجوش فرهنگی به‌عنوان یکی از عوامل اصلی جریان‌سازی گفتمانی دانست.

پیش‌فروش ممنوع

بخش فناوری‌های نوین از بخش‌هایی است که به بخش‌های ثابت دوره‌های پیشین یعنی بخش اینترنت، نشر دیجیتال و تلفن همراه، بازی و پویانمایی، بین‌الملل و کلینیک سلامت ذهن فضای مجازی افزوده شده است.

اما جدای از این بخش‌ها و فعالیت‌های جدید، اینجا با یکسری اتفاق‌ها برای اولین‌بار مواجه می‌شوید. مثلا شما می‌توانید در نمایشگاه لابه‌لای غرفه‌ها گشت بزنید بی‌آن‌که صدای بلندگوها با تبلیغات و آگاهی‌رسانی‌های‌شان کلافه‌تان نکند. این ماجرا از این روست که سیستم صوتی غرفه‌های این نمایشگاه یکپارچه است و برای جلوگیری از ایجاد مزاحمت برای سایر غرفه‌ها، بیش از 10 وات توان خروجی ندارد و بیشتر از شعاع سه متری هم قابل شنیدن نیست. حتی برای غرفه‌هایی که این استاندارد را رعایت نکنند جریمه هم در نظر گرفته شده است. از سوی دیگر، چهارمین نمایشگاه رسانه‌های دیجیتال انقلاب اسلامی، از معدود نمایشگاه‌هایی است که در قبال پیش‌فروش آثار غرفه‌داران، سفت و سخت برخورد می‌کند؛ غرفه‌داران حق دریافت وجه بابت نسخه‌های آینده محصولات و آثار در دست تولید را در این نمایشگاه ندارند.