مثلثی که هرگز شکل نخواهد گرفت

پس از بوش و هیلاری کلینتون که از این کشور به آن کشور رفتند تا یک ائتلاف ضدایرانی را شکل دهند، حالا نوبت به نتانیاهو رسیده است. وی در سفر خود به انگلستان بصراحت بیان کرد که می‌خواهد یک ائتلاف ضدایرانی به‌ وجود آورد و در این راه روی انگلستان حساب می‌کند. خرسند از مواضع ضدبرجامی ترامپ و قصد او برای انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس نتانیاهو را به این فکر انداخت که الآن موقع خوبی برای انزوای ایران و فشار بر گرده این کشور است تا با خیال راحت ضمن انحراف افکار عمومی از جنایاتی که در حق فلسطینی‌ها روا می‌دارد از نفوذ فزاینده ایران در منطقه نیز بکاهد یا دست‌کم آن را متوقف کند.

او بشدت مخالف برجام است و البته باید انصاف داد که نظام ایران را هم بهتر از دیگران می‌شناسد و می‌داند که هیچ نیرویی قادر به توقف مردمی که راه اقتدار خود را پیدا کرده‌اند، نیست، اما مثلثی که او در پی ایجاد آن است، هرگز شکل نمی‌گیرد. در درجه اول اگر دولت انگلستان هم چشم‌های خود را بر جنایات او ببندد مردم و نمایندگان آنها چنین نخواهند کرد. معلوم نیست کسی که حتی اجازه سخنرانی در پارلمان انگلستان را پیدا نکرد و بی‌آبرویی او در نقض حقوق بشر بر کسی پوشیده نیست، چگونه به خود اجازه می‌دهد طرح ائتلافی را بدهد که ده‌ها اختلاف‌نظر بر سر راه آن وجود دارد. ازجمله این‌که دولت انگلستان از موافقان برجام است و بخوبی می‌داند که ابطال آن‌چه نتایج وحشتناکی در بر خواهد داشت.

اختلاف‌نظر دیگر آنها بر سر فلسطین است. انگلستان بشدت از طرح دو کشور حمایت می‌کند در حالی که نتانیاهو جز به زوال قطعی فلسطین و فلسطینی‌ها رضایت نمی‌دهد. افزون ‌بر این، انگلستان خواهان خاورمیانه‌ای آرام است که بتواند در آن سرمایه‌گذاری کند در حالی که اسرائیل، خواهان خاورمیانه‌ای ویران و پرآشوب است. از سوی دیگر بین انگلستان و آمریکای ترامپ هم برسر برجام اختلاف‌نظر وجود دارد و انگلستان از انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس هم انتقاد می‌کند. انگلستان برای رسیدن به اهداف خود چاره‌ای ندارد جز آن‌که با عرب‌ها روابط خوبی داشته باشد و در نتیجه قادر نیست یکسره به خواست‌های اسرائیل تن در دهد. در اینجا باید پرسید نگرانی اسرائیل از چیست؟

نتانیاهو بخوبی می‌داند که در صورت رویارویی احتمالی ایران و غرب، اسرائیل خاکریز اول است، اگر هم چنین رویارویی صورت نگیرد، نفوذ ایران در منطقه مانع بزرگی بر سر راه زیاده خواهی‌ها و دست‌اندازی‌های اسرائیل به سرزمین‌های مسلمانان است. راه‌هایی که اسرائیل تا کنون برای مقابله با ایران پیموده است به ناکجاآباد ختم می‌شود. یکی از اقدامات آن نزدیک شدن به عربستان سعودی است. ولی خوب می‌داند که عربستان، متحد قابل اعتمادی نیست. رفتار عربستان با آمریکا که از یک سو دست دوستی به جانبش دراز می‌کند و از سوی دیگر بنیادگرایی وهابی را رهبری می‌کند ـ که هدفش ضربه به غرب است ـ از نظر اسرائیلی‌ها پنهان نیست. نزدیکی با ترکیه هم چیزی فراتر از نزدیکی با عربستان به دست نمی‌دهد. فلذا نه تنها مثلثی تشکیل نمی‌شود بلکه به جای انزوای ایران، اسرائیل باید فکری به حال انزوای خودش بکند.

دکتر احمد نقیب‌زاده

استاد دانشگاه تهران