ضریب نفوذ بالای رسانه‌های انقلابی

انجام این رسالت خطیر را در بهترین حالت می‌توان از شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی برون‌مرزی سازمان صدا و سیما انتظار داشت.

معاونت برون‌مرزی درحال حاضر از ده‌ها شبکه رادیویی اعم از آذری، آلبانیایی، آلمانی، اسپانیایی، ارمنی، اردو، ملایو، انگلیسی، ایتالیایی، بوسنیایی، بنگلا، پشتو، ترکی استانبولی، چینی، فارسی دری، روسی، ژاپنی، سواحیلی، کردی، عربی، عبری، فرانسوی، قزاقی، هندی، هوسا، ازبکی، تاجیکی، ترکمنی، تالشی و آشوری برخوردار است. شبکه‌های تلویزیونی این معاونت هم عبارتند از الکوثر، سحر، آی‌فیلم، پرس‌تی‌وی، هیسپان تی‌وی و العالم.

تعدّد و افزایش شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی که به معنی تقویت جبهه رسانه‌ای انقلاب است، بهانه مناسبی شد تا با دکتر پیمان جبلی، معاون برون‌مرزی سازمان صدا و سیما گفت‌وگو کنیم که در ادامه می‌آید.

آقای جبلی آیا تصویر و صدای رسانه ملی در خارج از مرزها دیده و شنیده می‌شود؟

بله بخوبی هم دیده و شنیده می‌شود. شبکه‌های سنتی برون‌مرزی صدا و سیما با وجود گذشت چند دهه از فعالیت آنها به صورت ملموسی مخاطبان خاص خود را نگاه داشته‌اند. بسیاری از مخاطبان با وجود هزاران کیلومتر فاصله جغرافیایی، در تعامل دائمی با رادیوهای برون‌مرزی هستند.

شبکه‌های العالم و الکوثر و بخصوص شبکه سحر با سابقه طولانی خود و تولیدات تلویزیونی مناسب ذائقه مخاطب، دارای ضریب نفوذ خیلی خوبی در کشورهای همسایه هستند.

به ضریب نفوذ اشاره داشتید آیا ضریب نفوذ تمام شبکه‌ها رضایت‌بخش است؟

از یک نظر بله و از یک نظر خیر. ضریب نفوذ موفق شبکه‌های العالم، الکوثر و سحر را می‌توان برای شبکه اُردو در بخش اُردونشین هم تصورکرد. همچنین برای شبکه کردی مختص بخش‌های کردنشین عراق و ترکیه، شبکه آذری برای آذری زبانان ترکیه و جمهوری آذربایجان و شبکه بوسنیایی برای منطقه بالکان چه به صورت بالفعل و چه به صورت بالقوه قابل تصور است.

بالاتر از این، برخی شبکه‌ها دارای مخاطب منحصر به فرد هستند مثلا در بحرین شبکه العالم تقریبا تنها شبکه عرب‌زبان بین‌المللی است که به‌صورت ویژه روی بحرین تمرکز دارد و به صورت طبیعی ضریب نفوذ بسیار بالایی دارد. به عبارتی ضریب نفوذ شبکه‌های برون‌مرزی مهم‌ترین دستاورد انقلاب اسلامی در سال‌های اخیر بوده است.

به علاوه وجود «پارس تودی» به عنوان یک سایت خبری با ضریب نفوذ بسیار بالا در مجموعه برون مرزی است. این سایت با رویکردی نوین، به ارائه اخبار آنلاین و پوشش رویدادها به بیش از 30 زبان زنده دنیا می‌پردازد. تحولات سیاسی خاورمیانه و نقش‌آفرینی ایران به‌عنوان کشوری تاثیرگذار در منطقه و همین‌طور کشوری امن و درحال پیشرفت، بر اهمیت پارس تودی به عنوان یک رسانه تاثیرگذار می‌افزاید.

گذشته از جنبه آری، منظور شما از جنبه خیر چیست؟

منظور این است که این ضریب نفوذ کنونی به هیچ عنوان برای ما نمی‌تواند رضایت‌بخش باشد، چرا که احساس می‌شود به صورت بالقوه و بالفعل ضریب نفوذ ما و دسترسی ما به مخاطب با توجه به ظرفیتی که در اختیار است خیلی بیشتر از این باید باشد. باید توجه داشت که ظرفیت‌سازی فقط در بخش فناوری و تکنولوژی نیست، در بخش تولید محتوا باید بیشتر تلاش کنیم تا محتوای روز را بر اساس ذائقه مخاطب تأمین کنیم.

می‌توانید به صورت ملموس‌تر و روشن‌تر بیان کنید؟

بله، واقعیت این است ضریب نفوذی که از شبکه‌های برون‌مرزی در آفریقا انتظار داریم برآورده نشده و حضور نداریم. به علاوه برنامه‌سازی گسترده برای زبان‌های متعدد آفریقایی بخصوص زبان‌های هوسا و سواحیلی هنوز میسر نشده است. بنابراین دستاوردها را باید در کنار کمبودها و چالش‌ها بررسی کرد.

در زبان اردو با یک ظرفیت 700 میلیونی مخاطبان روبه‌رو هستیم، اما هنوز نتوانستیم با توجه به درخواست مخاطبان اردو زبان، از این ظرفیت به طور کامل بهره ببریم. در بقیه مناطق هم همین محدودیت‌ها دیده می‌شود.

به علاوه سال‌هاست که شبکه‌های برون‌مرزی فعال هستند، اما هنوز نتوانسته‌ایم برای حوزه فرانسوی‌زبان و فرانکوفون چه داخل اروپا و چه مناطق شمال و مرکزی افریقا پوشش خبری، تحلیلی و تلویزیونی داشته باشیم مانند آنچه که پرس‌تی‌وی دارد.

در دیگر حوزه‌های هم این چالش وجود دارد؟

بله، در حوزه روس زبان هم به همین ترتیب، حتی در حوزه فارسی زبانان و فارسی دری مانند برخی کشورهای همسایه هنوز از ظرفیت‌های کامل و بالقوه بهره نبرده‌ایم.

غرب آفریقا و شمال‌غرب آفریقا در حال حاضر کاملا تحت پوشش اطلاع‌رسانی رسانه‌های وهابی و غربی است در حالی که آن مناطق زمانی دریافت‌کننده پیام انقلاب اسلامی بودند و حتی تحولات سیاسی و حرکت‌های اسلامی سال‌های اخیر در آن مناطق متاثر از پیام انقلاب اسلامی بود، اما درحال حاضر ایران هیچ نفوذ رسانه‌ای در آن مناطق ندارد.

پیام انقلاب اسلامی از طریق ابزار مهمی تحت عنوان رسانه‌های برون‌مرزی منتقل می‌شوند. پیام انقلاب اسلامی باعث می‌شود پیش از این‌که ما حضور فیزیکی رسانه‌ای در مناطق مختلف جهان داشته باشیم حضور معنوی، سیاسی و فرهنگی داشته باشیم. رسانه‌های برون‌مرزی می‌توانند تقویت‌کننده نفوذ فرهنگی معنوی و پیام انقلاب در مناطق مختلف جهان باشد.

امیدواریم که در دوره مدیریت جدید رسانه، توجه بهتر و بیشتری به حوزه برون‌مرزی شود. مسئولان حکومتی و دولتی باید به اهمیت شبکه‌های برون‌مرزی و همچنین ضریب نفوذ حداکثری آنان بیشتر توجه داشته باشند.

از برنامه‌های آینده معاونت برون‌مرزی هم بگویید؟

برنامه‌های آینده این معاونت عبارت است از راه‌اندازی چند شبکه مهم تلویزیونی برای مناطق هدف، البته شرط پشتیبانی و تأمین منابع مالی یک ضرورت است. این شبکه‌ها عبارت هستند از شبکه‌های تلویزیونی اردوزبان، دری، فرانسوی، هوسا و چند زبان دیگر که در یک برنامه پنج‌ساله به سازمان ارائه شده است.

پیش از این خبرهایی از ضرورت وجود خبرگزاری تصویری معاونت برون‌مرزی شنیده می‌شد، این ضرورت اجرایی شد؟

مقدمات راه‌اندازی این خبرگزاری تصویری انجام شده است. از مهم‌ترین برنامه‌های آینده معاونت برون‌مرزی، راه‌اندازی خبرگزاری بین‌المللی تصویری است که مخصوص خارج از کشور خواهد بود. هدف اصلی این خبرگزاری تغذیه رسانه‌های خارجی، انتقال اخبار و پیام انقلاب، تولید تصاویر اختصاصی، رقابت با خبرگزاری‌های بین‌المللی خارجی، تاثیرگذاری روی مخاطبان منطقه هدف، پوشش تصویری تحولات روز جهان و جریان‌سازی خبری و تحلیلی است. وظایف این خبرگزاری کاملا خاص و متفاوت با خط و مشی و وظایف خبرگزاری‌های داخلی است.

آیا با وجود برخی محدودیت‌های مالی، امیدی به نهایی شدن این خبرگزاری هست؟

ریاست محترم رسانه ملی نگاه و حمایت خوبی به این امر دارند. امیدوار هستیم که این حمایت‌ها به اجرایی شدن این خبرگزاری و شبکه‌های تلویزیونی یادشده منجر شود.

گفت‌وگو: محمد زندکریمخانی