حمایت از کشاورزان با زنجیره تامین بذر و کود

از این‌رو جام‌جم گفت‌وگویی اختصاصی با یزدان سیف، مدیرعامل شرکت خدمات حمایتی کشاورزی از شرکت‌های تاثیرگذار در اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در بخش کشاورزی داشته که در ادامه می‌خوانیم.

در زمینه توزیع بذور، سموم یا کودهای مورد نیاز کشاورزان آیا رشدی داشته‌ایم؟

در دوماهه اول سال زراعی 96 -95 بالغ بر 24 درصد رشد در فروش انواع کودهای شیمیایی، آلی و زیستی بخصوص در مهر و آبان تجربه شده است، به صورتی که سال گذشته 244 هزار تن انواع کود مصرف شده ولی امسال در همین دوره 302 هزار تن کود مصرف شده است. البته سال گذشته طی هشت ماه اول سال زراعی تنها 960 هزار تن کود مصرف شده بود اما امسال این رقم به یک میلیون و 118 هزار تن افزایش یافته است یعنی افزایش 34 درصدی میزان مصرف. پس در آینده شاهد افزایش بازدهی و بهره‌وری در کشاورزی خواهیم بود.

آیا در حوزه انواع کود مورد نیاز نیز توسعه‌ای داشته‌ایم؟

به‌طور کلی، تغذیه گیاهان یکی از مهم‌ترین نکات برای تداوم محصول و کشت است. به صورتی که در سنوات گذشته تنها پنج نوع انواع کود در سبد کودی بخش کشاورزی قرار داشت، ولی امروز این سبد با 21 نوع کود مختلف در اختیار کشاورزان متناسب نیازشان قرار دارد. بنابراین در بخش تغذیه گیاهان گام موثری صورت گرفته است.

از نظر ترکیبات مورد استفاده نیز تغییراتی را تجربه کرده‌ایم؟

با توجه به تحقیقات و آزمایش‌هایی که صورت گرفته، نسبت‌های کودی که باید در ایران استفاده شود در حالت عمومی 60 درصد نیتروژن، 24 درصد فسفر و 16درصد پتاس تعیین شده است. چون یکی از مهم‌ترین نکات در بحث تغذیه گیاهان ترکیب انواع کود است؛ یعنی کارآیی و بهره‌وری هرکدام از این عناصر را مطلق نمی‌گیریم؛ بلکه نسبت آنها در تشکیل کل کود تاثیرگذار است.

این نسبت در سال 91، 80 درصد نیتروژن، 19 درصد فسفر و 1 درصد پتاس بود که تناسب مناسبی برای تولید به شمار نمی‌رفت. بنابراین با تلاش‌هایی که صورت گرفته است طی سال جاری این نسبت را به 9 درصد پتاس، 24 درصد فسفر و 68 درصد نیتروژن تغییر داده‌ایم. به این ترتیب تلاش حوزه وزارت جهاد کشاورزی برای بهبود ترکیب مصرف انواع کودهای شیمیایی به سمت مطلوبی حرکت کرده است.

آیا این حرکت روبه جلو در مقاومت گیاهان نیز تاثیر‌گذار است؟

تغذیه گیاه می‌تواند تاثیر بسزایی در مقاومت آن مقابل تغییرات آب و هوایی داشته باشد . به عنوان مثال اگر کشاورزان بخش شمالی کشورمان تغذیه مناسبی برای باغ‌های خود در نظر گرفته بودند، سرمای اخیر شاید خسارت کمتری به محصولات آنها می‌زد.

آیا فعالیت در زمینه توزیع بذور مناسب هم صورت گرفته است‌؟

بله، یکی از شاخص‌های مهم در توسعه کشاورزی، تولید بذر مناسب است چون بذر مناسب یک اقلیم می‌تواند مشکلات کشاورزان را به حداقل برساند. در حوزه بذور سال گذشته 45 هزار تن بذر توزیع کردیم، ولی در سال زراعی جدید نزدیک 90 هزار تن بذر توزیع کردیم و در اختیار کشاورزان قرار دادیم.

در زمینه دانه‌های روغنی و بذور مورد نیاز چه فعالیتی صورت گرفته است؟

در حوزه دانه‌های روغنی 36 رقم از انواع مختلف کلزا را در اختیار کشاورزان قرار داده‌ایم، که مقاوم به برخی آفات هستند و شرایط اقلیمی را تحمل می‌کنند. این میزان بذر هم از منابع داخلی و هم از شش کشور خارجی تامین شده است تا بتوانیم هم به اقتصاد کشاورز کمک کنیم و هم پایداری را در بخش کشاورزی رقم بزنیم. به طور کلی بحث دانه‌های روغنی برای کشورمان فقط تولید نیست، بلکه توالی کشت و پایداری در حوزه کشاورزی و زراعت هست.

آیا سیاستگذاری مناسبی برای تناسب نهاده‌های وارداتی با یکدیگر انجام می‌شود؟

یکی از اصولی‌ترین سیاست‌ها در صنعت کشاورزی همین نکته است که نهاده‌ها متناسب با یکدیگر باشند و به این ترتیب بتوانیم افزایش بهره‌وری را تجربه کنیم. برنامه‌های ما این گونه است که برای واردات یا تولید یک نهاده در واقع بسته‌ای کامل از آن نهاده را درنظر داریم، به عنوان مثال سال گذشته برخی کشاورزان گلایه داشتند که سموم مناسب برای تولید دانه‌های روغنی در اختیار ندارند؛ به این ترتیب امسال برای بذور دانه‌های روغنی که وارد کرده‌ایم، سموم مناسب و کودهای مورد نیاز را نیز تدارک دیده‌ایم.

آیا تولید داخلی هم در این بخش داریم؟

در بخش یاد شده بله، حدود ده تن سموم علف‌کش کلزا وارد کردیم و بین کلزاکاران توزیع گذاشته‌ایم، این درحالی است که 7000 تن سم مورد نیاز هم در مجتمع آبیک هم تولید کرده‌ایم و در کشت بهاره از آنها استفاده می‌کنیم. این درحالی است که شرکت پتروشیمی شیراز، سال آینده دو نوع کود جدید را که کارایی بسیار بالایی دارد به سبد تولید خود اضافه می‌کند.

به واردات کود از خارج اشاره کردید، اما می‌دانیم برخی کودها در داخل هم تولید می‌شود، آیا این، خلاف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نیست؟

اگر منظور شما کود دی ای پی است، همه این کود از خارج نمی‌آید، بلکه 86 هزار تن ظرفیت تولید داخلی را کامل استفاده کرده‌ایم و باقی نیاز را از خارج تامین می‌کنیم. بنابراین خلاف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی عمل نشده است. زمانی که توان تولیدی داخل به 100درصد نیازمان برسد، قطعا واردات، بی‌معنی خواهد شد.

یکی از نقاط ضعف در سنوات گذشته، به مسائل لجستیک توزیع نهاده‌های کشاورزی مربوط بوده است. امسال هم این معضل را تجربه می‌کنیم؟

خیر در حوزه لجستیک، امسال به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرده‌ایم که شاهد افزایش 34 درصدی در توزیع انواع کودهای کشاورزی بوده‌ایم و همین توزیع باعث شده میزان ذخیره‌سازی به حداقل خود برسد. بنابراین با افزایش طرح‌های لجستیکی، هزینه‌های مبادله در اقتصاد کشاورزان را کاهش داده‌ایم بدون این که عملکردمان کاهش یافته باشد. چرا که توانستیم عملکرد حمل و نقل و لجستیک را بالا ببریم.

به عنوان مثال سال گذشته به طور میانگین ماهانه 78 هزار تن برای این بخش تجربه شده بود؛ اما امسال بالای 110 هزار تن برای بخش تامین کرده‌ایم. به این ترتیب عملکرد لجستیک و کالارسانی را سر وقت انجام داده‌ایم و هزینه‌ها را کاهش دادیم.

افتتاح سایت 1559 چه ارتباطی با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در بخش کشاورزی ما دارد؟

در واقع این سامانه سومین حوزه از فعالیت‌های این شرکت در خصوص اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بوده است؛ در این حوزه هم تلاش کردیم ارتباط مستقیم با کشاورزان برقرار کنیم؛ تاجایی که در 27 استان کشور یعنی استان‌هایی که دارای زیرساخت مناسب مخابراتی بودند، سامانه 1559 تعریف، طراحی و پیاده سازی شد و براساس گزارش‌های موجود طی چند ماه گذشته که رسما این سامانه فعالیت‌خود را آغاز کرده چند هزار نفر در این باشگاه ثبت نام کرده‌اند، به این ترتیب خدمات آنلاین برای کشاورزان قابل ارائه است.

چه خدماتی در این زمینه ارائه می‌شود؟

خدمات مشاوره‌ای. اما مهم‌ترین نوع خدمات بحث ثبت درخواست‌های آنلاین مثل درخواست خدمات آزمایش‌های آب و خاک است.

به واردات بذر بازگردیم؛ آیا از نظر ورود بذور تراریخته، محصولات وارداتی مورد کنترل و ارزیابی قرار می‌گیرند؟

بله، فارغ از این که این نوع بذور مناسب یا نامناسب هستند، باید به این نکته توجه داشته باشیم که بذور مورد نظر ما از اتحادیه اروپا تامین می‌شود و این اتحادیه به بذور تراریخته وارد نشده است. چون اتحادیه اروپا نسبت به استفاده از این بذور کاملا سختگیری می‌کند. این درحالی است که بیشتر موارد استفاده بذور تراریخته در چین، هندوستان، آرژانتین، آمریکا و برزیل است و بذوری که وارد شده به هیچ عنوان تراریخته نیست بلکه همه بذور هیبرید و مورد تایید هستند.

هرچند نباید فراموش کنیم اکنون محصول همان بذور را از آرژانتین و برزیل مثل روغن که دانه‌های آنها تراریخته بود، وارد می‌کنیم. من فکر می‌کنم مبارزه در حوزه بذور تراریخته به دلیل عدم بهره‌مندی از علم روز استفاده شده و زیانش به کشاورز می‌رسد.

همان‌طور که می‌دانیم برخی کشاورزان به دلیل خریدهای اقساطی، زیان کرده‌اند. آیا شرکت خدمات حمایتی اقدامی در خصوص افزایش نقدینگی و خرید اعتباری برای کشاورز قائل شده است یا خیر؟

در فضای کسب و کار کشاورزی با دو حوزه فقیر طرف هستیم که باید مطالبه کنیم؛ فقر در ابزارهای مالی و فقر در حوزه ابزارهای بیمه‌ای‌. در همه نقاط دنیا، ابزارهای مالی به کمک ذینفعان بخش می‌آید؛ مثل کارت اعتباری خرید و دیگر ابزارهای مالی که متناسب با اعتبار‌سنجی افراد بوده است. به عنوان مثال مشکل کمبود ضامن وجود دارد درحالی که در دیگر نقاط دنیا هر فرد دارای یک اعتبار است و موسسات بیمه اعتبار‌سنجی می‌کنند و بانک‌ها هم با توجه به همان اعتبار، کارت اعتباری دریافت می‌کنند.

قبلا طرحی برای اجرای کارت اعتباری ارائه شده بود. لطفا از نتیجه آن بگویید.

در سال 93 یک کارت اعتباری خرید نهاده تعریف کردیم که واقعا اعتباری بود و تفاهم نامه‌ای با بانک کشاورزی منعقد شد. ولی متاسفانه به دلیل قواعد بانکی و مشکلات فقهی، عملا امکان صدور کریدیت کارت نبود. تا این که 12 شهریور امسال، بانک مرکزی بحث مشکل فقهی این کارت را برطرف کرد و امیدواریم بانک کشاورزی بسرعت کارت اعتباری خرید را اجرایی کند چون شرکت حمایت، کارش خرید و فروش اعتباری نیست.

در بحث بیمه هم مشکلاتی داریم. نظر شما در این خصوص چیست؟

با توجه به این که کشاورزی یک صنعت بسیار پرریسک است، باید ابزار ریسک را هم داشته باشیم و بیمه را گسترش دهیم. بنابراین باید با توسعه ابزارهای بیمه این فعالیت ‌را به جای مناسب برسانیم. در کشورهای دیگر بیمه بارندگی داریم، ولی آیا اصلا بیمه در صنعت کشاورزی ما جای مشخصی دارد؟

عماد عزتی