پارک ژوراسیک

رمزگشایی از جنین دایناسورها

کد خبر: ۹۸۸۲۴۰

به‌طور معمول 9 ماه طول می‌کشد تا نوزاد انسان به دنیا بیاید. جوجه شترمرغ‌ها‌ بعد از 42 روز سر از تخم بیرون می‌آورند. اما فکر می‌کنید چقدر زمان لازم بوده تا بچه دایناسورها سر از تخم دربیاورند؟ بر اساس پژوهشی بدیع و نوآورانه که بتازگی انجام شده است، این زمان با توجه به گونه دایناسور بین سه تا شش ماه بود.

تاکنون اطلاعات زیادی درباره دوره جنینی دایناسورها به دست نیامده و همواره این پرسش مطرح بوده است که آیا نوزادان این جانوران پیش از تولد، مانند بستگانِ خزنده‌شان مثل مارمولک و کروکودیل، زمان طولانی در تخم می‌ماندند یا مانند جوجه پرندگان که نوادگان زنده دایناسورها هستند، بسرعت سر از تخم بیرون می‌آوردند؟

دانشمندان مدت‌‌ها تصور می‌کردند مدت زمان رشد جنین دایناسورها در تخم، مانند پرندگان بین 11 تا 85 روز بود. در مورد خزندگان، تخم‌هایی با ابعاد تقریبا مشابه، به دو برابر این زمان نیاز دارند تا رشد جنین در آنها کامل شود، یعنی از چند هفته تا چند ماه. از آنجا که تخم دایناسورها بسیار بزرگ بود (وزن بعضی از این تخم‌ها چهار کیلوگرم و به اندازه توپ والیبال بود) دانشمندان پیشتر بر این باور بودند که مدت زمانِ ماندن در تخم برای این جانوران کوتاه بوده و پرندگان این ویژگی را از آنها به ارث برده‌اند.

از تخم چند گرمی تا تخم 4 کیلوگرمی!

گروهی متشکل از محققان دانشگاه ایالتی فلوریدا، دانشگاه کلگری و موزه تاریخ طبیعی آمریکا برای بررسی درستی این فرضیه، از فسیل‌هایی نادر مربوط به جنین دایناسورها استفاده کردند. آنها دو نوع جنین را مورد بررسی قرار دادند، جنین پروتوسراتوپس که گونه‌ای دایناسور با جثه‌ای به اندازه گوسفند بود و تخم‌های بسیار کوچکی می‌گذاشت (194 گرم)، و هیپاکروسوروس، دایناسوری منقار ‌اردکی که وزن تخم‌های آن بیش از چهار کیلوگرم بود.

پژوهشگران این گروه، با استفاده از دستگاه سی‌تی‌اسکن به بررسی آرواره‌های این دو نوع جنین پرداختند تا تصویری از دندان‌های در حال تشکیل به دست آورند، سپس تعدادی از دندان‌ها را خارج کردند تا به کمک میکروسکوپ‌های پیشرفته مورد بررسی بیشتر قرار دهند.

آنها سرنخی را که در جست‌وجوی آن بودند، با استفاده از این میکروسکوپ‌ها به دست آوردند: خطوطی روی دندان‌ها که به‌طور دقیق، زمانی را که جنین داخل تخم بوده، نشان می‌دهد. این‌گونه خطوط هنگام رشد دندان‌های جانوران ایجاد می‌شوند و همان‌طور که از تعداد حلقه‌های موجود در مقطع تنه درختان می‌توان به سن آنها پی برد، شمارش این خطوط نیز دانشمندان را از مدت رشد جانور درون تخم آگاه می‌کند.

نتایج این پژوهش نشان داد پروتوسراتوپس‌های کوچک، سه ماه و هیپاکروسوروس‌های عظیم شش ماه در تخم می‌ماندند.

دوران جنینی طولانی، پاشنه آشیل دایناسورها

طولانی بودن زمان ماندن بچه دایناسورها در تخم، به دانشمندان کمک می‌کند نتایج متعددی را در مورد این جانوران استنباط کنند. این دوره طولانی، تخم‌ها و والدین را در معرض خطر حمله جانوران شکارچی، مرگ در اثر گرسنگی و دیگر عوامل محیطی خطرساز قرار می‌داده است. علاوه ‌بر این، نظریه‌هایی که مطابق آنها برخی دایناسورها در عرض‌های پایین‌تر و معتدل‌تر کانادا لانه‌سازی می‌کردند، تخم می‌گذاشتند و سپس در تابستان به شمالگان مهاجرت می‌کردند، اکنون با درنظر گرفتن زمان لازم برای به دنیا آمدن جوجه‌ها و سفر، نامحتمل به نظر می‌رسند.

اما بزرگ‌ترین پیامد یافته جدید، به انقراض دایناسورها مربوط می‌شود. با توجه به این که این موجودات خونگرم برای رسیدن به جثه جانور بالغ به منابع زیادی نیاز داشتند، همچنین رسیدنشان به بلوغ بیش از یک سال به طول می‌انجامیده و جوجه‌هایشان خیلی دیر از تخم بیرون می‌آمدند، در مقایسه با جانوران دیگری که از واقعه انقراض جان به در بردند، شرایط بسیار نامطلوب‌تری برای بقا داشتند. شاید به همین دلیل بوده است که دایناسورها در پایان دوره کرتاسه منقرض شدند اما دوزیستان، پرندگان، پستانداران و خزندگان دیگر نجات یافته، به حیات خود تا امروز ادامه دادند.