روسیه و آمریکا در دوران پسا اوباما

از آنجا که ترامپ در ماه‌های نخست آغاز به کار خود با اولویت‌های سیاسی بسیار مهمی همچون کسب تائید اعضای کابینه و دیوان عالی در داخل کشور روبه‌رو خواهد بود، بسیار بعید به نظر می‌رسد که او در این مدت تغییری در سیاست‌های دولت اوباما برای منزوی‌سازی و اعمال فشار بر روسیه ایجاد و از این سیاست‌ها عقب‌نشینی کند. از طرفی، سیاست‌های آمریکا متاثر از یک سیستم است، هرچند نمی‌توان تاثیرگذاری شخص رئیس‌جمهور را در این سیستم نادیده گرفت یا انکار کرد، اما بدون تردید او تنها تصمیم‌گیرنده نیست. رویکرد منفی چهره‌های شاخص جمهوریخواه و دموکرات در کنگره در سیاست خارجی ترامپ تاثیر گذار خواهد بود و آنها به آسانی به او اجازه نخواهند داد، رقیب و دشمن دیرین آمریکا را به دوست تبدیل کند.

گواه تاریخی آن هم تصویب نشدن معاهده ورسای در دوران ویلسون توسط سناست که باعث شد آمریکا ـ که خود پیشنهاد دهنده جامعه ملل بود ـ نتواند به آن بپیوندد. آنچه باید به خاطر داشت، این است که هدف اصلی روسیه از تمایل به پیروزی ترامپ، سوق دادن آمریکا به سمت یک کشور با اتحاد کمتر و قدرت کمتر در عرصه جهانی یا به تعبیر مجله تایم، ایالات نامتحده آمریکا بود. بنابراین شاید روسیه با افشای ایمیل‌های کمیته ملی حزب دموکرات به کمک نامزد جمهوریخواه آمده باشد، اما هدف اصلی ایجاد هرج و مرج بوده است. مسکو به لحاظ تاریخی ثابت کرده که در ایجاد هرج و مرج موفق‌تر است تا مدیریت کردن آن در یک مسیر خاص. در کوتاه‌مدت شاید نتیجه افشای ایمیل‌های کمیته ملی حزب دموکرات، تشدید اختلافات در دوره انتخابات بوده باشد، اما چنین اقداماتی می‌تواند موقعیت ترامپ را نیز تحت تاثیر قرار دهد، اگر که برچسب‌هایی چون مرد پوتین و عامل پوتین، بارها و بارها در فضای سیاسی آمریکا تکرار و ماندگار شود.

چنین اقداماتی می‌تواند باعث شود که در نظر مستاجرِ غیرقابل پیش‌بینی کاخ سفید که دنبال احیای عظمت آمریکاست، دولت روسیه خطری به‌مراتب جدی‌تر از امروز دیده شود و بنابراین رژیم تحریم‌ها علیه مسکو به قوت خود باقی خواهد ماند و حتی گسترش خواهد یافت. در آن صورت روسیه خود را در برابر رئیس‌جمهور در آمریکا خواهد دید که تمایل زیادی به بلوف زدن داشته، دوست دارد فراتر از محدودیت‌های سنتی عمل کند. بنابراین روسیه باید مراقب باشد. ترامپِ غیرقابل پیش‌بینی می‌تواند به طور بالقوه برای روسیه همانند چین مشکل‌ساز شود. ترامپِ غیرقابل پیش‌بینی امروز شاید برای روسیه فردی مطلوب باشد، اما مشخص نیست بعد از 20 ژانویه وقتی در مقام رئیس‌جمهور در دفتر کار ریاست جمهوری در کاخ سفید قرار می‌گیرد، همان مرد دیروزِ مبارزات انتخاباتی باشد.

دکتر مجتبی بابایی

کارشناس مسائل آمریکا