دیپلماسی؛ ناتمام

این روزها انباشته از لحظات دیپلماتیک برای ایران ، ایرانیان و ایران دوستان جهان و نیز برای آن دسته گروه های قدرت در صحنه بین المللی که با جهش علمی جمهوری اسلامی مخالفند، ماجرای هسته ای ایران اینک تبدیل به دغدغه دایمی آحاد مردم شده است.

کد خبر: ۹۴۹۳۹

سرانجام کار چه می شود؛ کدام سوی ماجرا پیروز است ؛ نکند این سوی کارزار اشتباهی هرچند کوچک مرتکب شود تا آن سو پیش بیفتد؛ نکند این طرفی ها کوتاه بیایند؛ اینها و هزار دغدغه دیگر اوقات غرور انگیر ذهن همه را پر کرده است.
کاظم جلالی ، عضو فعال کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی تخصصی تر و بر مبنای همین دغدغه ها دیدگاههای خود را با ابتنا بر اطلاعاتی که درخصوص مذاکرات هسته ای و حواشی آن از آنها آگاه است در این گفتگو مطرح می کند.

آقای جلالی! پرونده ایران در این چند سال مسیر پیچیده ای را طی کرد. آیا اکنون به پایان دیپلماسی رسیده ایم؛
باید ببینیم ما کجا بودیم و الان کجا هستیم. مراحل مختلفی را در پرونده هسته ای تاکنون پیموده ایم. مرحله اول آن زمانی بود که با 3کشور اروپایی و رئیس اتحادیه اروپایی گفتگو کردیم.
آنها اصرار کردند که ایران باید اقدامات اعتمادساز انجام دهد تا در مقابل انجام این اقدامات ، اروپا به حقوق هسته ای ایران اعتراف کند و در چارچوب تضمین های امنیتی که ایران می دهد، از حقوق هسته ای خود برخوردار شود و بهره برداری کند.
این مذاکرات حدود 2سال به طول انجامید. قراردادهای سعدآباد و پاریس امضا شد و عملا فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران به تعلیق درآمد.
اما پاسخی که از طرف اروپا و غرب به ایران داده شد، پاسخ مناسب رفتار جمهوری اسلامی ایران نبود و آنها با ارائه پیشنهادهای خود، عملا از تعلیق تفسیر تعطیلی فعالیت های هسته ای ایران را برداشت کردند و عملا سعی کردند جمهوری اسلامی ایران از حقوق هسته ای خود صرف نظر کند؛ البته اروپایی ها مطرح می کنند که این پیشنهاد اولیه ما بود و هنوز هم می توانیم درباره این پیشنهاد گفتگو کنیم ؛ اما چون مذاکرات تطویل یافته بود مسوولان جمهوری اسلامی ایران به این نتیجه رسیدند که با توجه به آن پیشنهادها، تعلیق فعالیت های هسته ای را بشکنند و به همین علت پلمب یوسی اف شکسته و فعالیت های هسته ای آغاز شد.
پس از آن هم بحث شکستن تعلیق ها در نطنز و رسیدن به چرخه سوخت مطرح شد. این وضعیتی بود که در گذشته داشتیم و عملا در مسیر مذاکرات ، اروپا رفتار خردمندانه ای از خود بروز نداد، در واقع هم ایران و هم اروپا در موقعیت برخورد واکنشی قرار گرفتند.
اروپایی ها ادعا می کنند ایران به حیثیت ما ضربه زده است و ما نیاز داریم برای ادامه گفتگو و مذاکره اعاده حیثیت کنیم. آنها اعاده حیثیت خود را در این می دانند که ایران به وضعیت تعلیق و معاهده پاریس برگردد و بعد مذاکرات شروع شود.
در واقع آنچه اروپایی ها انجام دادند، امکان سنجی برای مذاکره بوده است. ایران هم معتقد است که حیثیت شکنی از جانب دو طرف بوده است ، زیرا پرونده ایران به طرف شورای امنیت احاله شد و این برخورد ناپسندی است که با ما شده است ؛ بنابراین در همین نقطه ای که قرار داریم می توانیم مذاکره کنیم.
در عمل با این وضعیت مذاکرات نتوانست شکل بگیرد و ایران نیز اعلام کرد که 164سانتریفیوژ را فعال کرده است و توانسته فرآیند غنی سازی اورانیوم را در سطح آزمایشگاهی تا 5/3درصد با موفقیت انجام دهد.
به نظر من در وضعیت موجود هنوز هم ما و اروپایی ها باید به دنبال راه حل های دیپلماتیک باشیم و از طریق مذاکره و گفتگو مسائل را حل کنیم ، اما این مذاکرات و گفتگوها باید هدفمند باشد.
این که اروپایی ها بر تعطیلی تحقیقات هسته ای ما سماجت کنند و امریکایی ها رفتار غیرعادلانه ای داشته باشند و همزمان که به ما فشار می آورند برای تعلیق سازی فعالیت هایمان ، امکانات گسترده غنی سازی را برای کشورهای دیگر فراهم کنند، اینها راه حل مناسب برای این پرونده نیست ، اما می شود راههای بینابینی پیدا کرد؛ مثلا ایران تحقیقات هسته ای و چرخه سوخت را داشته باشد، اما درباره مراحل فراتر از تحقیقات با دنیا مذاکره و گفتگو کند، اما سمت و سوی این گفتگوها از ابتدا این باشد که ایران از حقوق هسته ای خود به شکل کامل و در چارچوب ان.پی.تی برخوردار باشد و در عین حال ایران تضمین های امنیتی بدهد برای این که از چارچوب استفاده صلح آمیز هسته ای خارج نشود؛ بنابراین به نظر می رسد هنوز ما به انتهای دیپلماسی نرسیده ایم و البته هیچگاه هم به انتهای دیپلماسی نباید برسیم ، زیرا دیپلماسی همواره روان و در جریان است.

واکنش ایران به بیانیه غیرالزام آور شورای امنیت و اعلام ورود ایران به باشگاه کشورهای هسته ای جهان چه تاثیری در موقعیت ایران در مرحله شورای امنیت گذاشته است؛
امریکایی ها و صهیونیست ها در عرصه بین المللی می کوشند که بگویند اقدام ایران در رسیدن به غنی سازی 5/3درصد و اعلام آن ، دهن کجی به بیانیه شورای امنیت سازمان ملل بود، بنابراین شورای امنیت باید بسرعت دست به کار شود.
تلاش هم کردند در مرحله پس از اعلام غنی سازی از طرف ایران ، بیانیه دیگری شورای امنیت صادر کند، اما نتوانستند برای صدور بیانیه مجدد اجماعی بوجود آورند. تحلیل جمهوری اسلامی ایران این است که امریکایی ها به دنبال برخورد با ایران هستند.
نکته دوم این است که غربی ها در پی آن هستند که ایران دانش فناوری هسته ای را نداشته باشد؛ بنابراین ایران می خواهد هر چه سریع تر در کلوب دارندگان فناوری هسته ای قرار گیرد.
شما می دانید که در سال 2010در کنفرانس بازنگری بنا دارند اقدامات جدی درخصوص بازنگری در معاهده ان.پی.تی انجام دهند.
آنها در پی ایجاد رژیم جدیدی هستند برای صادرات و تامین آزاد سوخت هسته ای برای کشورهای فاقد چرخه سوخت تا کشورهایی که فاقد سوخت هستند اساسا نتواند به فناوری چرخه سوخت هسته ای دست پیدا کنند و در برابر آن ، کشورهای صاحب فناوری تهیه سوخت هسته ای این کشورها را تضمین کنند؛ بنابراین کشورهایی که نامشان درکلوب دارندگان فناوری چرخه سوخت هسته ای درج نشود، در آینده با شرایط سخت تری مواجه می شوند.
به همین دلیل ایران تلاش کرده است پیش از رسیدن به چنین شرایطی و قبل از این که پرونده ایران به این صورت مطرح شود که فاقد فناوری سوخت هسته ای است ، به چرخه سوخت دست پیدا کند و نامش در کلوب هسته ای ثبت شود؛ البته این که به لحاظ دیپلماتیک فضای سخت تری ایجاد کرده یا قبلا معتبر بوده ، قابل بحث است. به هر حال این تصمیمی بود که در کشور گرفته شد.

منظورتان از قابل بحث ، این است که آینده درستی یا نادرستی تصمیم ایران را نشان می دهد؛
به هر حال ما باید ببینیم شورای امنیت چه تصمیمی می گیرد، ولی ایران یک تصمیم جدی اتخاذ کرد.