بازگشت‌پذیری سریع ایران

بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در همین زمینه می‌گوید: در صورت بازگشت به ادامه فعالیت‌ها ضرورتی به استفاده از سانتریفیوژهای قدیمی نسل اول نداریم و می‌توانیم از نسل‌های پیشرفته استفاده کنیم و بنابراین شتاب ما به سمت غنی‌سازی، بیشتر خواهد بود.

کمالوندی در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید می‌کند: مسیری را نرفته‌ایم که غیرقابل بازگشت باشد بلکه هر وقت بخواهیم می‌توانیم بازگردیم. طرف مقابل هم می‌داند اگر قرار به برگشت به گذشته باشد آنها متعجب و پشیمان خواهند شد. مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:

با توجه به ادامه بدعهدی‌ها از سوی طرف مقابل در برجام، آیا اقدامی برای مقابله در دستور کار است؟

جمهوری اسلامی ایران، برخی موضوعات را پشت سر گذاشته و اکنون در شرایطی به سر می‌برد که کاملا با آنچه طرف مقابل پیگیری می‌کرد، متفاوت است. طرف مقابل از ابتدا به دنبال این بود ایران ظرفیت و توانایی هسته‌ای نداشته باشد و برای رسیدن به این هدف بسیار تلاش کردند اما نهایتا به این جمع‌بندی درست رسیدند که نه ایران در این زمینه کوتاه می‌آید و نه امکانات و توانایی کشورمان از جنسی است که بتوانند آن را مانند لیبی و عراق بگیرند. بنابراین به این نتیجه دست یافتند که باید به گونه‌ای با ایران کنار بیایند و ایران ظرفیت هسته‌ای خود را داشته باشد و از دید آنها خطر نظامی برای آنها نباشد. ما از ابتدا هم گفتیم به دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم و با شفافیت و نظارت بیشتر بر موضوعات هسته‌ای، مشروط به آسیب نزدن به توانایی‌ها مشکلی نداریم. در مذاکرات هم با هدف از دست نرفتن ظرفیت‌هایمان وارد شدیم.

ایران در حوزه هسته‌ای، ظرفیت‌هایی از جمله غنی‌سازی، تولید آب سنگین و رآکتور آب سنگین دارد، اما ما محدودیت‌هایی را به صورت مشروط پذیرفتیم که این محدودیت‌ها برای مدتی باشد و بلند مدت نباشد.

شرایط مقابله کشورمان با بدعهدی طرف مقابل در چه صورتی ایجاد می‌شود؟

در صورت اجرایی نشدن تعهدات طرف مقابل، ساز و کار هیات نظارت بر برجام براساس فرمایشات مقام معظم رهبری، همچنین قانون اقدام متقابل در مورد برجام وجود دارد، بنابراین در صورتی که هیات نظارت بر برجام به این جمع‌بندی برسد که با توجه به بدعهدی طرف مقابل، لزومی به ادامه محدودیت‌های فعالیت هسته‌ای نیست، بسرعت می‌توانیم در این زمینه به گذشته بازگردیم. البته تشخیص این موضوع به عهده هیات نظارت بر برجام است. وظیفه ما این است که به گونه‌ای ظرفیت فعالیت هسته‌ای را حفظ کنیم تا در صورت اعلام نظر این هیات مبنی بر بازگشت به گذشته، بسرعت بتوانیم این اقدام را عملی کنیم.

در این صورت آیا فعالیت‌های هسته‌ای به شکل گذشته خواهد بود یا شاهد پیشرفت‌هایی نیز در این ارتباط خواهیم بود؟

در صورت بازگشت به ادامه فعالیت‌ها، ضرورتی به استفاده از سانتریفیوژهای قدیمی نسل اول نداریم و می‌توانیم از نسل‌های پیشرفته استفاده کنیم، بنابراین شتاب ما به سمت غنی‌سازی، بیشتر می‌شود. همچنین در دو حوزه تعداد سانتریفیوژها و رآکتور آب سنگین (و نه کارخانه)، تا حدودی محدودیت‌هایی را پذیرفته‌ایم اما قادریم رآکتور را به حالت اول برگردانیم و همچنین رآکتور جدیدی طراحی کنیم امکانات بیشتر و فضای بیشتری برای تولید ایزوتوپ‌هایی با مصارف پزشکی، صنعتی و کشاورزی دارد. برگرداندن رآکتور به شکل قبل، چون در این زمینه تجربه لازم را داریم، ظرف مدت یکسال و نیم انجام می‌شود. بنابراین مسیری را نرفته‌ایم که غیرقابل بازگشت باشد بلکه مسیری طی کرده‌ایم که هر وقت بخواهیم، می‌توانیم بازگردیم. طرف مقابل هم می‌داند اگر قرار به برگشت به گذشته باشد، آنها متعجب و پشیمان خواهند شد. در نهایت تکرار می‌کنم که مسئولان سطح بالای کشور باید در زمینه بازگشت، تصمیم سیاسی بگیرند و این تصمیم فنی نیست. اما این آمادگی فنی وجود دارد.

در نشست مشترک ایران و 1+5 در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل نمایندگانی نیز از سازمان انرژی اتمی حضور خواهند داشت. از محور این نشست اطلاعی دارید؟

دو نفر از سازمان انرژی اتمی شرکت خواهند کرد. نشست‌های فنی درباره موضوعات مختلف از جمله کارگروه سوخت، بحث‌های کمیسیون مشترک است و به احتمال زیاد جلسه وزرا نیز برگزار خواهد شد که موضوعات مربوط به عدم اجرای کامل تعهدات طرف مقابل می‌تواند از طرف مسئولان وزارت خارجه در آنجا مطرح شود.

در مصاحبه‌ای گفته بودید اختلاف نظرها در بحث فنی حل شده اما مسائلی باقی مانده است. در این زمینه توضیح می‌دهید؟

در حوزه فنی مشکل نداریم و اختلافات جزئی وجود دارد. قبل از اجرای برجام شاید مشکلات متعددی در این زمینه داشتیم، اما بعد از اجرا مشکلات به حداقل رسید و موضوع چندان مهمی نداریم و طبیعی است در کار گسترده فنی در برخی زمینه‌ها اختلاف نظرهایی باشد که با مذاکره حل می‌شود.

مریم شریف‌زاده - سیاسی