صرع، شرمندگی ندارد!

دکتر غلامرضا زمانی، فوق‌تخصص مغز و اعصاب کودکان و معاونت پژوهشی انجمن صرع ایران در پاسخ به این پرسش مهم که ذهن بسیاری از والدین را درگیر می‌کند مبنی بر این که آیا کودک مبتلا به صرع می‌تواند در مهد یا مدرسه عادی حضور یابد به جام‌جم می‌گوید: کودکان مبتلا به صرع دو گروه هستند؛ برخی اشکالات ساختاری مغز و بیماری‌های زمینه‌ای دارند که عامل ایجاد صرع است و کودک را با معلولیت ذهنی یا جسمی روبه‌رو کرده و مانع یادگیری و آموزش در مراکز عادی همراه با سایر کودکان می‌شود. این گروه افرادی هستند که براساس تشخیص پزشک به مراکز توانبخشی یا مدارس ویژه خاص کودکان کم توان یا دیر آموز ارجاع می‌شوند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌افزاید: اما در مورد آن گروه کودکان مبتلا به صرع که از شرایط جسمی، سلامت و ضریب هوشی معمولی برخوردار هستند، هیچ‌گونه محدودیت و ممنوعیت برای حضور در مراکز آموزشی عادی ندارند و همچون سایر کودکان لازم است نشاط و کیفیت زندگی ایشان مورد توجه قرار گیرد و با دید بیمار یا متفاوت با ایشان برخورد نشود.

آنچه مسئولان مدرسه باید بدانند

بی‌شک باید توجه داشت از کودک با توجه به سن‌اش باید انتظار داشت و هرچه سن کودک کمتر باشد، مسئولیت والدین و اولیای مدرسه در این رابطه بیشتر می‌شود. ولی با افزایش سن کودک، سطح آموزش او را می‌توان بالاتر برد.

این متخصص با اشاره به نکات اصلی که کودک و اولیای مدرسه و والدین لازم است مورد توجه قرار دهند، می‌گوید: لازم است کودک مبتلا به صرع، خواب شبانه کافی و استراحت مناسب داشته باشد تا تمرکز و ریسک عود حمله کاهش یابد. همچنین داروهای کودک باید به صورت منظم و طبق تجویز پزشک مصرف شود.

وی تاکید می‌کند: ورزش، فعالیت و بازی کودک ممنوعیت ندارد، ولی ورزش‌های رقابتی و خسته‌کننده توصیه نمی‌شود. از طرفی به دلایل ایمنی لازم است از ورزش‌هایی که در ارتفاع انجام می‌شود یا شنا و شیرجه بخصوص در آب‌های عمیق اجتناب شود.

همچنین زمانی که کودک به دستشویی و حمام می‌رود نباید در را روی خود قفل کند.

دکتر زمانی توصیه می‌کند: باید در کودکان مبتلا به صرع از گرمازدگی، کم آبی بدن (بخصوص هنگام ورزش) با مصرف نوشیدنی و مایعات پیشگیری شود. چنانچه دانش‌آموز احساس غیرطبیعی یا نامساعد در حال عمومی دارد باید اولیا مدرسه را مطلع کند تا آنها از طریق والدین یا باتوجه به سابقه و پرونده پزشکی با پزشک مشورت کنند.

مدرسه باید از صرع دانش‌آموز مطلع باشد

شکی وجود ندارد اولیای مدرسه باید از ابتلای دانش‌آموز به بیماری صرع مطلع باشند.

کما این که اگر والدین از مدرسه و اولیای آن انتظار اقدام مناسب درموارد ضروری و اضطرار را دارند لازم است اولیای مدرسه پیش‌بینی و آمادگی لازم برای این کار را داشته باشند. بر این اساس در پرونده سلامت کودک به بیماری زمینه‌ای، داروهای مصرفی، مراقبت‌های موجود و محدودیت‌های ورزشی کودک اشاره می‌شود.

دکتر فرزاد اشرافی، متخصص مغز و اعصاب نیز در پاسخ به این سوال که آیا حملات تشنجی در دوران ورود به مدرسه در کودکان مصروع شدت می‌یابد به جام‌جم می‌گوید: ارتباطی میان دوران ورود به مدرسه و شدت و دفعات تشنج‌ها وجود ندارد. حتی برخی از انواع تشنج‌ها مانند تشنج همراه با تب به طور معمول بعد از شش سالگی به طور کامل از بین می‌روند.

علائم هشدار حمله صرع را بشناسید

به گفته دکتر زمانی، برخی انواع تشنج جزء حرکتی دارد که با حرکات اندام‌ها یا حرکاتی در سر و صورت کودک قابل توجه است و برخی اشکال دیگر جنبه حرکتی به صورت خیرگی، مات‌زدگی، قطع ارتباط کودک با محیط و عدم توجه به درس و بیانات معلم یا تغییرات ناگهانی و حمله در رفتار و کردار کودک ممکن است خود را نشان دهد.

دکتر اشرافی نیز در این باره می‌افزاید: از آنجا که اختلالات مغزی در نقاط مختلف مغزی می‌تواند باعث صرع شود، علائم صرع نیز متنوع است. این علائم می‌تواند از خفیف و غیرقابل توجه تا شدید که موجب ترس و نگرانی والدین شود، متغیر باشد.

وی تاکید می‌کند: خیره شدن، لرزش در دست و پا، سفت شدن بدن، از دست‌دادن هوشیاری، بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع، افتادن ناگهانی بدون دلیل مشخص، حرکات سریع چشم، پایین افتادن ناگهانی سر، تهوع و استفراغ یا تغییراتی در صحبت کردن و همچنین بینایی کودک از علائم معمولی است که باید مورد توجه جدی قرار بگیرند.

اگر کودک دچار حمله صرع بشود

اگر دانش‌آموزی دچار حمله صرع بشود ضروری است به موارد زیر تا بازگشت وی به حالت عادی توجه شود:

در کنار کودک بمانید.

اشیای تیز، لبه دار یا بخاری و... در نزدیک کودک نباشد.

کودک در گوشه‌ای که امکان استراحت وجود دارد در وضعیت درازکش به پهلوی چپ به نحوی که راه تنفس باز باشد دراز بکشد.

در صورت دسترسی به کمک‌های اولیه از جمله اکسیژن می‌توان اکسیژن را با حجم دو سه لیتر در دقیقه کنار بینی کودک قرار داد.

اگر تشنج، بیش از پنج دقیقه طول کشید حتما به اورژانس اطلاع داده و کودک به بیمارستان منتقل شود.

چنانچه کودکی در هفته یا ماه چند بار حمله دارد لازم است ابتدا درمان مناسب برای او صورت بگیرد و سپس اجازه حضور در مدرسه توسط پزشک داده شود.

دانش‌آموزی که با مصرف دارو دچار مشکل در یادگیری، تمرکز و توجه یا عوارض خاص می‌شود، لازم است تحت مشاوره پزشک قرار بگیرد.

پونه شیرازی‌

دانش و سلامت