آنچه از سامانه هدایت هواپیما باید بدانید

در این میان یکی از جذاب‌ترین مشاغلی که مورد توجه مردم بوده، خلبانی است. شغلی که ضمن داشتن لحظات هیجان‌انگیز و تجربه‌ مناظر بی‌نظیر در اوج آسمان، به دلیل داشتن مسئولیت و وظایف بسیار زیاد و پیچیده، جزو مشاغل سخت طبقه‌بندی می‌شود.

مراحل کار

راجع به زندگی خلبانی در یادداشت‌های قبلی صحبت کرده بودیم؛ از بیدار شدن‌های زودهنگام، پروازهای نیمه شب و مشکلات و مخاطرات. ولی در این مجال بیشتر می‌خواهم از چگونگی کار در محیط پرواز حرف بزنم. برای هدایت و ناوبری هواپیما از مبدأ تا مقصد، مسیرهای مشخصی تعیین شده است.

بر اساس دستگاه‌های کمک ناوبری نصب شده در فرودگاه‌ها یا جای گرفته در نقاط مختلف زمین، مسیرهای رسمی هوایی تعیین شده و شهرها و فرودگاه‌ها را به هم متصل می‌کند. برای عبور از این مسیرها، حداقل ارتفاع با در نظر گرفتن ارتفاعات موجود در پیرامون آنها تعیین شده و تضمین می‌کند هیچ خطری در صورت رعایت این حداقل‌ها، هواپیما را تهدید نخواهد کرد.

برای رسیدن به این مسیرها از فرودگاه مبدأ، طرح‌های مختلفی وجود دارد. منظور از طرح، همان مانورهایی است که هواپیما پس از برخاستن از باند فرودگاه، با پیمودن آن به سمت مقصد حرکت می‌کند. اگر از افرادی هستید که ورود و خروج هواپیماها را از نزدیک فرودگاه‌ها دنبال می‌کنید، حتما متوجه شده‌اید بیشتر هواپیماها پس از برخاستن، مسیر مشخصی را به سمت فرودگاه مقصد طی می‌کنند. این همان طرح خروج برای مسیر مشخص شده و به سمت مقصد موردنظر است.

در فرودگاه مقصد نیز همین گونه است؛ هواپیماها برای این که از مسیر هوایی تعیین شده، به سمت باند فرود بروند یا به اصطلاح تقرب انجام دهند، باید از مسیرهای مشخص شده و با ارتفاع خاص پرواز کنند، تا در فاصله‌ای مناسب و در امتداد باند فرود، در ارتفاع مناسب برای فرود آماده شوند.

خلبان خودکار

ابزارآلات دقیق و سیستم‌های پیشرفته زیادی در اختیار خلبان قرار دارند تا او را در هرچه دقیق و صحیح پیمودن مسیرهای اشاره شده یاری دهند. اطلاعات از قبل تعیین شده مسیر پرواز و طرح‌های خروج و ورود مربوط به آن، قبل از شروع پرواز به سیستم مدیریت پرواز هواپیما وارد شده و آن را برای انجام هر یک از طرح‌ها آماده می‌کند. به این صورت که خلبان پس از برخاستن از باند، فقط کافی است دستور اجرای آن برنامه‌ها را صادر کند و خود بر نحوه اجرای صحیحش نظارت داشته باشد.

اگر هنوز منتظر هستید بشنوید خلبان در طول پرواز بیکار است، زیاد وقتتان را تلف نمی‌کنم. چون نصف این یادداشت را هم در طول مسیر یک پرواز کوتاه نوشتم! در این مدت خلبان خودکار زحمت نگه داشتن سرعت، ارتفاع و دیگر پارامترهای از پیش تعیین شده پرواز را به عهده داشت. تنها کاری که یک خلبان انجام می‌دهد، آماده کردن سیستم‌های وابسته و برنامه‌ریزی و زمان‌بندی مناسب برای انجام پرواز است.

خلبان محمدتقی امیرسام - جام‌جم