بسکتبال ایران به بام آسیا بر می گردد؟!

جام جم ورزشی / افشین رضاپور ؛ چرا یک دوره با وجود نسل طلایی بسکتبال به المپیک نرسیدیم و هم اکنون در آستانه بازی های انتخابی المپیک 2016 جنس حرف های مان برای صعود به ریودوژانیرو ناامید کننده است؟ بسکتبال ایران که در سال های 2007 ، 2009 و 2013 قهرمان جام ملت های آسیا شد چرا دو دوره و در سال های منتهی به المپیک سهمیه مستقیم نگرفت ؟ چرا بعد از قهرمانی در جام ملت های آسیا ، در سال 2014 قهرمانی بازی های آسیایی کره جنوبی از دست رفت و چرا در سال 2015 سوم آسیا شدیم؟ هر چقدر رویدادهای مهم بسکتبال آسیا را در این سه سال از دست دادیم در بردن تورنمنت های درجه دو و سه موفق بوده ایم که در اینجا این رقابت ها را با هم مرور می کنیم.

ویلیام جونز

با از دست دادن قهرمانی آسیا یا ناکامی در راهیابی به المپیک ، بسکتبال ایران اما در سه سال اخیر تعدادی از جام های تورنمنت های بسکتبال آسیا را مال خود کرده است که مهمترین آنها ویلیام جونز و اطلس اسپرت است. در ویلیام جونز که سابقه این بازی ها به سال 1977 در چین تایپه بازمی گردد بسکتبال ایران با 5 عنوان قهرمانی یکی از پرافتخارترین تیم های این بازی هاست. ترتیب قهرمانی های ایران که از سال 2009 آغاز شد یک بار توسط نایب قهرمانی مهرام در سال 2012 و یک بار هم با رتبه هفتم تیم ب ایران در میان هشت تیم ویلیام جونز در سال 2014 به هم ریخت.

به دنبال این عنوان یک سال بعد تیم ایران با ترکیب اصلی به چین تایپه رفت و عنوان قهرمانی را به دست آورد.ایران در این دوره قصد پشتوانه سازی داشت و امروز بعد از دو سال از تشکیل تیم ب سال 2014 ؛ فرید اصلانی، محمد حسن‌زاده، امیر صدیقی و میثم میرزایی از همان تیم در ترکیب بائرمن قرار دارند.

اطلس اسپرت

سال گذشته که بازی های قهرمانی آسیا در پیش بود ، ایران به چین رفت تا در تورنمنت اطلس با هفت تیم دیگر رقابت کند. در این رقابت ها مانند امسال تیم ملی با تمامی قدرت خود حاضر شد اما دو بار به چین باخت و در نهایت نایب قهرمان شد. در این بازی ها ایران تیم هایی از ایتالیا ، اسلواکی و تیمی از ایالات متحده را شکست داده بود اما دو باخت به رقیب آسیایی ، پیروزی برابر تیم های بی هویت اروپا و آمریکا را بی اثر گذاشت. در بازی های امسال هم تیم ملی بسکتبال با ترکیب اصلی ، تیم ب چین را شکست داد و به فینال رسید. تا پیش از این مسابقه نیز برتری برابر مقدونیه ، تیمی از آمریکا و لیتوانی را به نام خود کرده بود. چینی ها که بانی این رقابت ها هستند در حالی با تیم ب آمده اند که تیم اصلی آنها با خیال راحت از صعود به المپیک در فکر آماده سازی برای این رقابت های بزرگ است و با تعدادی از بهترین تیم های ملی دیدار می کند.

غرب آسیا

رقابت های غرب آسیا زمانی برای بسکتبال ایران خیلی بزرگ بود اما اوجگیری بسکتبال ایران در مقابل افت شدید تیم های منطقه ، قهرمانی های بی دردسر را برای بسکتبال ایران به ارمغان آورد. کمبود منابع انسانی در بسکتبال و تحولات سیاسی کشورهای منطقه ، مهمترین عامل تغییرات آنها در حوزه ورزش و بسکتبال است با این وجود نباید قدرت تعدادی از تیم های باشگاهی آنها را کتمان کرد. از جمله الریاضی لبنان که در دوران نزول بسکتبال منطقه به همراه تیم های ایرانی به کمک بسکتبال غرب آسیا آمده است. مهرام و سپس پتروشیمی بندرامام قدرتمندترین تیم های منطقه در 5 سال گذشته بودند. در فعالیت های ملی نیز ایران ترکیب های متفاوتی را آزمایش کرد که هر بار قهرمان شد. بسکتبال در غرب آسیا با حضور بازیکنان خارجی در رقابت های باشگاهی سطح کیفی بهتری از رقابت های ملی دارد.

جام ملت های آسیا

آخرین قهرمانی ایران در بسکتبال جام ملت های آسیا به سال 2013 بازمی گردد که مصادف است با سال 1392 که بسکتبال ایران در پی هشت سال اوجگیری در آسیا این عنوان را مال خود کرد. اقتداری که در چند سال گذشته با وجود کسب تجربه پشتوانه های بسکتبال و حتی قدرتمندی ترکیب اصلی نسل طلایی بسکتبال تکرار نشد. بهترین فرصت بسکتبال ایران برای کسب سهمیه المپیک نیز بعد از ناکامی در راهیابی به المپیک 2012 لندن در سال گذشته از دست رفت وقتی ایران از قهرمانی آسیا به نایب قهرمانی بازی های آسیایی و سپس عنوان سوم جام ملت ها سقوط کرد.

تیم ملی در مرداد 1392 بعد از شکست تمامی حریفان در فینال با فیلیپین، میزبان بازی ها رو دررو شد و برای سومین بار قهرمانی آسیا را به دست آورد. ایران با فیلیپین و کره جنوبی تیم‌هایی بودند که به جام جهانی 2014 راه پیدا کردند.

ایران با قهرمانی در جام ملت های 2009 ، سهمیه رقابت های جهانی را برای نخستین بار به دست آورده بود. سال 2006 فدراسیون جهانی تصمیم گرفت تعداد تیم های رقابت های جهانی را از 16 به 24 تیم افزایش دهد بنابراین صعود سه تیم آسیایی راهیابی به این مسابقه ها را برای تیم های قاره کهن آسان تر کرد از این رو بسکتبال ایران در دوران اوج با قهرمانی در دوره های 2009 و 2013 با اقتدار به جام جهانی رفت.

باز در همان سال تیم ملی در تورنمنت ABA چین شرکت کرد و قهرمان این مسابقه ها شد.

ترکیب های متفاوت

تیم ملی بسکتبال از ابتدای سال 1391 در کنار تعدادی از بازیکنان نسل طلایی همیشه با تعدادی از ترکیب کنونی در تورنمنت های مختلف حضور پیدا کرده است. علاوه بر رقابت های ملی باید به جام باشگاههای آسیا هم اشاره کرد که مهرام و پتروشیمی بندرامام نقش بسزایی در معرفی بازیکنانی مانند ؛ سجاد مشایخی ، امیر صدیقی و بهنام یخچالی داشتند. این نفرات به همراه تعدادی دیگر از جوانان بسکتبال در کارنامه خود حضور در بازی های جوانان جهان و کاپ آسیا هم دارند. ترکیب های متفاوت ایران در سال های اخیر تجربیات ارزشمندی برای بازیکنان به همراه داشت اما پراکندگی در تصمیم گیری و مدیریت نکردن روی بخش عظیمی از سرمایه ها تاکنون به هدر رفت بیشتر سرمایه های بسکتبال ایران انجامیده است. قرار گرفتن در یک دایره بسته چاره دردهای بسکتبال درجا زده نیست و حتی پسرفت از جایگاه کنونی تهدیدی جدی برای آینده بسکتبال ایران است.

اما به غیر از صمد نیکخواه بهرامی ، حامد آفاق و مهدی کامرانی که غایبان مورد بحث ماه های اخیر تیم ملی هستند ، بازیکنان ثابت 5 سال گذشته بسکتبال ایران در تمامی تورنمنت ها را می توان این گونه معرفی کرد. تیم ملی ، یکم خرداد 1391 با حامد حدادی، فرید اصلانی، روزبه ارغوان، محمد حسن‌زاده، اصغر کاردوست، محمد جمشیدی، اوشین ساهاکیان، امیر صدیقی و ارسلان کاظمی با مربیگری مهمت بچیروویچ برای غرب آسیا آماده شد.

یک سال بعد باز هم ترکیب حامد حدادی، اوشین ساهاکیان، ارسلان کاظمی، اصغر کاردوست، روزبه ارغوان، فرید اصلانی، محمد جمشیدی، محمد حسن‌زاده، امیر صدیقی، میثم میرزایی، بهنام یخچالی و سجاد مشایخی را در تیم ملی دیدیم. در تیم ب 2014 که در ویلیام جونز هفتم شد فرید اصلانی، محمد حسن‌زاده، امیر صدیقی و میثم میرزایی را دیده بودیم.در ترکیب جام جهانی 2014 شاهد حضور حامد حدادی ، ارسلان کاظمی ، محمد جمشیدی ،اصغرکاردوست ، روزبه ارغوان ، سجاد مشایخی ، بهنام یخچالی و آرمان زنگنه در تیم ملی بودیم.

تیم ملی با محمد جمشیدی، روزبه ارغوان، سجاد مشایخی، فرید اصلانی، اصغر کاردوست، حامد حدادی، محمد حسن زاده، بهنام یخچالی و اوشین ساهاکیان در بازی های ویلیام جونز پارسال قهرمان شد.

دست باز درک بائرمن

حضور تمامی این نفرات در سال های گذشته دست درک بائرمن را باز گذاشته است تا ترکیبی از بازیکنان جوان باتجربه را این روزها در اختیار داشته باشد. ترکیب شروع کننده تیم ملی بسکتبال در بازی های اطلس اسپرت چین 26 سال 6 ماه است که از نفرات در این سن با تجربیاتی که هر سال پشت سر گذاشتند ، بازیکنانی پخته و باتجربه می سازد. بازیکنانی مانند روزبه ارغوان و فرید اصلانی (28 سال ) و اصغر کاردوست (30 ) با حضور در بازی این میانگین را افزایش می دهند هر چند سجاد مشایخی ، آرمان نگنه ، امیر صدیقی با حدود 24 سال سن تا اندازه ای میانگین سنی تیم بائرمن در دوره اخیر را تعدیل می کنند.

بسکتبال ایران در سه سال گذشته استاد بردن جام های بین المللی کم اهمیت تر از بازی های آسیایی یا جام ملت ها با کسب سهمیه المپیک بود و این روند تکراری همچنان در گذر پی در پی نسل ها با شعار جوانگرایی ادامه دارد. با تغییر شیوه برگزاری بازی های جام ملت های 2017 آسیا شاید فرصت سوزی های گذشته هم تغییر کند و شاید دوباره بسکتبال ایران در آسیا – البته در جام های معتبر – آقایی کند. پیش از این رقابت ها ، بازی های انتخابی المپیک در تورین ایتالیا هم فرصت خوبی است به ویژه برابر تیم مکزیک که ایران با ترکیب کنونی باید برابر این تیم قد علم کند.