یک داستان قدیمی
شاید به یاد آوردن یکی از روزهای مارس 1999 خیلی دشوار باشد؛ بهخصوص اگر اتفاق بزرگی در آن روز نیفتاده باشد. اما در همان روزها، مارین پاهارس از باشگاه لیتوانیایی افسی اسکونتو به تیم ساوتهمپتون منتقل شد. این انتقال، سوال او کیست را بر سر زبان هواداران ساوتهمپتون انداخت. یک مهاجم ریزنقش که استعدادیابان باشگاه در موردش چیزی نمیدانستند. این در حالی بود که هیچ کس دیگری هم در مورد داشتن اطلاعات از این بازیکن 23 ساله ادعایی نمیکرد. بله او در 26 بازی برای باشگاهش 19 گل به ثمر رسانده بود، اما لیتوانی حتی نمیتوانست در حاشیه فوتبال انگلستان هم قد علم کند. سوال بعدی این بود که پاهارس از کجا به فوتبال انگلیس معرفی شده است؟ مدیر باشگاه لیتوانیایی شخصی به نام گری جانسون بود که این بازیکن را به سرمربی وقت ساوتهمپتون یعنی دیو جونز معرفی کرده بود. پاهارس در چند بازی متوالی هت تریک کرده و به دنبال آن قراردادش را با تیم انگلیسی امضا کرد. او در بازی مقابل کاونتری اولین بار به عنوان بازیکن ذخیره 20 دقیقه برای تیمش بازی کرد؛ اما از بازیهای بعدی این سوال به وجود آمد که او اصلا چه پستی در فوتبال دارد؟ راست پا ست یا چپ پا؟ چه ویژگیهایی دارد که ساوتهمپتون به آن نیاز دارد؟ در اولین دیداری که او به طور ثابت در ترکیب تیمش مقابل بلکبرن قرار گرفت، صحبتهای گزارشگر بازی کاملا نشان میداد او و سایر هواداران ساوتهمپتون تا چه اندازه درباره این بازیکن اطلاعات دارند. «بازیکنی جدید از تیم اسکونتو ریگا که با لقب مایکل اوون لیتوانی شناخته میشود. پاهارس یک مهاجم است و به گفته مربیاش، او مرد بازیهای بزرگ است.»
16 سال بعد
حالا 16 سال از آن روزها میگذرد و باشگاههای فوتبال انگلیس تفاوتهای زیادی کردهاند. دیگر مربیان باشگاهها تنها به حرف مالکان بازیکنان بسنده نمیکنند و دیگر هواداران از دیدن بازیکنانی ناشناخته در میدان فوتبال برای اولین بار شگفت زده نمیشوند. باشگاههای بزرگ دنیا بهراحتی به اطلاعات همه بازیکنان دسترسی داشته و معمولا تماس مستقیمی با روسای باشگاهها ندارند. در عین حال استعدادیابی و تجزیه و تحلیلهای فوتبالی رشد کرده است. صنعت فوتبال دیگر تمایلی به ریشههای سنتی خود ندارد، آنها روشهای مدرن را جایگزینشان کرده است. از سوی دیگر بانکهای اطلاعاتی گسترده، ابزارهای تحلیلی و تجزیهای و ایجنتهای برجسته فراتر از نیروهای سنتی عمل میکنند و این یعنی گستره وسیعی از اطلاعات نسبت به گذشته در اختیار باشگاههای فوتبال قرار دارد. به طور تئوریک وجود شرایط به معنای آن است که بهترین استعدادها سریعتر شناسایی و انتخاب میشوند و شانس بازی در بهترین لیگهای فوتبال را پیدا میکنند. در حقیقت درصد ریسک باشگاهها کمتر شده و میتوانند قدم به قدم با رقبای خود پیش بروند؛ به ویژه اکنون که باشگاهها با سرعت عمل بیشتری در بازار نقل و انتقالات عمل میکنند.
کمک فناوری به فوتبال
در آغاز فصل 2016 ـ 2015 بازیکنانی با 64 ملیت مختلف کارشان را در لیگ برتر آغاز کردند و بیشتر آنها بازیکنانی بودند که در جوانی شناسایی و وارد فوتبال شده بودند. این اتفاق با کمک تکنولوژیهای روز دنیا به وقوع میپیوندد. وابستگی به شبکههای اجتماعی، گزارشهای استعدادیابی، آنالیزهای نرم افزاری و ویدئوهایی که این روزها از استعدادهای خاص فوتبال در تمام دنیا پخش میشود به این مساله کمک میکند.
به عنوان مثال، انتقال مارتین اودگارد به رئال مادرید، بازیکن 16 ساله نروژی که تنها 20 بازی در لیگ کشورش انجام داده بود، یکی از صحیحترین نقل و انتقالات اخیر بود. ویدئوی بازیهای او پس از درخشش خیرهکنندهاش در لیگ نروژ بهسرعت دراینترنت پخش شد و رئالیها سریع برای جذب وی دست به کار شدند. اتفاقی که ده سال پیش هرگز برای اودگارد نیفتاد و باید زمان زیادی را منتظر میماند تا شناخته شود، اما عصر مدرن فوتبال این شرایط را برای وی فراهم کرد. در عین حال تمایل به افزایش دانستهها در مورد تصویر فوتبال در تمام دنیا رو به افزایش است و به همین دلیل شبکههای تلویزیونی در انگلیس، سالانه 1/5 میلیارد پوند برای پخش بازیهای یک فصل لیگ برتر هزینه میکنند و در کنار آن با مبالغ هنگفتی حق پخش تلویزیونی دیگر چهار لیگ معتبر اروپایی را میخرند.
منبع: گاردین
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد