راه بازگشت قدرت فوتبال ایتالیا

ورزشگاه‌های قدیمی و دوری از مدرنیسم فوتبال اروپا، ایتالیا را به روزهایی رساند که اکنون هواداران فوتبال در این کشور برای کوچک‌ترین افتخارات فوتبال اروپا دلتنگ شده‌اند و بازگشت به روزهای اوج لاجوردی‌ها و دستیابی به عناوینی چون قهرمانی جهان در سال 2006 را در گرو بازسازی زیربناها و ورزشگاه‌های فرسوده خود می‌دانند. همین ماه پیش بود که سیلویو برلوسکونی، مالک باشگاه میلان اعلام کرد همچنان همراه اینتر در ورزشگاه سن سیرو از مهمانانش میزبانی خواهد کرد و همکاری این دو تیم میلانی در این زمینه ادامه خواهد یافت، چراکه پروژه احداث ورزشگاه جدید در منطقه پورتلو به دلیل عدم موافقت با وام بانکی به این باشگاه متوقف شده است. این در حالی است که اسپانسر باشگاه هزینه مالی برای 48 هزار صندلی ورزشگاه جدید را تقبل کرده است، اما برلوسکونی در مصاحبه‌ای به خبرنگاران گفته عاشقانه سن‌سیرو را دوست دارد و نمی‌تواند از آن جدا شود.

دوری از مدرنیسم و ضرر اقتصادی

همین دوری از مدرنیسم اکنون جدی‌ترین مشکلات باشگاه‌ها در فوتبال ایتالیاست. البته این به آن معنا نیست که آنها تمایلی برای رفتن به این سو را ندارند، بلکه برخی از این باشگاه‌ها از توانایی مالی مناسبی برخوردار نیستند و همین باعث شد درآمد آنها از حق بلیت‌فروشی و سایر درآمدهای مربوط به روز بازی، در فصل گذشته 6 درصد کاهش پیدا کند. بنا به اعلام مجله Deloitte Football Money League باشگاه میلان در فصل پیشین 9‌‌/‌‌24 میلیون یورو از روز بازی‌ها درآمد داشته‌اند که این تنها 10 درصد کل درآمد سالانه آنها را شکل داده است. به نوشته این مجله برای باشگاهی چون میلان، درآمدزایی از طریق تبلیغات مساله‌ای حیاتی برای ادامه حیات و آینده این باشگاه است؛ چراکه بعید به نظر می‌رسد حق پخش تلویزیونی یا منابع درآمدزایی از روز بازی‌ها در کوتاه مدت افزایش پیدا کند. چنین شرایطی برای باشگاه رقیب یعنی اینتر هم قابل لمس است؛ باشگاهی که از نظر اقتصادی به رده هفدهم باشگاه‌های ایتالیایی یعنی پایین‌ترین جایگاه نراتزوری در تاریخ سقوط کرده، اگرچه درآمدهای تبلیغاتی‌اش 18 درصد رشد داشته است. از سوی دیگر میزان هواداران این تیم 9 درصد افزایش داشته، اما درآمدهایش از روز بازی 3 درصد کاهش یافته است. در حالی که این دو تیم پس از سال‌ها هیچ یک نتوانستند به رقابت‌های اروپایی راه پیدا کنند که می‌توان از آن به عنوان مهمی در این کاهش آمارها یاد کرد، اما در عین حال سری «A» دچار مشکل وسیع‌تری است که این مشکل نیز در آن قرار می‌گیرد.

بدهی‌هایی به‌جا مانده از ایتالیای90

کافی است صفحات مجله اقتصادی فوتبال اروپا را ورق بزنیم تا متوجه شویم ایتالیا از نظر تعداد باشگاه‌های فوتبال در رده دوم کشورهای اروپایی قرار دارد؛ بنابراین اگر باشگاه‌های این جزیره بتوانند از روز بازی خود حداکثر درآمد را داشته باشند، می‌توانند فاصله قابل توجهی را که با دیگر باشگاه‌های اروپایی پیدا کرده‌اند، کاهش دهند. از همین رو قوانین جوانمردانه یوفا به کمک چنین باشگاه‌هایی می‌آید تا بتوانند با کسب حداکثر درآمدزایی از میزبانی‌ها، میزان هزینه‌های خود را متعادل کنند. چرا هنوز ایتالیا تا رسیدن به این مهم فاصله زیادی دارد؟ جام جهانی 90 ایتالیا به دلایل زیادی در ذهن‌ها باقی مانده است، اما با گذشت 25 سال از آن، بسیاری از باشگاه‌های ایتالیایی به دلیل برنامه‌های بازسازی ورزشگاه‌ها، هنوز با بدهی‌های ناشی از آن دست و پنجه نرم می‌کنند. اکنون پیش‌بینی می‌شود به طور کلی هزینه استانداردسازی ورزشگاه‌های این باشگاه‌ها 84 درصد بیشتر از کل بودجه آنها بوده است. این در شرایطی است که در آن مقطع بخشی از هزینه‌ها را کمیته ملی المپیک ایتالیا تقبل کرد اما در عوض خواهان آن شد تا بسیاری از ورزشگاه‌ها به پیست دوومیدانی مجهز شوند. این اتفاق باعث شد هواداران افراطی از زمین مسابقه دور بمانند؛ اتفاقی که هنوز برای فوتبال ایتالیا دردسرساز است.

اجاره سنگین ورزشگاه‌ها

دیگر معضل فوتبال ایتالیا، اجاره سنگینی است که باشگاه‌ها به شهرداری‌ها یا شوراهای منطقه‌ای می‌پردازند و این گونه بخش قابل توجهی از درآمد روز بازی را در این راه صرف می‌کنند. در ایتالیا باشگاه‌ها صاحبان ورزشگاه نیستند و هیچ کمکی در این راه به آنها نمی‌شود، در حالی که رقبای اروپایی‌شان چنین مشکلی ندارند و گاهی برای ساخت ورزشگاه هایشان سرمایه‌گذاری‌های خارجی صورت می‌گیرد. در سال 2011 یوونتوس خودش را با ساخت ورزشگاه یوونتوس از سایر باشگاه‌های ایتالیایی جدا و از همان سال به جای دل آلپی در این ورزشگاه از حریفانش میزبانی کرد. بیانکونری در حالی از دل آلپی جدا شد که هوادارانش به شدت از آن متنفر بودند، چراکه این ورزشگاه 16 سال پیش از آن که برای جام جهانی بازسازی شود، یک ورزشگاه تاریخ مصرف گذشته بود. ورزشگاه جدید یوونتوس که در کنار سه ورزشگاه ساسولو و اودینزه، تنها ورزشگاه‌های شخصی فوتبال ایتالیا هستند، در فصل گذشته 41 میلیون یورو برای تورینی‌ها درآمد داشته است. آدام دیگبی، نویسنده کتاب «یوونتوس؛ تاریخی در سیاه و سفید» می‌گوید: هواداران یوونتوس بیش از سایر هواداران، ورزشگاه خود را دوست دارند. پس از سال‌ها میزبانی مشترک به همراه تورینو در دل آلپی، ورزشگاه یوونتوس برای آنها حکم خانه را دارد. این ورزشگاه به آنها حس وابستگی می‌دهد و این به خاطر آن است که کوچک و همیشه پر است. اولین اثر درآمدزایی از این ورزشگاه در تیم کونته و نقل و انتقالات غیرقابل باور این تیم نمایان شد. اگرچه یوونتوس رفته رفته دستمزد بازیکنانش را افزایش داد و توانست آنها را چند سال حفظ کند و در عوض بازیکنانی که این تیم را ترک می‌کردند، بازیکنان باکیفیت‌تری را جایگزین می‌کرد. برای یوونتوس حفظ این شرایط مشکل بود؛ چراکه تیم‌های دیگر فاصله زیادی با آن داشتند و حالا ایتالیا به آن نیاز دارد تا باشگاه بزرگ دیگر هم در عصر مدرن فوتبال به یوونتوس بپیوندند.

پیش به سوی مدرنیسم

یوونتوس تنها باشگاهی نیست که گام‌هایی به سوی مدرنیته برداشته است. چندی پیش رم نقشه خود برای ساخت ورزشگاهی 52 هزار نفری در منطقه توردی واله را در حومه شهر معرفی کرد. آنها ورزشگاه بزرگ المپیکو را ترک خواهند کرد؛ ورزشگاهی که سال‌ها آن را با لاتزیو شریک بوده‌اند. به گفته جیمز پالوتا مدیرعامل باشگاه رم، تیمش برای این که بتواند با دیگر غول‌های فوتبال اروپا رقابت کند، به ورزشگاه جدید نیاز دارد. گفته می‌شود این ورزشگاه برای فصل 2018 ـ 2017 آماده می‌شود؛ ورزشگاهی که بهترین صندلی‌ها را میان ورزشگاه‌های دنیا در اختیار دارد، 14 هزار صندلی لوکس. حقیقت آن است که ورزشگاه‌های امروزی تیم‌های ایتالیایی همان‌هایی است که آنها از ابتدا داشته‌اند و قرار گرفتن در مسیر مدرنیسم نباید تنها اختصاص به باشگاه‌های سرشناس این کشور داشته باشد.

راهکار تازه

برای تیم‌های ایتالیایی راهکاری جز به روز کردن ورزشگاه‌ها برای همسانی به دیگر قدرت‌های فوتبال اروپا باقی نمانده است. برای اثبات این ادعا کافی است درآمد 25 میلیون یورویی میلان را با درآمد 120 میلیون یورویی آرسنال در لیگ برتر از ورزشگاه امارات برای هر فصل مقایسه کنید. اگرچه قیمت بلیت‌ها در ورزشگاه امارات میان هزار تا دو هزار پوند است اما با امکانات سن سیرو در نظر گرفتن چنین هرم درآمدزایی برای میلان غیرممکن است.

اگر باشگاه‌های ایتالیایی بتوانند به بهبود ورزشگاه‌ها یا ساخت ورزشگاه‌های اختصاصی بپردازند و خودشان را از شر شهرداری‌ها و شوراهای منطقه‌ای رها کنند، لیگ برای سرمایه‌گذاری جذابیت گذشته خود را پیدا می‌کند و شاید ایتالیایی از جنس دهه 80 و 90 میلادی را باردیگر مشاهده کنیم.

منبع: گاردین

مترجم: عرفان خماند