مدارس در انتظار ‌یار مهربان

به گزارش جام جم آنلاین، این تکاپو اما هنوز کافی نیست چون به جز این که نقدهای اساسی به کیفیت و ماهیت کتاب انشا وارد است، گفته می‌شود زنگ کتابخوانی نیز نه هنوز به معنی واقعی کلمه جزو برنامه‌های درسی قرار گرفته و نه کتابخانه‌های کلاسی به اندازه کافی تجهیز شده است.

کتابخوانی در حسرت زمان

بستگی دارد حال و روز کتابخانه‌های مدارس را چه کسی روایت کند؛ مسئولان آموزش و پرورش یا معلمان و مدیران مدارس. قضاوت این دوگروه تقریبا شباهتی به هم ندارد و حتی گاه متناقض؛ چون از سمت مسئولان صدای تجهیز کتابخانه‌ها می‌آید و از سوی اولیای مدرسه همان نواهای قدیمی کمبود و مشکلات.

اگر به گفته حمیدرضا کفاش، معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش ـ که تابستان عنوان کرده بود ـ استناد کنیم، کتابخانه‌های مدارس، بویژه مدارس ابتدایی باید ازاول مهر تجهیز می‌شدند، هر کدام با 40 تا 50 کتاب جدید.

کفاش گفته بود دانش‌آموزان و معلمان موظفند این کتاب‌ها را در زنگ ادبیات مطالعه کرده و نتایج مطالعات خود را برای دوستان و همکلاسی‌های خود تعریف کنند.

در واقع معاون وزیر ایده‌آلی را وعده داد که وقتی ما از تعدادی از معلمان در مناطق مختلف کشور جویای آن شدیم، چیزی غیر از گفته‌های او شنیدیم.

یکی از این معلمان گفت هنوز هیچ کتاب جدیدی به کتابخانه کلاسی آنها اضافه نشده و همین کتاب‌هایی هم که موجود است، فرصت محدود کلاس اجازه خواندنشان را نمی‌دهد البته حمیدرضا کفاش پیش از این قول داده بود ورود کتابخوانی به برنامه‌های درسی رسمی و تعیین نمره برای آن را از شورای عالی آموزش و پرورش پیگیری کند که چون هنوز این خواسته نه به دار است و نه به بار، خواندن کتاب‌های غیردرسی در کلاس‌های درس روی هواست.

از کمبود کتاب تا کتاب‌های قدیمی

با این حال معلمانی که ابتکار عمل دارند یا با استفاده بهینه از زمان، فرصتی را برای کتابخوانی درکلاس ایجاد می‌کنند، کم نیستند؛ هرچند هنوزغلبه با گروه اول است.

در این میان اما دغدغه مشترک معلمان و مدیرانی که ما با آنها گفت‌وگو کردیم کمبود کتاب در مدرسه بویژه کمبود کتاب‌های جدید و متناسب با سن دانش‌آموزان است.

معلم یکی از مدارس روستایی از توابع سنندج می‌گوید مدرسه 27 دانش‌آموز دارد و 80 کتاب که نزدیک پنج سال است، هیچ کتابی به آن اضافه نشده طوری که دانش‌آموزان همه این کتاب‌ها را خوانده‌اند و دیگر کتاب نخوانده نمانده است.

مدیر مدرسه‌ای در رشت نیز می‌گوید 310 دانش‌آموز دارد و نزدیک به هزار کتاب، که اگر این تعداد با وسواس بررسی شود، صد جلد کتاب مفید میانشان پیدا نمی‌شود.

او توضیح می‌دهد علت این است که از سال‌ها قبل آموزش و پرورش بسته‌ای از کتاب را به مدرسه ارسال می‌کرد مشتمل بر کتاب‌های مناسب و نامناسب برای دانش‌آموزان ابتدایی از جمله داستان سیندرلا یا شاهنامه فردوسی و کتاب‌های شعر و نثر سنگین. او می‌گوید دو سه سالی است برای جلوگیری از تکرار این انباشت، کتاب‌های ارسالی آموزش و پرورش را نمی‌پذیرد و از بودجه مدرسه کتاب‌های مورد نیاز را تهیه می‌کند.

معلم یکی از مدارس روستایی کرمانشاه نیز به همین مشکل اشاره دارد و ریشه ورود کتاب‌های بی‌تناسب با سن دانش‌آموزان را تصمیم‌گیری از ستاد (وزارتخانه) می‌داند نه خرید کتاب برای کتابخانه مدارس به سلیقه و انتخاب معلمان.

104 میلیون کتاب، 13 میلیون دانش‌آموز

ایران 105 هزار مدرسه دارد، کمی بیش از 13 میلیون دانش‌آموز و طبق آخرین آمارها 104 میلیون جلد کتاب در کتابخانه‌های مدارسش.

زهرا مظفر، معاون اداره کل فرهنگی و هنری آموزش و پرورش این آمار آخری را به ما ارائه می‌کند، مسئولی که می‌گوید سرانه کتاب در مدارس 8.8 است، یعنی نزدیک به 9 کتاب به ازای هر دانش‌آموز.

او با این حال می‌گوید برنامه آموزش و پرورش افزایش این آمار است و از تابستان امسال براساس تفاهم‌نامه‌ای که با وزارت ارشاد منعقد شده، از 16 استان خواسته‌اند با مراجعه به سایت، از بین کتاب‌های معرفی شده کتاب‌های مورد نیاز را انتخاب کنند.

به گفته مظفر گویا، در این طرح مدارس مناطق مرزی، روستایی و عشایری (به علت دسترسی سخت‌ترشان به کتاب) در اولویت هستند و استان‌های مختلف بر اساس شرایطشان از 12 تا 50 میلیون تومان حق خرید دارند.

با این که حمیدرضا کفاش، معاون پرورشی وزیر پیش از این از تجهیز کتابخانه‌های مدارس هدف همزمان با آغاز سال تحصیلی خبر داده بود، اما پیگیری‌های ما از چند مدرسه بویژه در مناطق روستایی و مرزی نشان می‌دهد که تا این لحظه کتابی به دست آنها نرسیده است.

وجود کتاب در مدارس آن هم کتاب‌های جدید با موضوعات تازه از این بابت مهم است که سن دانش‌آموزی بهترین زمان برای اخت شدن با کتاب و فرهنگ کتابخوانی است آن هم برای ما مردمی که شانس کتابخوان شدنمان در کانون خانواده اغلب ضعیف است.

کتابخانه‌های مدارس به خانه تکانی نیاز دارند و کتابخوانی در مدارس به توجهی ویژه، شاید با تعریف زنگی برای کتابخوانی و ورود کتاب‌های غیردرسی به سبد تحصیلی دانش‌آموزان.

فاصله ما با استاندارد‌ها

طبق تعریف یونسکو، کوچک‌ترین مدرسه باید دست‌کم 2500 جلد کتاب داشته باشد، کتاب‌هایی روزآمد و متناسب با سن، خواسته‌ها و توانمندی‌های دانش‌آموزان. همچنین مساحتی که باید در هر مدرسه به کتابخانه اختصاص داده شود به این شرح است: به ازای یک تا 250 دانش‌آموز عضو کتابخانه 125 متر، از 251 تا 500 دانش‌آموز 250 متر و 500 دانش‌آموز به بالا 350 متر.

افتتاح 50 هزار نمایشگاه از 23 مهر

از 23 تا 26 مهر 50 هزار نمایشگاه کتاب در 50 هزار مدرسه افتتاح می‌شود که به گفته زهرا مظفر، معاون اداره کل فرهنگی و هنری آموزش و پرورش، مدیران و معلمان می‌توانند کتاب‌های مورد نیاز را با 40 درصد تخفیف خریداری کنند.

مریم خباز - روزنامه جام جم