هر آنچه باید درباره میکروب معده بدانید

وقتی پای آلودگی در میان است: هلیکوباکتر میکروبی است که در معده به وجود می‌آید و در ایران معمولا در سنین کودکی و زمانی که فرد در تماس مستقیم با آلودگی‌هاست به بدن منتقل می‌شود. در واقع این میکروب می‌تواند از طریق آب سبزیجات و خاک وارد بدن شده و باعث التهاب مختصری در معده و به خصوص در قسمت انتهایی معده شود.

رابطه سرطان و هلیکوباکتر: نباید فراموش کنید حدود یک درصد افرادی که به میکروب هلیکوباکتر مبتلا هستند دچار سرطان یا زخم معده می‌شوند. البته در مواردی که یکی از بستگان درجه اول دچار سرطان معده شده باشد لازم است فرد به پزشک مراجعه کند. شاید این پرسش برایتان مطرح شود که آیا‌‌ بیماری‌های ناشی از میکروب معده در مراحل اولیه به‌راحتی تشخیص داده می‌شوند؟ باید گفت چون آلودگی به این میکروب خیلی حاد نیست، نمی‌توان در زمان اولیه شکل‌گیری آن را تشخیص داد.

آندوسکوپی تنها راه تشخیص: بد نیست بدانید آلودگی با میکروب معده از طریق آندوسکوپی تشخیص داده می‌شود. به این طریق که از قسمت انتهایی معده نمونه‌برداری کرده و در محلولی قرار می‌دهند و در صورتی که بیمار این میکروب را داشته باشد، محلول به رنگ بنفش خواهد شد. روش دیگر این است که آنتی‌ژن این میکروب از مدفوع تشخیص داده می‌شود یا یک تست تنفسی از فرد مبتلا به این میکروب انجام می‌دهند که یو.بی.‌تی نامیده می‌شود. در این روش یک محلول نشان‌دار را که با کربن شماره ۱۳ یا ۱۴ مخلوط شده باشد به بیمار می‌دهند و زمانی که فرد نفس می‌کشد به دلیل نشان‌دار بودن محلول هیدروژنی (که از راه تنفس دفع می‌شود) می‌توان تشخیص داد که فرد به میکروب مبتلا شده است. البته باید توجه داشته باشیم فرد برای انجام تست تنفسی حدود یک ماه قبل آنتی‌بیوتیک مصرف نکند چون آنتی‌بیوتیک باعث می‌شود این میکروب از بین برود و تست بیماری منفی باشد. در عین حال، وجود این میکروب در برخی افراد نیز از طریق تست خونی یا سرولوژی تشخیص داده می‌شود که معمولا ارزش تشخیصی زیادی ندارد.

روش‌های انتقال هلیکوباکتر: اگر فرد به میکروب معده دچار شده باشد بیماری از راه دهان به دهان یا مدفوع به دهان قابل انتقال است. در برخی موارد حتی مصرف غذاهایی که به خوبی طبخ نشده باشد هم می‌تواند باعث به وجود آمدن این میکروب در معده شود. از طرفی این بیماری بین افراد فقیر جامعه شایع‌تر است؛ هرچند امروزه شیوع این میکروب در ایران با توجه به این که رعایت مسائل بهداشتی نسبت به گذشته بهتر شده، کمتر دیده می‌شود.

و اما درمان: دو آنتی‌بیوتیک مترونیدازول و کلاریتومایسین برای درمان این بیماری استفاده می‌شود. طبق مطالعات انجام شده در ایران مقاومت افراد به مترونیدازول حدود ۵۰ درصد و کلاریتومایسین تا ۳۰ درصد گزارش شده است. با این حساب تجویز بی‌مورد این دارو توسط پزشکان و مصرف نابجای آن توسط بیماران علت این موضوع است.

دکتر ناصر ابراهیمی دریانی

‌ فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و کبد