سیاست‌های اردوغان و آینده مبهم ترکیه

ترکیه در چند هفته اخیر تحت تاثیر یک رشته تحولات امنیتی، سیاسی و تا حدودی اجتماعی بوده است. پس از آن‌که ارتش ترکیه به مقرهای پ.ک.ک در شمال عراق و به طور محدود به برخی مناطق تحت اشغال داعش در مرز سوریه حمله کرد، این پرسش مطرح شد که آیا ترکیه در یک چرخش سیاسی درصدد تقابلی جدی با داعش است؟ و این که ترکیه با ادامه حملات علیه پ.ک.ک چه هدفی را دنبال می‌کند؟ از سوی دیگر مسائل داخلی ترکیه طی یک ماه و نیم گذشته تحت تاثیر نتایج انتخابات پارلمانی و مشکلات پیرامون تشکیل نشدن دولت بوده است.

کد خبر: ۸۲۵۴۵۵

در واقع این تحرکات را می‌توان تا حدودی تابع این اتفاقات داخلی دانست، بخصوص این‌که طی چند روز گذشته اتفاقات و ناامنی در برخی مناطق ترکیه نگرانی‌هایی را به وجود آورده است.

به هر حال تحرک نظامی ترکیه هم در سوریه و هم در مناطق شمالی عراق، فارغ از نگاهی که مقابله ترکیه با پ.ک.ک یا داعش قلمداد شده است، برداشت‌های متفاوتی در داخل و خارج همراه داشته است.

در واقع پس از مذاکرات آنکارا و واشنگتن بر سر استفاده آمریکا از پایگاه هوایی اینجرلیک ترکیه، این ذهنیت ایجاد شد که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه که پیش از این همواره از تشکیل یک منطقه حائل یا امن در مرز سوریه سخن گفته بود، اکنون شرایط را در این مسیر و بستر هدایت می‌کند.

علاوه بر این، همزمان با تحرکات کردها در سوریه که در مسیر اقلیم‌سازی کردی گام برداشته بود، در داخل این کشور نیز پس از انتخابات پارلمانی یک حرکت کردی جدی پدید آمد.

در این شرایط دولت ترکیه صرف نظر از توافق‌ها و مذاکراتی که با کردها یا پ.ک.ک طی دو سال گذشته داشت، آنها را کنار گذاشت و حملات دامنه‌داری علیه مواضع پ.ک.ک انجام داد.

همین مساله نگرانی از بازگشت جنگ و ناامنی در مناطق این کشور بخصوص جنوب شرقی ترکیه را به وجود آورده است.

به نظر می‌رسد یک هدف ترکیه از این اقدامات، کنترل تحرکات سیاسی کردها در داخل ترکیه و در سوریه باشد.

در عین حال اردوغان و داوود اوغلو در یک منحنی سیاسی، شرایط را به سمتی هدایت می‌کنند که اگر داوود اوغلو نتواند دولت ائتلافی تشکیل دهد و شرایط در مسیر برگزاری انتخابات زودهنگام پیش‌ رود، آن وقت افکار عمومی را تحت نفوذ خود ناشی از تحرکات نظامی و فعال نشان دادن خود در عرصه سیاست خارجی داشته باشند.

در عین حال یک هدف دیگر دولت ترکیه این است که با ایجاد نوعی تعامل با احزاب سیاسی، از منظر یک حزب پیروز انتخابات، دیگر احزاب بخصوص حزب جمهوریت خلق را بر سر تشکیل دولت ائتلافی متقاعد کند.

در این میان زمزمه‌هایی هم از توافق میان این احزاب شنیده می‌شود. در این میان در عرصه بین‌الملل گرچه آمریکا از ترکیه در این زمینه حمایت کرده است، اما بعید به نظر می‌رسد توافق نهایی بین آنکارا و واشنگتن بر سر ایجاد یک منطقه حائل شکل بگیرد.

به هر حال حاصل تحرکات نظامی ترکیه در مرز عراق و سوریه که با انتقادهایی در داخل این دو کشور همراه بوده است، نمی‌تواند دولت عدالت و توسعه را در نیل به اهدافی که از پیش تعیین کرده است، کمک کند. درواقع این اقدامات یک گریز و راهکاری برای بهبود وجهه حزب حاکم است.