غیرحرفه‌ای‌ها به هنر بازیگری ضربه می‌زنند

گفتنی است ستاره اسکندری، اواخر اردیبهشت امسال هم برای ایفای نقش در نمایش هم هوایی، جایزه انجمن بازیگران تئاتر را در تالار وحدت گرفت که این بازیگر نشان ویژه انجمن بازیگران خانه تئاتر را به «الهام کردا» اهدا کرد.

این روزها مشغول کار جدیدی هستید؟

بناست نمایشی را روی صحنه ببریم و چون این کار در مراحل تمرین به سر می‌برد و هنوز بازبینی نشده است، نمی‌توانم راجع به این کار صحبتی کنم.

از جایزه جشنواره تئاتر فجر سال قبل به ما بگویید. جوایز نقشی در پیشرفت بازیگر دارد؟

سال گذشته با خانم الهام کردا جایزه اول بازیگری از جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر را کسب کردم و در جشن شب بازیگر که توسط خانه تئاتر برگزار شد نیز جایزه اول بازیگری را کسب کردم. درباره نقش جوایز هم در پیشرفت بازیگری باید بگویم بله و انگیزه‌ بیشتری برای کار کردن به آدم می‌دهد.

برای ستاره اسکندری در عرصه بازیگری کدام مدیوم جدی‌تر است و اصلا تعریف شما از تئاتر چیست؟

همه من را به‌عنوان یک بازیگر تئاتر می‌شناسند. کارنامه‌ام نیز در این زمینه مشخص است و واقعیتش این است که تئاتر برای من جدی‌تر از مدیوم‌های دیگر است؛ البته به این هم بستگی دارد که فضای آن هم باشد و بتوان کار کرد. ببینید واقعیتش این است که وقتی شرایط آماده باشد من کار کردن در تئاتر را بیشتر ترجیح می‌دهم. از نظر من به عنوان کسی که تئاتر دغدغه جدی اوست، تئاتر همیشه چند گام جلوتر از همه عرصه‌های هنری است. تئاتر یک مجموعه است، نمی‌توان این مجموعه را جدا جدا از هم تصور کرد. متن، کارگردان، گریم، دکور و... این مجموعه را می‌سازد و حرکت کردن این عوامل، هم شانه هم، می‌تواند کار خوبی را به نمایش بگذارد. اگر نه هر کاری که یک عنصر آن بیرون بزند، حتی به سمت خوبی، از نظر من غلط است. در حقیقت در این مجموعه تخصص‌ها دست به دست هم می‌دهد تا کار خوبی ارائه شود. در تئاتر هیچ چیزی مانند تعادل، مهم نیست، اما نکته اساسی این است که این تعادل میان این عوامل، برقرار باشد. تعادل حرف اول را می‌زند.

اما قبول دارید در این سال‌ها خیلی در این زمینه فعال نبودید؟

چرا اتفاقا. به دلیل آماده نبودن همین فضا و شرایط حاکم بر تئاتر در دولت گذشته کم‌کار بودم. در دوره گذشته، سیاستگذاری‌ها و مدیریت فرهنگی با سلیقه من سازگار نبود. البته این به مفهوم این نیست که کسی که در دوره گذشته تئاتر کار کرده، کار بدی را به روی صحنه برده است. من خودم نمی‌خواستم کار کنم.

درباره محدودیت‌هایی که با آن روبه‌رو بوده‌ایم مصداقی‌تر صحبت کنید.

در آن دوران، دو کارم توقیف شد. آن سال‌ها، ماه‌ها وقت برای تمرین گذاشتیم، اما آن کارها بدون هیچ توضیحی توقیف شد و هیچ مدیر و مسئولی پاسخگوی زمان، انرژی و ضربه روحی که به ما وارد می‌شد، نبود. برای من توقیف کار تکان‌دهنده بود، زیرا حاصل یک‌سال زندگی آدم باز نخواهد گشت. تئاترها بیشتر به دلیل سلیقه شخصی حذف می‌شد و این خیلی دردناک بود. در آن شرایط بود که من ترجیح دادم کار نکنم.

تئاترهای روی صحنه را هم می‌بینید؟

راستش در این چند ماه فرصت نکرده‌ام. چون از اسفند 1393 سر تصویربرداری سریال «دندون طلا» هستم که سال 78 به کارگردانی داوود میرباقری در تئاتر شهر روی صحنه رفت و من با بازیگران بزرگی مثل داریوش ارجمند، اصغر همت، مرحوم مهدی فتحی و سیروس گرجستانی، همبازی بودم. یعنی 16 سال من در مقام بازیگر در این تئاتر حضور داشتم. پس از گذشت این همه سال، تصمیم گرفته شد که این نمایش به صورت یک مینی‌سریال در شبکه خانگی عرضه شود. متأسفانه از وقتی که درگیر بازی در این کار شدم به دلیل فشرده بودن تصویربرداری، در چند ماه اخیر کمتر فرصت کرده‌ام که سری به تئاتر بزنم و نمایش‌ها را ببینم.

به نظرتان خیلی باب نشده که نمایش‌های موفق را سریعا تبدیل به فیلم می‌کنند؟

من این را نمی‌دانم. در چند سال اخیر، برخلاف گذشته، بسیاری از تئاترها تصویربرداری و توسط تماشاخانه ایرانشهر و شهر کتاب و... عرضه می‌شود. این بحث جدایی دارد، اما این‌که یک تئاتر به سریال یا فیلمی تبدیل شود با مختصات سریالی و فیلمی، این بحث جداگانه‌ای است که من تا به حال نشنیده بودم و این‌که باب شده را واقعا از شما دارم می‌شنوم، اما همین موضع حتی اگر فراگیر شود، به نظر من اتفاق خوبی است. تنها نکته تئاتر که آن را با سینما متفاوت می‌کند، زنده بودن آن است و فیلمبرداری می‌تواند این خاصیت را به آن اضافه کند. برای یک بازیگر تجربه فوق‌العاده‌ای است که هم در صحنه تئاتر بودن را تجربه کرده باشد و هم این‌که برای ابد این ماجرا را در تصویر ثبت کرده باشد.

از تجربه‌های کارگردانی‌تان برایمان بگویید.

دو تله‌تئاتر کارگردانی کرده‌ام. من به شخصه در کار با دوربین، احساس خلاقیت بیشتری به نسبت صحنه تئاتر دارم.

نظر شما درباره حضور بازیگران سینما و تلویزیون در عرصه‌های تئاتر و برعکس آن چیست؟

خیلی از پیشکسوتان تئاتر و استادان من، باحضور چهره‌های سینمایی در تئاتر مشکل دارند. من اصولا ترجیح می‌دهم، مرزی میان مدیوم‌های مختلف نگذارم. برای من اصل هنر بازیگری است. قائل شدن به مرز در این‌گونه امور به نظر من جالب نیست. از نظر من هیچ اشکالی ندارد هنرپیشه سینما بتواند به تئاتر بیاید. ما باید راجع به تخصص بازیگری حرف بزنیم. در عرصه تلویزیون یا سینما، چهره‌ها راحت‌تر می‌توانند به مدد تکنیک‌های سینمایی، برای مخاطب باورپذیرتر جلوه کنند، اما در تئاتر این‌طور نیست. چون مواجهه بازیگر و مخاطب، مواجهه‌ای بی‌واسطه است. تئاتر بازیگر می‌طلبد؛ کسی که تخصص بازیگری دارد. برای من مهم است که هر هنرپیشه‌ای که به بازیگری کمک نمی‌کند و یک هنر یا تخصص را به سراشیبی می‌برد، در آن عرصه حضور نداشته باشد. علت افت کیفی بسیاری از کارهای ما در تمام عرصه‌ها، حضور غیرمتخصص‌هاست.

اعظم حسن تقی - قاب کوچک (ضمیمه شنبه روزنامه جام جم)