پیشگیری از آلزایمر؛ ممکن یا غیرممکن

البته عواملی چون سن و ژنتیک در ابتلا به این بیماری غیرقابل مداخله و پیشگیری هستند و به گفته دکتر فرزاد اشرافی متخصص مغز و اعصاب، سن مهم‌ترین عامل خطر ابتلا به آلزایمر محسوب می‌شود، به طوری که در سنین بالای 65 سال به ازای هر پنج سال، احتمال ابتلا دو برابر می‌شود. حتی مطالعات نشان داده است، حدود نیمی از افراد بالای 85 سال مبتلا به آلزایمر هستند. از سوی دیگر، ژنتیک عامل غیرقابل کنترل و موثر دیگر در آلزایمر است.

وی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: با توجه به افزایش جمعیت سالمندان و دیگر عوامل موثر در ابتلا به بیماری، افزایش شیوع بیماری آلزایمر در تمام جوامع قابل انتظار است بنابراین شناسایی عوامل خطر و پیشگیری از آنها در جلوگیری از ابتلا به آلزایمر نقش مهمی ایفا می‌کند، زیرا در حال حاضر داروها فقط در تسکین نسبی علائم آلزایمر و نه درمان آن نقش دارد. از راهبردهای پیشگیرانه می‌توان به تغییر سبک زندگی، اصلاح عادات غلط، کنترل فشار خون، دیابت، چربی خون، استعمال نکردن دخانیات و فعالیت فیزیکی اشاره کرد.

ورزش و تغذیه سالم، سدی در برابر آلزایمر

بر اساس مطالعات، بیش از نیمی از موارد ابتلا به آلزایمر از طریق تغییر روش زندگی و درمان بیماری‌های مزمن مانند دیابت، قابل پیشگیری است. همچنین نشان داده شده کاهش عوامل خطر مانند سیگار کشیدن، چاقی، بی‌تحرکی و فشار خون بالا می‌تواند تاثیر چشمگیری در کاهش میزان ابتلا به آلزایمر داشته باشد.

این متخصص مغز و اعصاب توضیح می‌دهد: تغذیه، ورزش و انواع خاصی از فعالیت‌های ذهنی می‌تواند کیفیت و کمیت زندگی مبتلایان آلزایمر را افزایش دهد. به طور متوسط، 30 دقیقه ورزش در بیشتر روزهای هفته، رژیم غذایی مدیترانه‌ای و فعالیت ذهنی که باعث تحریک مغز می‌شود، در به تاخیر انداختن زمان شروع و پیشرفت آلزایمر موثر است. البته تاکنون، هیچ دارویی نتوانسته این تاثیر را به طور قطعی داشته باشد. علاوه بر فعالیت جسمی، تغذیه مناسب و فعالیت ذهنی، آرامش روانی و حضور فعالانه در اجتماع نیز در بهبود سلامت دستگاه عصبی مرکزی و پیشگیری از ابتلا به آلزایمر موثر است.

کاهش خطر آلزایمر با چه غذاهایی

مطالعات نشان می‌دهد، افرادی که رژیم غذایی مناسبی ندارند، بیشتر از افراد دیگر به آلزایمر مبتلا می‌شوند. در واقع، تغذیه مناسب بر کاهش خطر پیشرفت آلزایمر و احنمال ابتلا به بیماری بسیار تاثیرگذار است.

به گفته اشرافی، مواد غذایی مناسب و مفید به سلامت مغز و حفظ آن در برابر ایجاد آلزایمر در اواخر زندگی کمک شایانی می‌کند. در این ارتباط، با افزایش تعداد وعده‌های غذایی از سه وعده در روز به روزانه چهار تا شش وعده غذای مختصر و همچنین مصرف فراوان میوه و سبزیجات، بخصوص میوه‌های حاوی رنگدانه قرمز مثل توت فرنگی، شاتوت و تمشک که حاوی آنتی‌اکسیدان هستند، می‌توان یک رژیم غذایی مناسب فراهم کرد.

وی تاکید می‌کند: مصرف امگا3، غلات، روغن زیتون، ماهی و چای سبز از آلزایمر پیشگیری می‌کند. اجتناب از مصرف اسید‌های چرب اشباع‌شده و ترانس، مصرف زیاد گوشت قرمز، غذاهای آماده و بسته‌‌بندی‌ شده و همچنین سرخ‌کردنی‌ها نقش بسزایی در پیشگیری از ابتلا به بیماری دارد.در همین ارتباط، به عنوان یک رژیم غذایی مناسب می‌توان از رژیم مدیترانه‌ای نام برد. در سالمندانی که رژیم غذایی‌شان، منطبق با الگوی غذایی مدیترانه‌ای شامل مصرف روزانه میوه، سبزی، حبوبات، روغن زیتون، ماهی، سیب‌زمینی و غلات سبوس‌دار است، سرعت کاهش قدرت شناخت و ادراک به‌مراتب کمتر از سایر افراد است.

اصلاح سبک زندگی برای مقابله با آلزایمر

این متخصص مغز و اعصاب با اشاره به توصیه‌های کاربردی برای پیشگیری از آلزایمر می‌گوید: بررسی‌ها نشان داده، داشتن زمان مشخص برای خوابیدن و بیدارشدن داشتن خواب کوتاه بعدازظهر، پنج بار شنا کردن در هفته، گرفتن دوش آب گرم قبل از خواب، نفس عمیق کشیدن هنگام خشم، قدم‌زدن در پارک، شرکت در کلاس‌های گروهی مثل فعالیت ورزشی، ملاقات با دوستان و بازدید از موزه‌ها و مکان‌های عمومی در پیشگیری از آلزایمر موثر است.

دکتر اشرافی با تاکید بر این‌که استفاده مناسب از تمام ظرفیت‌های ذهنی فرد می‌تواند در حفظ سلامت و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های سیستم اعصاب از جمله آلزایمر کمک شایانی کند، می‌افزاید: مطالعه کتاب‌‌های مورد علاقه، حل جدول و گوش دادن به موسیقی از جمله این فعالیت‌هاست.

همچنین فعالیت‌های مذهبی مانند مناجات علاوه بر ایجاد آرامش روحی و جسمی در پیشگیری از اختلالات روانشناختی نقش دارد. مطالعه کتاب‌های مذهبی نیز می‌تواند به تقویت قوای ذهنی افراد و به تعویق انداختن اختلالات حافظه کمک کند. خواندن دعا و تلاوت قرآن و شرکت در جلسات گروهی مذهبی در افرادی که به صورت منظم و مرتب در این فعالیت‌ها حضور دارند، می‌تواند آنها را نسبت به هم سن‌های خود با احتمال کمتری در خطر ابتلا به فراموشی و ‌بیماری آلزایمر قرار دهد.

دانش و سلامت - پونـه شیرازی