نشانه‌هایی از شکست داعش در مناطقی از لیبی

نیروهای مجلس شورا (‌متشکل از نیروهای شبه‌نظامی افراطی‌) طی دو هفته گذشته توانستند شکست‌هایی را به داعش متحمل و آنها را تا حدودی وادار به عقب‌نشینی کنند. آنها تمام ساختمان‌هایی را که داعش به عنوان مقر خود استفاده می‌کرد، باز‌پس گرفتند.

هتل اللولو، دفتر دادستانی که داعش آن را به مرکز نیروهای پلیس تبدیل کرده بود و ساختمان دادگاه درنه، از جمله این ساختمان‌های آزاد شده بود. در آغاز هفته گذشته، شبه‌نظامیان مجلس شورا پس از پیوستن نیروهای مسلح محلی توانستند بخش‌های زیادی از این شهر را به کنترل خود در آورند. بسیاری از رهبران و اعضای داعش پس از مشاهده این پیشروی‌ها، خود را تسلیم مجلس شورا کردند.

شهر درنه از اکتبر گذشته زمانی به مقر اصلی داعش در لیبی تبدیل شد که گروهی از شبه‌نظامیان با تشکیل گروهی با عنوان شورای جوانان اسلام، خود را زیرشاخه داعش معرفی و با ابوبکر البغدادی اعلام بیعت کردند. کارشناسان می‌گویند هم اکنون این نیروهای مجلس شورا هستند که دست بالا را در نبردهای درنه علیه داعش دارند.

در سال‌های اخیر، این شهر بندری به مرکزی مهم برای گروه‌های افراطی تبدیل شده است. اگرچه درنه در تاریخ مدرن لیبی به عنوان بستری فرهنگی و آموزشی شناخته می‌شد، اما بی‌توجهی و سرکوب رژیم قذافی و به حاشیه رانده شدن توسط رهبران جدید این کشور موجب شد درنه به مرکزی برای تنش و آشوب تبدیل شود.

در دهه 40 میلادی روشنفکران آن، زمینه اتحاد قبایل برقه را فراهم کردند و ساختاری به وجود آوردند که با عنوان منشور حرابی شناخته می‌شد. زندگی فرهنگی توسعه یافت و درنه به قلب لیبرالیسم لیبی تبدیل شد.

چند سینما، سالن تئاتر و دیگر مکان‌های فرهنگی در این شهر دایر شد. اما با به قدرت رسیدن قذافی، تمام این مکان‌های فرهنگی از میان رفت و درنه بیشتر شبیه یک روستا شد.

با توجه به عقب‌نشینی‌های اخیر داعش در این شهر، برخی امیدوارند درنه بتواند بار دیگر به مرکز فرهنگی و سیاسی کشور تبدیل و زمینه‌ساز آشتی و اتحاد دوباره در این کشور شود. همزمان با این که نیروهای مجلس شورا و مردم درنه پیروزی بر داعش را اعلام کردند، کنگره عمومی ملی در طرابلس، عملیاتی نظامی آغاز کرد تا مناطق اشغال شده در سرت را به دست نیروهای داعش آزاد کند.

کارشناسان بر این عقیده‌اند نبرد آزادسازی سرت در مقایسه با آزادسازی درنه دشوارتر خواهد بود. به گفته آنها داعش از زمان حضور در سرت توانسته با قبایل این منطقه ائتلاف کند و پیمان‌هایی میان هم منعقد کنند که همین مساله باعث قدرت‌گیری بیشتر آنها شده است. عبدالفتاح مرزوق، رئیس شورای سرت می‌گوید بیشتر اعضای داعش در این شهر اعضای گروه تروریستی انصار الشریعه هستند. این رابطه قبیله‌ای که هم‌اکنون شکل گرفته ممکن است باعث شود هرگونه درگیری به جنگ تمام عیار در منطقه تبدیل شود.

مرزوق می‌گوید: بتازگی اسناد و اطلاعاتی در اختیار مجلس نمایندگان و دولت لیبی قرار داده که نشان می‌دهد برخی شخصیت‌ها و افراد مرتبط با جنبش‌های فدرالی در شرق از داعش حمایت می‌کنند. بنا به گفته وی، روستای اجدابیا، مرکز اصلی این حمایت‌ها‌ست. کنترل داعش بر منطقه مرکزی لیبی (که بین دو استان برقه و طرابلس است) این فرصت را به طرفداران فدرالی‌شدن لیبی می‌دهد که مزیتی استراتژیک داشته باشند. ایجاد یک مانع بین شرق و غرب کشور این فرصت را به داعش می‌دهد تا طرفداران فدرالی شدن را با خود همراه کند.

از سوی دیگر نیروهای مسلحی که کنترل میدان‌های نفتی در مناطق مرکزی لیبی را در دست دارند، با وجود تهدیدهای مداوم داعش هنوز به سمت مبارزه با این گروه تروریستی نرفته‌اند. حامیان دولت مستقر در طبرق از موفقیت‌های گروه شبه‌نظامی فجر لیبی در شکست‌دادن داعش در سرت و درنه ناراحت هستند، زیرا نیروها طی یک‌سال گذشته نبردهای متعددی برای تحت کنترل درآوردن شهر بنغازی انجام داده، اما هنوز به موفقیتی نرسیده‌اند.

بن‌بست در مذاکرات سیاسی

موضوع دیگر این روزهای لیبی به مذاکرات صلح میان گروه‌های مختلف سیاسی در لیبی مربوط است که چهارمین دور آن هفته گذشته در شهر سخیرات در مراکش پایان یافت. در این میان، مجلس نمایندگان و حامیان آنها بر سر توافق در مورد نشست چهارم هنوز تصمیمی نگرفته‌اند. به گروه‌های مختلف حدود دو هفته فرصت داده شده تا اختلافات‌شان را برطرف کنند؛ در همین حال جامعه بین‌الملل نیز به این گروه‌ها فشار می‌آورد تا هر چه سریع‌تر راه‌حلی برای بحران این کشور پیدا کنند.

اختلافات در طبرق در مورد نشست چهارم صلح پس از آن به وجود آمد که نمایندگان شرکت‌کننده در سخیرات با تعدادی از مشاوران و دیگر اعضای پارلمان دچار اختلاف نظر شدند. شواهد نشان می‌دهد اختلاف‌نظر میان آن دسته افرادی است که کاملا با مفاد نشست چهارم مخالف بوده و آنها که به دنبال به رسمیت شناختن کنگره عمومی لیبی مستقر در طرابلس هستند.

اختلافات زمانی نمود بیشتری پیدا کرد که تعدادی از نمایندگان حاضر در این نشست به صورت یکطرفه اعلام کردند مجلس نمایندگان تیم مذاکره‌کننده خود را کنار کشیده و مذاکرات را به حال تعلیق در آورده است. در همین حال، تیم مذاکره‌کننده به برلین رفت تا با اعضای دائم شورای امنیت دیدار کند ‌و روند حصول به توافق را تسریع بخشند.

در همین حال، برناردینو لئون، نماینده سازمان ملل در لیبی با اعضای مجلس نمایندگان لیبی در قاهره دیدار داشت تا آنها را متقاعد به پذیرش مفاد نشست چهارم کند. در این میان به نظر می‌رسد گروه‌های سیاسی تا زمانی که نیروهای شبه‌نظامی وابسته به آنها نتوانند پیروزی مهمی بر طرف مقابل به دست آورند، حاضر به امتیازدهی نباشند. مشکل بزرگ‌تر این است که ارتش هم نمی‌تواند بر این گروه‌های شبه‌نظامی کنترل داشته باشد.