بازار بازی در اختیار خارجی​ها

با این حال، سهم بازی‌های رایانه‌ای ایرانی در بازار رسمی این بازی‌ها کمتر از 2 درصد است. در حالی‌ که سال گذشته بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای برای 2256 بازی مجوز صادر کرده است، در این میان فقط 40 عنوان به بازی‌های ایرانی اختصاص داشته است. همچنین در سال گذشته حدود هفت میلیون هلوگرام از سوی این بنیاد به بازی‌های رایانه‌ای در بازار داده شده که فقط 500 هزار هلوگرام سهم بازی‌های ایرانی بوده است.

این آماری است که حسن کریمی‌قدوسی، قائم مقام بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در اختیار جام‌جم قرار می‌دهد و با بیان این‌که سهم بازی‌های رایانه‌های خانگی (PC) نسبت به سال‌های گذشته به شدت کاهش داشته است، عنوان می‌کند: «در سال‌های 90 و 91 حدود 25 میلیون هلوگرام به بازی‌های رایانه‌ای از سوی بنیاد اختصاص داده شده بود.»

قدوسی معتقد است یکی از دلایل افت بازار بازی‌های رایانه‌های خانگی، استقبال کاربران از بازی‌های تبلت و موبایل است. او اشاره می‌کند بازی‌های موبایل و تبلت در سال 2012 میلادی 9.2 درصد کل بازی‌ها رایانه‌ای را در جهان به خود اختصاص داده بود، در حالی که این عدد در سال 2014 میلادی به 20 درصد یعنی بیش از دو برابر رسید.

سهم بازار از بازی‌های رایانه‌ای

او درباره بازار بازی‌های رایانه ای در ایران به پیماشی که اواخر سال 92 در ایران صورت گرفت اشاره می‌کند و می‌گوید: در آن زمان طبق برآورد 19میلیون گیمر در ایران داشتیم که به اذعان خودشان ماهانه به‌طور میانگین چیزی حدود 7800 تومان برای بازی‌‌های رایانه‌ای هزینه می‌کردند. به عبارتی 140 میلیارد تومان در ماه. قاعدتا سهم بازار قاچاق در این میان بسیار بالاست. اما آمار مشخصی از بازار قاچاق وجود ندارد؛ بویژه بازی‌هایی که توسط بنیاد به آنها مجوز داده نمی‌شود و به صورت زیرزمینی در بازار منتشر می‌شود.

توزیع، عمده‌ترین مشکل بازی‌سازان

آریا اسرافیلیان مدیر عامل شرکت راسپینا و مدیر پروژه بازی «ارتش‌های فرازمینی» که قرار است بزودی راهی بازار شود، شبکه پخش را یکی از مشکلات اساسی بازی‌سازان ایرانی می ‌داند. او این مساله را ناشی از سیاستگذاری‌ها در ارائه مجوز به بازی‌های خارجی عنوان می‌کند و می‌گوید: «پیش از این دست ناشران در پخش بازی‌های خارجی بازتر بود و همین امر سبب می‌شد در کنار بازی‌های خارجی، این ناشران به پخش آثار ایرانی نیز تمایل داشته باشند.» به باور اسرافیلیان، سه چهار سال پیش وضع فروش بازی‌های داخلی و استقبال از آنها بهتر از امروز بود: «وقتی ویترین مغازه‌ها از بازی‌های رایانه‌ای پر بود، در کنار بازی‌های خارجی، کاربران بازی‌های ایرانی را نیز خریداری می‌کردند.»

به گفته او، امروزه سختگیری‌های زیادی در مجوز دادن به بازی‌های خارجی اعمال می‌شود و همین موضوع باعث کاهش بازی‌ها در ویترین مغازه‌ها شده است.

«اما مگر این سختگیری در مجوز دادن به بازی‌های خارجی به نوعی حمایت از بازی‌سازان داخلی محسوب نمی‌شود؟» اسرافیلیان این مساله را کمی پیچیده می‌داند. او می‌گوید در انجمن بازی‌سازان نیز بر سر این موضوع بحث شد ولی به نتیجه خاصی نرسیدیم: «آن زمان که دست ناشران ایرانی بازتر بود، آنها رغبت بیشتری به توزیع بازی‌های ایرانی نشان می‌دادند. برای مثال، چهار سال پیش برای انتشار بازی «گرشاسب» رقم خوبی پیشنهاد شد. اما امروزه که قیمت‌ها چند برابر شده و کیفیت بازی‌ها بالاتر رفته، دیگر خبری از آن قیمت‌ها نیست.»

او اشاره می‌کند که چند سال پیش ناشران برای بازی فوتبال حاضر بودند میلیون‌ها تومان هزینه کنند و عادل فردوسی‌پور را برای دوبله بازی دعوت کنند، اما امروزه بازار بازی‌های رایانه‌ای آن‌قدر کساد است که اگر آن بازی بیش از صد هزار نسخه فروش داشت، این روزها کمتر از 20 هزار نسخه بفروش می‌رسد.

از ویدئوکلاب‌ تا سوپرمارکت

قدوسی نیز به مشکل توزیع اذعان دارد. به گفته او، از زمانی که توزیع شبکه‌ای فیلم‌ها از ویدئوکلاب‌ها به سوپرمارکت‌ها منتقل شده و بازی‌ها را نیز شامل شده، فروش بازی‌های رایانه‌ای در ایران با کاهش روبه‌رو شده است: «فیلم‌ها درسوپرمارکت‌ها بین 2000 تا 3000 تومان قیمت دارد ولی بازی رایانه‌ای بین 7000 تا 8000 تومان برای خریدار هزینه دربر دارد که همین امر باعث می‌شود مشتریان اقبالی چندانی نشان ندهد.» از سوی دیگر، به باور او، برای فروش بازی نیاز به فروشنده متبحر است که به مشتری درباره ویژگی‌های بازی توضیح دهد و بازی متناسب برای رده‌های سنی را به خانواده ‌ها معرفی کند: «در صورتی‌که در سوپرمارکت چنین فردی حضور ندارد که همین مسأله کاهش فروش بازی‌ها را در پی داشته است.»

یکی دیگر از مشکلاتی که بازی‌سازها از آن گلایه دارند توزیع بازی‌ها به صورت رایگان یا فروش آنها به صورتی اینترنتی در سایت‌هاست. قدوسی با بیان این که یکی از برنامه‌های بنیاد ساماندهی این سایت‌ها در سال 94 است، به جام‌جم می‌گوید: «در روزهای آینده با همکاری کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه رایانه‌ای، اطلاعیه‌ای صادر خواهد شد و به این سایت‌ها فرصتی داده می‌شود تا با ثبت و مجوز گرفتن، به ارائه خدمات در حوزه بازی‌های رایانه‌ای بپردازند.»

برنامه‌های حمایتی بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای

او به برنامه‌های دیگر بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای اشاره می‌کند و می‌گوید: «حمایت مالی از بازی‌های ایرانی در سال جاری از عمده برنامه‌‌های ماست. در سال گذشته به علت کاهش بودجه بنیاد تا یک‌سوم، نتوانستیم در این زمینه کاری از پیش ببریم. ولی امسال به کمک مجلس قصد داریم قانونی را به تصویب برسانیم که از محل درآمد فروش بازی‌های خارجی، بودجه‌ای را برای حمایت از بازی‌های ایرانی اختصاص دهیم.»

تجربه یک بازی ایرانی با «نگهبان دژ»

در پایان این گزارش، بازی‌ای را معرفی می‌کنیم که بتازگی در فضای مجازی منتشر شده است؛ بازی آنلاین «نگهبان دژ» که کاربران را به یک جنگ تمام‌عیار با حریفانی از تمام شهرهای ایران دعوت می‌کند. کاربران در این بازی می‌توانند از امکاناتی همچون گردباد، بمب و رگبار تیر و توپ‌های آتشین، اژدهای خشمگین، هواپیماهای بمب افکن و جادوگر خبیث استفاده کنند و پس از از پا درآوردن حریف رتبه خود را در بین دیگر نگهبانان دژ ایران ارتقا دهند.

نگهبان دژ امکاناتی مانند نمایش عکس نفرات برتر و امکان گفت‌وگوی مجازی و... را برای کاربران فراهم کرده است. داستان این بازی، شبیه بازی معروف گربه و سگ است که به سمت یکدیگر استخوان پرتاب می‌کردند. حال فرض کنید همان بازی دونفره و آنلاین شده و به جای گربه و سگ، سلاح‌های متنوع و با قدرت‌های متفاوت‌تری در بازی برای شما در نظر گرفته شده است.

کمیل انتظاری / گروه فرهنگ و هنر