عقب نشینی‌ آمریکا در برابر ایران از دید وال استریت ژورنال

«مورتیمر زوکرمن» مقاله خود در روزنامه وال استریت ژورنال را با این جمله آغاز می کند: هر کسی که به دنبال توافق هسته ای است و موفقیت آن را تصور می کند در دنیایی از رنگین کمان ها و اسب های تک شاخ زندگی می کند.

زوکرمن در ادامه با طرح این ادعا که آمریکا اعلام کرده بود که با توافق با ایران از بروز مسابقه تسلیحاتی در خاورمیانه جلوگیری می کند اما در این امر شکست خورده چون پاکستان اقدام به ارسال یک محموله هسته ای به عربستان کرده است، موفقیت تفاهم لوزان و همچنین توافق احتمالی نهایی با ایران را زیر سوال برده است.

از سوی دیگر آمریکا اعلام کرده بود که می خواهد ارتباط ایران با گروه هایی همچون حماس را قطع کند اما ارتباط تهران با این گروه ها همچنان ادامه دارد.

اما این همه عقب نشینی های آمریکا در برابر ایران نیست بلکه واشنگتن برای رسیدن به توافق با تهران عقب نشینی های بیشتری انجام داده که عبارتند از:

غنی سازی: پیش از آغاز مذاکرات، دولت اوباما و شورای امنیت سازمان ملل بر این امر پافشاری می کردند که ایران باید همه فعالیت های مربوط به غنی سازی خود را متوقف کند. اما با توافق ۲۰۱۳ (توافق ژنو یا برنامه اقدام مشترک) و اکنون تفاهم لوزان و احتمالا توافق جامع، ایران حق غنی سازی اورانیوم را دارد.

ذخایر اورانیوم: ایران ۱۰ هزار کیلو اورانیوم غنی شده داشت که بر اساس توافق ژنو قرار شد این میزان به ۳۰۰ کیلوگرم کاهش یابد و میزان باقیمانده نیز به روسیه منتقل شده و پس از تبدیل به میله های سوخت به تهران بازگردانده شود اما «عباس عراقچی» معاون وزیر امور خارجه ایران، در ماه مارس به رسانه ها اعلام کرد که هیچ دلیلی برای ارسال اورانیوم به خارج از کشور وجود ندارد.

سانتریفیوژها: ایران در حدود ۱۹ هزار سانتریفیوژ دارد و آمریکا در ابتدا خواستار آن شده بود که فقط بین ۵۰۰ تا یک هزار و ۵۰۰ عدد از آنها بصورت فعال باقی بمانند اما بر اساس تفاهم لوزان ایران می تواند شش هزار و ۱۴ سانتریفیوژ فعال داشته باشد و علاوه بر این «محمد جواد ظریف» وزیر خارجه ایران نیز اعلام کرده که سانتریفیوژهای پیشرفته IR-۸ که ۲۰ برابر سریعتر از سانتریفیوژهای IR-۱ اورانیوم را غنی سازی می کنند به محض اجرایی شدن توافق جامع آغاز به فعالیت خواهند کرد. این بر خلاف آن چیزی است که آمریکا در ابتدا بر روی آن پافشاری می کرد.

زیرساختها: بسته شدن تأسیسات هسته ای در فردو، نطنز و اراک به عنوان یکی از اهداف آمریکا در دهه اخیر مطرح بوده است اما بر اساس تفاهم لوزان، راکتور ۴۰ مگاواتی آب سنگین اراک که در آن پلوتونیوم تولید می شود به شرط کاهش میزان تولید پلوتونیوم همچنان فعال خواهد ماند. این تفاهم همچنین اجازه می دهد که تاسیسات فردو به یک مرکز تحقیقاتی صلح آمیز تبدیل شود. علاوه بر آن بر اساس تفاهم لوزان ایران اجازه دارد که یک هزار سانتریفیوز را در فردو نگه دارد و تاسیسات نطنز نیز همچنان باز خواهد ماند.

موشک ها: به رغم فشارهایی که بر آمریکا وارد می شد و از این کشور خواسته می شد تا فعالیت‌های موشکی ایران را نیز وارد مذاکرات کند و ترتیبی اتخاذ کند که این فعالیت ایران نیز شامل کاهش و محدودیت هایی شود اما فعالیت موشکی ایران وارد مذاکرات نشد.

دوره محدودیت: در ابتدا آمریکا خواستار آن بود که این توافق و محدودیت های ایران ۲۰ ساله باشد اما نکات کلیدی تفاهم لوزان نشان می دهد که دوره محدودیت بین ۱۰ تا ۱۵ سال خواهد بود.

استفاده از زور: اوباما قول داده بود که ایران تحت نظارت شدید قرار می گیرد و اگر تعهدات خود و قوانین بین المللی را زیرپا بگذارد با واکنش سخت غرب مواجه می شود اما فقط در سال گذشته ایران تعهدات بین المللی خود را سه بار نقض کرد: در ماه نوامبر اعلام شد که ایران سانتریفیوژهای IR-۵ جدیدی را به کار انداخته است. توافق نکردن درباره نظارت بر تاسیسات ایران بر اساس تفاهم لوزان، «ارنست مونیز» وزیر انرژی آمریکا اعلام کرده بود که بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی می‌توانند بر همه تاسیسات ایران نظارت داشته باشند اما مقامات ایرانی با چنین چیزی موافق نیستند.

تحریم ها: این تفاهم هر آنچه را که ایران می خواست به این کشور می دهد؛ لغو دائمی تحریم ها در ازای محدودیت های موقت. اوباما می گوید که این تحریم ها قابل برگشت هستند اما شما این نکته را در نظر بگیرد که دو قدرت بزرگ حاضر در مذاکرات یعنی چین و روسیه مناسبات خود را با ایران افزایش داده اند، حتی روسیه صحبت از تحویل سامانه موشکی اس ۳۰۰ به ایران می کند با توجه به چنین اوضاعی آیا اگر ایران اقدام به نقض توافق کند می توان تحریم ها را یک روزه برگرداند؟

رفتار خوب: با وجود همه این عقب نشینی ها مقامات ایرانی همچنان آمریکا را شیطان بزرگ می‌دانند و این نشان می دهد که آنها بدنبال عادی سازی روابط خود با آمریکا نیستند.

و این یعنی پایان یافتن رنگین کمان ها زمانیکه ما توانایی هسته ای را به کشوری بدهیم که آن را به عنوان یک تهدید بالقوه می دانیم و به این موضع اهمیت ندهیم که کشورهایی همچون مصر و عربستان به دنبال فعالیت هسته ای می روند و علاوه بر آن متحدان قدیمی آمریکا به این نتیجه می‌رسند که آمریکا وارد همکاری با ایران شده و ب این ترتیب به هژمونی منطقه ای ایرانی ها تن داده است.(مهر)