دستاوردهای داروسازی ایران پس از انقلاب

دکتر رسول دیناروند در گفتگو با مهر، اظهار داشت: اگر بخواهیم صنعت دارویی کشور را سنجش کنیم، لازم است معیارهای بین المللی را مورد کاوش قرار دهیم.

قدمت ۸۰ ساله صنعت دارویی کشور

وی گفت: بر اساس تعاریف موجود در سازمان جهانی بهداشت، ایران با سابقه ۸۰ ساله در صنعت دارویی، کشوری تولید کننده محسوب می گردد. البته منظور از ۸۰ سال سابقه نطفه اولین کارخانه داروسازی است که در ایران بسته شد. زیرا، اولین پروانه رسمی تاسیس و فعالیت یک کارخانه داروسازی با مجوز بهداشت مربوط به سال ۱۳۲۴ است و اولین پروانه داروسازی بر اساس قانون دارویی کشور مصوب سال ۱۳۳۴ حدود ۶۰ سال پیش صادر گردیده است.

معاون وزیر بهداشت با اعلام اینکه در سال ۵۷ ، ۱۵ درصد حجم بازار از نظر ریالی و حدود ۲۵ درصد تولید بازار دارویی ایران در اختیار صنایع داخلی و شرکت های چند ملیتی بود، افزود: پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، توسعه صنعت دارو سازی ایران طی چند مرحله اتفاق افتاد.

گام نخست داروسازی

دیناروند در ادامه به تشریح توسعه صنعت دارویی کشور در سال های پس از انقلاب پرداخت و گفت: گام نخست در زمان دفاع مقدس اتفاق افتاد. در آن دوران با واگذاری شرکت های چند ملیتی به سازمان صنایع ملی ایران تقریبا صنعت داروسازی کشور ملی شد و به دنبال آن ۵ تا ۶ کارخانه مهم دارو سازی که برخی از آنها هم اکنون نیز از جمله بزرگترین تولید کنندگان کشور هستند، تاسیس گردیدند.

آغاز خصوصی سازی شرکت های دارویی

رئیس سازمان غذا و دارو به گام بعدی توسعه صنایع دارویی کشور که به دوران سازندگی باز می گردد، اشاره کرد و افزود: شرکت های داروسازی دولتی با واگذاری به سازمان تامین اجتماعی و شرکت های سرمایه گذاری بانک ها هرچند نه به مفهوم کامل، ولی خصوصی سازی شدند و به تبع سیاست های کلان آن دوره اشخاص حقیقی به خرید کارخانه ها اقدام نموده و شرکت های داروسازی خصوصی را تاسیس کردند، به این صورت برای اولین بار تولید مواد اولیه دارویی در داخل کشور توسعه یافته و آغاز شد.

ورود به عرصه داروهای بیوتکنولوژیک

دیناروند ادامه داد: گام سوم توسعه صنعت دارویی ایران که بسیار مهم بود، ورود صنعت داروسازی به حوزه داروهای بیوتکنولوژیک بود.

وی افزود: با تاسیس شرکت های تولیدی فرآورده های نوترکیب، پروتئین و عموما فرآورده های دارای تکنولوژی بالا، این مهم از ۱۰ سال پیش و عموما توسط شرکت های دانش بنیان اتفاق افتاد که فرآورده های بیوتکنولوژیک مورد نیاز بیماران خاص را تولید می کرد.

افتتاح کارخانه های دارویی

به گفته دیناروند، گام بعدی که با سرمایه ای عظیم و توسط شرکت های خصوصی، نیمه خصوصی و دولتی صورت پذیرفت، افتتاح ده ها کارخانه کوچک و بزرگ و ورود آنها به جرگه تولید کنندگان دارو در کشور بود.

تولید داروهای خاص

معاون وزیر بهداشت تاکید کرد: درست است که تولید برخی از داروهای داخلی صرفا به دلیل تامین داروی بازار کشور صورت می گرفت اما در این بین دارو های مهمی نیز تولید شد که سازندگان محدودی در کشور داشتند. مثل داروی "ریتوکسی سب" که نوعی مونوکلونال آنتی بادی مختص بیماران سرطانی است و اوایل سال جاری وارد بازار شد و ۷۰ درصد آن را به خود اختصاص داد. یا نوع ژنریک داروی "هرسپتین" به نام "تراستوزماپ" که قبل از پایان سال ۹۳ وارد بازار خواهد شد.

دیناروند در همین زمینه ادامه داد: جالب اینکه هر دوی اینها به جز همان برند اصلی رقیب دیگری ندارند.

وی افزود: داروی تراستوزماپ که نام بردیم از جمله داروهای پر مصرف است که حدود ۷ تا ۸ میلیارد دلار در دنیا فروش داشته است.

رئیس سازمان غذا و دارو، به سایر داروهای تولید داخل اشاره کرد و گفت: داروهای فاکتور خونی ریکامیننت و قاکتور ۷ بیماران هموفیلی که دو سه سالی است وارد بازار شده اند، صد در صد بازار داخلی را از آن خود نموده است. داروی فاکتور ۸ هم امسال تولید می شود و همه اینها توانمندی صنعت داخلی را می رساند.

دیناروند اظهار داشت: به جرات می توان گفت هیچ گروه از داروها را نمی توان یافت که در ایران تولید نداشته باشد. در خصوص داروهای نانو تکنولوژیکی نیز تولیداتی در بازار وجود دارد و بزودی نسل جدید این داروها که تولید کنندگان محدودی در دنیا دارند، توسط شرکت های دانش بنیان ایرانی تولید خواهد شد.

گام آخر در توسعه صنعت دارویی ایران

معاون وزیر بهداشت، به گام آخر توسعه صنعت دارویی کشور اشاره کرد و افزود: این مهم، که در صدر اولویت های سیاست های سازمان غذا و دارو قرار دارد، فرا رفتن از بازارهای داخلی به سمت صادرات است که باید توسط صنایع داروسازی لحاظ گردد.

دیناروند گفت: برای کشوری که واردات یک میلیارد دلاری دارو دارد، صادرات ۱۵۰ تا ۱۶۰ میلیون دلاری عدد مطلوبی نیست. لذا امید داریم طی برنامه ای ۳ ساله بتوانیم این عدد را از مرز ۵۰۰ میلیون دلار عبور دهیم که خیلی هم دور نیست.

رئیس سازمان غذا و دارو در پایان تاکید کرد: رسیدن به تراز مثبت در صنعت داروسازی به این معنی که ارز مورد نیاز صنعت داروسازی از طریق صادرات دارو تامین شود، هدف غایی صنعت داروسازی است و اگر این اتفاق رخ دهد آن هنگام است که می توان ارزیابی موفق و کامل از صنعت داروسازی کشور به دست آورد.