آنها که مریخ را به زمین ترجیح می‌دهند

عبور از هفت خوان مارس وان

از میان افرادی که در نخستین مرحله برای این پروژه ثبت‌نام کرده بودند 1058 نفر به مرحله بعد راه پیدا کردند. مدتی پیش این شرکت هلندی فهرست 663 نفره‌ای از متقاضیان سفر بدون بازگشت به مریخ را اعلام کرد که در این فهرست اسامی هفت ایرانی ماجراجو دیده می‌شد. بر این اساس می‌توان گفت سال گذشته داوطلبان سفر به مریخ سال پرهیجانی را پشت سرگذاشته‌اند. از آنجا که قرار است تا پایان سال جدید میلادی اسامی 24 نفر نهایی فهرست مسافران مریخی اعلام شود می‌توان پیش‌بینی کرد امسال بسیار هیجان‌انگیزتر از سال گذشته باشد. از اواخر سال گذشته میلادی، بخش دوم از مرحله دوم که شامل مصاحبه ویدئویی با برگزیدگان بود آغاز شد که تا پایان ماه ژانویه ادامه داشت. مارس وان اعلام کرده است تا دو هفته دیگر از مجموع افرادی که پس از عبور از بخش اول این مرحله که شامل معاینات پزشکی بوده است به بخش دوم راه یافته‌اند، اسامی راه‌یافتگان به مرحله سوم اعلام خواهد شد. پس از عبور از مراحل مختلف غربالگری تا پایان امسال 24 مسافر در چهار گروه شش نفره انتخاب می‌شوند. رقابت بین 24 نفر راه یافته به مرحله نهایی در دو مرحله در پایگاه شبیه‌سازی مریخ در سطح زمین برگزار می‌شود. در نهایت تا سال 2025 میلادی یعنی تا ده سال دیگر از میان 24 نفر راه یافته به مرحله نهایی، چهار نفر به عنوان نخستین مسافران مریخ عازم این سیاره می‌شوند.

نخستین گروه چهار نفره سال 2025 ساکن مریخ می‌شوند و هر دو سال چهار نفر به تعداد ساکنان این سیاره افزوده می‌شود تا این که در نهایت این 24 مسافر، زندگی متفاوتی را در این سیاره تجربه کنند.

زندگی از نوعی دیگر

علی رسول‌زاده از ایرانی‌های شرکت‌کننده در پروژه مارس وان در گفت‌وگو با جام‌جم درباره انگیزه اصلی از ثبت نام برای این ماموریت ماجراجویانه می‌گوید: همه ما روزی به دنیا می‌آییم و پس از پیمودن مسیر زندگی روزی از دنیا می‌رویم. هر کسی در زندگی برای خودش هدف‌ها، ارزش‌ها و رسالت‌هایی در نظر می‌گیرد. از زمانی که به یاد دارم به فضا علاقه‌مند بودم و پیشرفت‌های فضایی برای من از اهمیت زیادی برخوردار است. فکر می‌کنم ساخت کلونی در فضا یا مهاجرنشینی روی سیاره‌های دیگر از گام‌های بعدی پیشرفت و تکامل بشر است. با توجه به مشخصاتی که از خودم سراغ دارم فکر می‌کنم از توانمندی‌ها و علاقه‌مندی‌های لازم برای شرکت در پروژه مارس وان برخوردارم. برای مثال با زندگی در شرایط ایزوله هیچ مشکلی ندارم، چرا که اکنون نیز تقریبا در چنین شرایطی زندگی می‌کنم! دائم در حال مطالعه هستم و بیشتر وقت خودم را به علاقه‌مندی‌های مختلفی که دارم، اختصاص می‌دهم.

وی درباره احتمال انتخاب در فهرست نهایی مسافران می‌گوید: دوست دارم احتمال زیادی برای این که در نهایت یکی از 24 مسافر عازم مریخ باشم در نظر بگیرم، اما واقعیت این است که قرار است از بین 663 نفر 24 مسافر انتخاب شوند که از نظر آماری در این انتخاب شانس پایینی دارم. اگر بخواهیم به این موضوع واقعگرایانه نگاه کنیم باید بپذیریم نمی‌توان نتیجه نهایی را پیش‌بینی کرد، اما شخصا به توانمندی‌هایم دید مثبتی دارم.

به نظر می‌رسد فردی که برای این سفر بی‌بازگشت داوطلب می‌شود باید دلبستگی در زمین نداشته باشد. این جوان ماجراجو ضمن تائید نکردن این موضوع می‌گوید: این طور نیست که فکر کنید در زندگی زمینی هیچ دلبستگی نداشته‌ام که چنین تصمیمی گرفته‌ام. همه ما در زندگی دارایی‌هایی داریم که نسبت به آنها احساس وابستگی می‌کنیم. قرار است در نهایت پس از گذراندن دوره آموزشی هشت ساله عازم این سفر بی‌بازگشت شویم یعنی فرصت کافی داریم تا از زیبایی‌های زندگی زمینی بهره‌مند شویم. تاکنون زمان کافی داشته‌ایم تا زیبایی‌های زمین را ببینیم و بتوانیم لذت‌های زندگی زمینی و بودن در کنار عزیزان و خویشاوندان را تجربه کنیم.

رسول‌زاده در پاسخ به این پرسش که اگر قرار بود در پروژه‌های ماجراجویانه دیگری شرکت کند چه پروژه‌ای را انتخاب می‌کرد این طور پاسخ می‌دهد: من درباره پروژه‌های دیگری مانند پروژه انجماد زیستی بنیاد آلکور تحقیقات زیادی انجام داده‌ام و علاقه زیادی به شرکت در این برنامه دارم. اما انتخاب اول من پروژه مارس وان است. کاری که در پروژه آلکور انجام می‌شود، قطعی نیست و نمی‌توان به بازگشت افرادی که انجماد زیستی را تجربه می‌کنند امیدوار بود. در این پروژه اما و اگرهای زیادی وجود دارد. از آنجا که ما فقط یک شانس برای زندگی داریم من پروژه‌ای را انتخاب می‌کنم که اما و اگرهای کمتری داشته باشد و بتوانم طول زندگی را نیز حین ماجراجویی تجربه کنم. به نظر من سفر به مریخ پنجره‌ای است به سوی تجربه زندگی به شیوه‌ای دیگر.

رقابت‌ها فشرده است

صادق مدرسی از دیگر ایرانی‌های ماجراجو که بتازگی بخش دوم از مرحله دوم را پشت سر گذاشته و بی‌صبرانه منتظر اعلام نتایج جدید این پروژه است در گفت‌وگو با جام‌جم علت شرکت در پروژه مارس وان را این طور توضیح می‌دهد: به خواندن خبرهای علمی در خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها علاقه‌مند بودم. وقتی با این پروژه آشنا شدم به نظرم رسید چنین پروژه‌ای اندکی دور از ذهن است. درباره پروژه مارس وان تحقیقات بیشتری انجام دادم و حتی قبل از این که فراخوانی برای ثبت به کشورهای مختلف اعلام شود ایمیلی برای شرکت مجری این پروژه ارسال کردم تا اطلاعات بیشتری درباره آن به دست آورم. در نهایت به آنها اعتماد و در این پروژه ثبت‌نام کردم. مدرسی می‌افزاید: این پروژه از دو جنبه برای من جالب بود. از گذشته سوالات زیادی درباره کره زمین و دیگر سیاره‌ها ذهنم را به خود مشغول کرده بود. قرار است با شرکت در این پروژه جواب این سوالاتم را بگیرم. بنابراین انگیزه اصلی من از این سفر علاقه‌مندی‌های شخصی بوده است. علاوه بر این بی‌بازگشت بودن این سفر از دیگر ویژگی‌هایی است که هیجان شرکت در چنین پروژه‌ای را افزایش می‌دهد.

وی در پاسخ به این سوال که پس از چنین تصمیمی خانواده چه واکنشی نشان دادند، می‌گوید: خانواده‌ام ابتدا خیلی این موضوع را جدی نگرفتند. وقتی برای مرحله دوم انتخاب شدم موضوع جدی‌تر شد که خوشبختانه خانواده‌‌ام با تصمیمی که گرفته بودم هیچ مخالفتی نکردند. غربالگری این پروژه در چهار مرحله انجام می‌شود. در نخستین مرحله 1058 نفر از 205 هزار داوطلب انتخاب شدند. مرحله دوم شامل دو مرحله بود. در اولین مرحله باید آزمایش‌های پزشکی را پشت سر می‌گذاشتیم که در پایان این مرحله 663 نفر انتخاب شدند. یک ماه گذشته از افرادی که باقی مانده‌اند مصاحبه ویدئویی گرفته شده است و در نهایت شاید صد تا 200 نفر انتخاب شوند و به دور سوم راه پیدا کنند که 24 مسافر نهایی از بین این افراد انتخاب می‌شوند.

این جوان ماجراجو بر این باور است هر کس صد در صد مطمئن باشد در این پروژه به مرحله نهایی راه پیدا می‌کند، سخت در اشتباه است. او می‌افزاید: رقابت‌ها فشرده است. بسیاری از افراد انتخابی پیش از این، کار در ناسا را تجربه کرده یا فضانورد بوده‌اند و تجربه زیادی دارند. این پروژه یک دوره آموزشی هشت تا ده ساله دارد که قبل از سال 2025 شروع می‌شود. فردی که توانایی شخصی و ذاتی بالاتری دارد در این انتخاب شانس بیشتری دارد. باید بتواند کار تیمی انجام دهد، در محیط سخت دوام بیاورد و برای تحمل شرایط ایزوله از مقاومت بالایی برخوردار باشد. شاید خیلی‌ها از نظر ذهنی توانایی لازم برای یادگیری و آموزش‌های لازم برای شرکت در این پروژه را نداشته باشند.

این ماجراجوی ایرانی درباره پروژه‌های ماجراجویانه دیگر این طور اظهار نظر می‌کند: در مورد پروژه‌های دیگر مانند انجماد زیستی هم مطالعاتی انجام داده‌ام. به نظر می‌رسد این پروژه آن طور که باید آینده مشخصی ندارد. فکر نمی‌کنم هیچ ماجراجویی به اندازه مارس وان هیجان داشته باشد. همه فناوری‌هایی که قرار است در این پروژه از آنها استفاده شود پیش از این در ماموریت‌های فضایی استفاده شده و قرار نیست کار جدیدی در این پروژه انجام شود. تاکنون چند فضاپیما به سطح مریخ فرستاده شده و خیلی از این ماموریت‌ها موفقیت‌آمیز بوده است. هنوز فناوری‌ای که بتواند انسان را از مریخ به زمین بازگرداند وجود ندارد و به همین دلیل این سفر بی‌بازگشت است. اما فناوری‌ای که بتواند اکسیژن و هوای قابل تنفس تولید کرده یا از خاک آب استخراج کند، وجود دارد. علاوه بر این، فناوری پرورش گیاه با استفاده از لامپ‌های LED و فناوری صفحات خورشیدی برای تولید برق نیز وجود دارد که بر اساس همین فناوری‌ها می‌توان انسان را در این شرایط زنده نگه داشت.

مدرسی در پایان می‌گوید: اگر من انتخاب شدم در فرصت باقیمانده از زندگی زمینی، وقت بیشتری را با دوستان و خانواده می‌گذرانم و سعی می‌کنم از نقاط دیدنی زمین دیدن کنم.

ایرانی‌های راه یافته به مرحله دوم

از مجموع 1058 نفر راه یافته به مرحله اول 663 نفر به مرحله دوم راه پیدا کردند که در این فهرست نام هفت ایرانی ماجراجو هم دیده می‌شود. البته شنیده‌ها حاکی از آن است که یکی از آنها از ادامه شرکت در این پروژه انصراف داده است و به این ترتیب تعداد ایرانی‌هایی که منتظر هستند تا دو هفته دیگر از آخرین نتایج این پروژه باخبر شوند به شش نفر کاهش پیدا کرده است. زهره فتوره بنابی سی و دو ساله مربی سازمان آتش نشانی، رامین سعیدی آذر سی و یک ساله ساکن میلان ایتالیا که در رشته سنجش از راه دور در مقطع دکتری تحصیل می‌کند و الهه نوری بیست ساله، دانشجوی معماری از مسافران ایرانی راه یافته به مرحله دوم هستند. ایرانی دیگری که نام او در این فهرست ثبت شده صادق مدرسی سی ساله است که در مقطع کارشناسی ارشد رشته محیط‌زیست تحصیل کرده است. علی رسول‌زاده بیست و چهار ساله و مهندس هوافضا نیز به عنوان یکی از ایرانی‌های داوطلب سفر به مریخ انتخاب شده است. البته سعید قندهاری سی و سه ساله و ساکن نیوزیلند که در مقطع کارشناسی ارشد حقوق بشر و روابط بین‌الملل تحصیل کرده بود نیز از دیگر ایرانی‌های راه یافته به این مرحله بود که گفته می‌شود از شرکت در این پروژه انصراف داده است.

فرانک فراهانی‌جم ‌/‌ گروه دانش