اودلاجان یا عودلاجان

محله اودلاجان که به غلط «عودلاجان» نوشته می‌شود، یکی از محله‌های تاریخی شهر تهران، حدفاصل خیابان امیرکبیر و خیابان 15 خرداد است. سه محله امام‌زاده یحیی، پامنار و ناصرخسرو، این کلان محله شهرتهران را تشکیل می‌دهند. «اودلاجان» در دوره‌های مختلف، یکی از محله‌های یهودی نشین شهر تهران بود.

ناصر تکمیل همایون در جدیدترین کتاب خود به معرفی این محله قدیمی تهران پرداخته و سیر تحول آن را در دوره‌های مختلف تاریخی نشان داده است. این کتاب پنج فصل دارد که عناوین آنها به ترتیب عبارتند از: «سابقه تاریخی محلّات تهران»، «کلان‌محله اودلاجان و تحولات جغرافیایی آن»، «عوامل اجتماعی و اقتصادی شکل‌گیری محله [عودلاجان]»، «پراکندگی ساکنان و تعلقات آنان» و «اوضاع کنونی و نوع بازسازی فرهنگی».

تکمیل همایون در بخشی از مقدمه خود بر این کتاب نوشته است: «روستای گمنام و کم‌نشان شهر تهران، در هشت کیلومتری شمال شهر باستانی و بزرگ ری، مشهور به ام‌البلاد قرار داشته است. ساکنان آن در تابستان‌ها با رفتن به سوی شمال، در شمیران و قصران و کوهپایه‌های البرز، در فضای دل‌انگیزی امان می‌یافتند... این روستای کوچک اندک اندک به‌صورت یک شهرک درآمد و در سال 961 قمری به دستور شاه طهماسب صفوی به شهری جدید مبدل شد که اکنون آن را به عنوان «منطقه صفوی» شهر تهران نام داده‌اند. محله اودلاجان بخشی از منطقه صفوی شهر تهران است.»

«اودلاجان» چهارمین جلد از مجموعه «تهران پژوهی» دفتر پژوهش‌های فرهنگی است. از این مجموعه پیشتر کتاب‌های «بازار تهران» در دو جلد، «امامزاده قاسم» و «محله خانی‌آباد:‌زادگاه جهان پهلوان تختی» منتشر شده‌اند.

«اودلاجان» نوشته ناصر تکمیل همایون با طراحی جلدی از فریده داورزنی، در شمارگان هزار نسخه، 100 صفحه از سوی دفتر پژوهش‌های فرهنگی در اختیار علاقه‌مندان به مطالعه درباره شهر تهران قرار گرفته است.