16 تیم به دنبال شانزدهمین گلدان نقره‌ای

آیا این کاپیتان جواد نکونام خواهد بود؟ این رویای مشترک جواد و همه فوتبالدوستان ایرانی است. از آخرین باری که پرویز قلیچ‌خانی به عنوان کاپیتان تیم ملی جام قهرمانی آسیا را بالای سر برد 38 سال می‌گذرد و حالا سه نسل از فوتبالی‌ها برای تکرار دوباره آن لحظه شیرین لحظه شماری می‌کنند. وجه تمایز رقابت‌های امسال جام ملت‌های آسیا با ادوار گذشته آن میزبانی استرالیاست. این نخستین بار است که تیم‌های آسیایی در خارج از قاره آسیا برای قهرمانی در جام ملت‌های آسیا تلاش می‌کنند. استرالیایی‌ها، خودشان نخستین بار سال 2007 وارد این تورنمنت شدند و چهار سال بعد، همزمان با دومین حضور خود در این تورنمنت، میزبانی شانزدهمین دوره را هم به دست آوردند.

حالا همین استرالیا می‌خواهد هشتمین تیمی باشد که جام ملت‌های آسیا را فتح می‌کند. از میان مدعیان آسیایی فقط چینی‌ها قهرمانی در جام ملت‌های آسیا را تجربه نکردند. البته اگر ازبکستان، امارات و قطر را هم بتوان مدعی دانست این آمار به چهار می‌رسد. نکته جالب درباره قطری‌ها که اتفاقا میزبانی جام جهانی 2020 را هم در اختیار دارند، این است که تا به حال حتی یک بار هم به نیمه‌نهایی این تورنمنت صعود نکرده‌اند. و حالا به این جمع باید استرالیا را هم اضافه کرد، تیمی که فقط دو بار در جام ملت‌های آسیا حضور داشته است. آنها در دوره گذشته تا یکقدمی فتح جام هم پیش رفتند، اما در وقت‌های اضافی فینال مغلوب ژاپن شدند.

ژاپن با همان قهرمانی پرافتخارترین تیم آسیا شد. تیمی که تا همین 22 سال پیش حتی یک بار هم قهرمان آسیا نشده بود، حالا چهار جام قهرمانی در کلکسیون افتخاراتش دارد؛ 1992 در ژاپن، 2000 در لبنان، 2004 در چین و 2011 در قطر. چهار حضور در فینال، بدون حتی یک شکست. ایران و عراق دیگر تیم‌های آسیایی هستند که تاکنون در فینال جام ملت‌های آسیا طعم شکست را نچشیده‌اند. تیم ملی کشورمان در سال‌های 1968، 1972 و 1976 سه بار متوالی با حضور در فینال جام ملت‌های آسیا عنوان قهرمانی را به دست آورد و بعد از آن دیگر رنگ فینال را ندید. عراقی‌ها هم که فقط یک بار به فینال آمدند و جام را بردند؛ 2007 در مالزی.

در میان تیم‌های آسیایی دو تیم هستند که بیشتر از ژاپن و ایران حضور در فینال را تجربه کرده‌اند؛ اول عربستان، دوم هم کره جنوبی. عربستانی‌ها اگرچه چند سالی است که دیگر آن صلابت همیشگی را ندارند اما با شش حضور در فینال جام ملت‌های آسیا بیشتر از دیگر تیم‌ها راه رسیدن به دیدار نهایی را طی کرده‌اند.

سه قهرمانی در سال‌های 1984، 1988 و 1996 و سه نایب‌قهرمانی در سال‌های 1992، 2000 و 2007 این تیم را بعد از ژاپن و بالاتر از ایران در ردیف دومین تیم آسیایی پرافتخار قرار داده است. کره جنوبی هم پنج بار در فینال بزرگ‌ترین تورنمنت فوتبالی آسیا حاضر بوده، اما فقط دو بار توانسته با پیروزی در دیدار نهایی جام قهرمانی را به خانه ببرد.

نکته جالب در مورد کره جنوبی حسرت 54 ساله این تیم برای قهرمانی در آسیاست. کره‌ای‌ها تنها تیم آسیایی هستند که از سال 1986 تاکنون در هشت دوره متوالی جام جهانی حضور داشته‌اند، اما حتی این تجربه بین‌المللی هم به آنها کمک نکرده تا در میان تیم‌های آسیایی طعم شیرین قهرمانی را بچشند. دو قهرمانی تیم ملی کره جنوبی در سال‌های 1956 و 1960 به دست آمد و سه نایب‌قهرمانی این تیم هم در سال‌های 1972، 1980 و 1988. این در حالی است که کره‌ای‌ها با 9 حضور در نیمه‌نهایی جام ملت‌های آسیا رکورددار هستند. آخرین حضور آنها در نیمه‌نهایی به دوره گذشته برمی‌گردد که با شکست مقابل ژاپن از رسیدن به فینال محروم شدند.

رکورد حضور در نیمه‌نهایی می‌توانست در اختیار تیم ملی ایران باشد، اگر ملی‌پوشان کشورمان چهار سال پیش در مرحله یک‌چهارم نهایی جام ملت‌های آسیا مغلوب کره جنوبی نمی‌شدند. آن بازی تلخ هنوز هم در خاطر بسیاری از ایرانی‌ها هست. ما در مرحله گروهی هر سه بازی خود را بردیم، اما جایی که باید برنده می‌شدیم در وقت‌های اضافی با یک گل مغلوب کره جنوبی شدیم تا چهار سال دیگر به حسرتمان برای قهرمانی در آسیا اضافه شود. تا قبل از آن تیم ملی ایران هشت بار به نیمه‌نهایی صعود کرده بود و حالا همه امیدواریم با کارلوس کی روش، شاهد نهمین حضور در جمع چهار تیم برتر آسیا باشیم. کویت دیگر تیم آسیایی است که طعم قهرمانی در جام ملت‌های آسیا را در سال 1980 چشیده است. کویتی‌ها به همراه کره جنوبی، ایران (دو بار) و ژاپن تنها تیم‌هایی هستند که عنوان قهرمانی جام ملت‌های آسیا را در کشور خودشان و به عنوان میزبان تورنمنت جشن گرفتند.

آنچه در سال‌های اخیر قهرمانی در جام ملت‌های آسیا را ارزشمند کرده است، حضور تیم قهرمان در جام کنفدراسیون هاست. امسال هم قهرمان آسیا برای حضور در جام کنفدراسیون جهان در سال 2017 انتخاب خواهد شد؛ تورنمنتی که با حضور هشت تیم برگزار می‌شود و فعلا حضور روسیه (میزبان جام جهانی 2018) و آلمان (قهرمان جام جهانی 2014) در آن مسجل شده است. به این ترتیب قهرمان جام ملت‌های آسیا سومین تیمی است که نامش به فهرست جام کنفدراسیون‌های بعدی اضافه می‌شود.

از بین آسیایی‌ها عربستان (1992، 1995، 1997 و 1999)، امارات (1997)، کره جنوبی (2001)، ژاپن (2001، 2003، 2005 و 2013)، استرالیا (2005) و عراق (2009) شش تیمی هستند که سابقه حضور در جام کنفدراسیون‌ها را دارند. و حالا میلیون‌ها فوتبالدوست ایرانی چشم امید به تیم ملی بسته‌اند تا با قهرمانی در جام ملت‌های آسیا هفتمین تیم آسیایی باشد که جواز حضور در جام کنفدراسیون‌ها را به دست می‌آورد.

5 شهر؛ 5 ورزشگاه

رقابت‌های شانزدهمین دوره جام ملت‌های آسیا در پنج شهر مختلف استرالیا و در پنج ورزشگاه برگزار می‌شود؛ سیدنی، ملبورن، بریسبان، کانبرا و نیوکاسل. بزرگ‌ترین ورزشگاه میزبان جام ملت‌های آسیا ورزشگاه سیدنی استرالیاست که 84 هزار نفر گنجایش دارد. تیم ملی ایران اگر به عنوان تیم نخست گروه خود به مرحله حذفی صعود کند، در نیمه‌نهایی در این ورزشگاه بازی خواهد کرد، جایی که به احتمال فراوان حریف احتمالی ایران در آن مرحله تیم ملی استرالیا خواهد بود. بازی با استرالیا در ورزشگاهی که نزدیک به 90 هزار تماشاگر در خود جای داده است از همین الان می‌تواند یکی از چالش‌های بزرگ تیم کی‌روش باشد، اما اگر تیم ملی به عنوان تیم دوم از گروه خود صعود کند، در یک‌چهارم نهایی قدم به ورزشگاه بزرگ سیدنی خواهد گذاشت تا احتمالا با ژاپنی روبه‌رو شود که شانس بیشتری برای صدرنشینی در گروه خود دارد.

دومین ورزشگاه بزرگی که از بازی‌های جام ملت‌ها میزبانی می‌کند، ورزشگاه 52 هزار نفری بریسبان در شهر بریسبان است. بازی تیم‌های ایران و امارات در این ورزشگاه برگزار خواهد شد. تیم ملی دو بازی نخست خود مقابل بحرین و قطر را هم در ورزشگاه 25 هزار نفری کانبرا برگزار می‌کند که البته پر کردن آن با صدای تماشاگران ایرانی آسان‌تر است. ملی‌پوشان کشورمان اگر در گروه خود صدرنشین شوند در مرحله یک‌چهارم نهایی هم در همین ورزشگاه بازی خواهند کرد.

ورزشگاه ملبورن رکتانگولار شهر ملبورن که دیروز میزبان بازی افتتاحیه جام شانزدهم بود، با گنجایش 33 هزار نفر، چهارمین ورزشکار کوچک این تورنمنت است. دیگر ورزشگاه میزبان هم ورزشگاه 33 هزار نفری نیوکاسل است.

رضا پورعالی‌ /‌ گروه ورزش