نخلستان​های بم در سیطره حشره زنجره خرما

استان کرمان بیشترین سطح زیر کشت خرما در کشور را دارد و سومین تولید کننده این محصول در کشور نیز محسوب می شود خرما در لیست کالاهای صادراتی استان کرمان به خارج از کشور نیز جایگاه قابل توجهی دارد به گونه ای که در رده دوم محصولات صادراتی کشاورزی پس از پسته قرار گرفته است و در واقع به گونه ای اهمیت این محصول زیر سایه پسته ای قرار دارد که سالانه 1.7 میلیارد دلار ارز عاید کشور می کند به همین دلیل خرما کمتر مورد توجه قرار می گیرد.

با این وجود خرما به عنوان دومین کالای کشاورزی صادراتی و یکی از محورهای مهم ارز آوری در کرمان از اهمیت قابل توجهی به خصوص در شرق و جنوب استان کرمان برخوردار است به گونه ای که در بم، بروات، نرماشیر، فهرج و ریگان محصول غالب تولیدی کشاورزی خرما است و هزاران هکتار نخلستان در این مناطق وجود دارد و اقتصاد خانوار رابطه بسیار نزدیکی با وضعیت بازار خرما دارد و در واقع اقتصاد تک محصولی است.

اقتصاد تک محصولی شرق کرمان تهدید می شود

هر چند خرما به خصوص خرمای مضافتی بم در کشور از مقبولیت بسیار بالایی بین مصرف کنندگان برخوردار است اما عدم برنامه ریزی مناسب سبب شده است که این محصول جایگاه مناسبی در بازار نداشته باشد که همیشه اسیر دلال بازی، عدم فروش و دپو شدن در سردخانه ها و افت قیمت مواجه بوده است.

اما دو عامل عمده ای که طی سال های اخیر این محصول را به شدت با ضعف در بازار مواجه کرده است پدیده خشکیدگی خوشه های خرما در زمان چند روز مانده به برداشت محصول و زنجره خرما در فصول تابستان و زمستان است.

به دلیل گرم شدن ناگهانی هوا دقیقا چند روز به برداشت محصول بخش عمده ای از خرما بر روی درختان می خشکد و در نهایت به غذای دام تبدیل می شود و از سوی دیگر وجود حشره زنجره خرما نیز در طول سال نخداران را می آزارد و بخش هایی گسترده از نخلستانها را خشک می کند هر چند گفته می شود تحقیقاتی در راستای مبارزه با این آفت و پدیده خشکیدگی صورت گرفته است اما عملا هیچ گاه راهکار نهایی برای این دو مشکل اندیشیده نشده است.

این روزها اما شیوع ناگهانی آفت زنجره خرما بخش های زیادی از نخلستان های بم و بروات را در برگرفته است و خسارتهای جبران ناپذیری را نیز برجای گذاشته است.

گمان می رود هنوز آنجنان که باید خطر آفت زنجره خرما مورد توجه مسئولان وزارتخانه قرار نگرفته است و عمق خسارت هایی که کشاورزان در سال های اخیر با آن مواجه شده اند درک نشده است.

توقف سمپاشی هوایی در سال های اخیر نیز دلیلی دیگر شده برای شیوع و گسترش این آفت هر چند سمپاشی هوایی مضراتی را نیز به همراه دارد اما سمپاشی زمینی و حتی راهکارهای بیولوژیک نتوانسته اند جایگزین مناسبی برای سمپاشی هوایی باشند و در نهایت خسارتهای آفت زنجره هر روز در حال گسترش است.

زهرا اسلامی، کارشناس گیاه پزشکی اظهارداشت: زنجره خرما یکی از آفت های هجومی نخلستان های محسوب می شود که همه ساله به نخلستان های استان کرمان به خصوص در شرق استان در بم و بروات خسارت های عمده می زند و تنها افرادی که می توانند با این آفت به صورت جدی مقابله کنند خود کشاورزان هستند و باید در این مسیر به توصیه های کارشناسان کشاورزی توجه کنند.

وی افزود: این حشره چندین دوره تخم گذاری و تغییر نسل در طول سال دارد و در مقابل بسیاری از سموم به مرور زمان مقاوم شده است و از بین بردن این حشره مراحل سختی دارد.

خارک رطب نخیلات خرما استان بوشهر نخلستان

وی گفت: تولید نسل تابستانه و زمستانه در این حشره انجام می شود و ماده هر بار 100 تخم می گذارد و بر روی برگها و خوشه های خرما متمرکز می شوند و حالتی شیره مانند بر روی درختان ایجاد می کنند که در نهایت ظاهری بسیار نا زیبا به درخت می دهد و به مرور موجب ضعف درختان و عدم باروری می شود.

اسلامی افزود: برای مقابله با این آفت باید پس از گرده افشانی و پس از برداشت محصول سمپاشی انجام شود و فاصله درختان نیز از یکدیگر حفظ و هرس به موقع نیز انجام شود.

وی گفت: پروژه مبارزه با آفت زنجره خرما از جمله پروژه‌های مشترک دفتر سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای وزارت جهاد کشاورزی و سازمان‌های «GF» و «UNDP» است که هم اکنون در دست اجراست و راهکارهای بیولوژیک مبارزه با این حشره نیز وجود دارد اما در حال حاضر شاهد شیوع این آفت در منطقه هستیم.

سمپاشی هوایی بار دیگر احیا می شود

فرماندار بم پیش از ظهر امروز و با توجه به شیوع این آفت در جمع کشاورزان بروات حضور یافت و از نزدیک وضعیت را بررسی کرد و دستورات لازم را برای مقابله جدی با این آفت داد.

رضا اشک افزود: این آفت در نخلستان های بم شیوع یافته است و از کشاورزان می خواهیم تدابیر لازم که از سوی کارشناسان ارائه می شود را با دقت انجام دهند.

وی گفت: این افت هم اکنون در بم و به ویژه بروات افزایش یافته است و باید نخلستانهای شهرستان را از این مشکل دور کنیم و نجات دهیم.

اشک افزود: جلسه های متعددی در این خصوص در بم و کرمان انجام شده است و در نهایت با نظر کارشناسان و افرادی که سالها در این زمینه تحقیق کرده اند تصمیم گرفته شد که سمپاشی هوایی انجام شود.

فرماندار بم گفت: تولید خرما در بم و بروات از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و تمام تلاش ما در راستای بهبود وضعیت تولید این محصول قرار دارد و در زمینه مبارزه با زنجره خرما نیز تمام تلاش خود را می کنیم.

اشک افزود: در کنار بحث تولید خرما، بازار یابی، بسته بندی و برند سازی خرما نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و در این زمینه ها باید بخش خصوصی ورود پیدا کند.

وی بر توسعه سردخانه ها و صادرات این محصول و جلوگیری از دلال بازی در بازار خرمان نیز تاکید کرد و گفت: خرمای بم از برند و جایگاه ویژه ای در کشور و سایر کشورهای مقصد برخوردار است و باید از این توان بالای اقتصادی نهایت استفاده صورت گیرد.

فرماندار بم وجود نخلستانهای گسترده در شهر بم را نیز زمینه ای در راستای زیبایی منظر این شهر دانست و با توجه به ثبت جهانی منظر این شهر تاکید کرد حفظ این نخلستانها از اهمیت بالایی برخوردار است.(مهر)