رازهای نگفته کلاهبرداران حرفه‌ای

سرهنگ فریدون رهبریان، معاون مبارزه با جعل و کلاهبرداری پلیس آگاهی کشور معتقد است کلاهبرداری‌های تلفنی همچنان از مهم‌ترین روش‌های کلاهبرداری در کشور است که بی‌توجهی به هشدارها همچنان قربانی می‌گیرد.

　مهم‌ترین روش‌هایی که کلاهبرداران از آن استفاده می‌کنند چیست؟

کلاهبرداری‌های تلفنی، فروش مال غیر، پیش‌فروش ملک و امور بازرگانی و تجاری مهم‌ترین روش‌های کلاهبرداری در کشور است. امسال وقوع کلاهبرداری‌ها در کشور 15 درصد رشد داشته که اغلب این پرونده‌ها به دلیل غفلت قربانیان رخ می‌دهد.

مدتی است که پلیس درباره کلاهبرداری‌های تلفنی هشدار می‌دهد، چرا باز هم بازار این روش همچنان در کشور داغ است؟

درست می‌گویید. پلیس بارها هشدار داده و غفلت مالباختگان همچنان آنها را در دام کلاهبرداران گرفتار می‌کند. این روش پنج سال قبل برای اولین بار از سوی یک زندانی و با استفاده از تلفن زندان مورد استفاده قرار گرفت. با مشخص شدن این روش برای پلیس با همکاری سازمان زندان‌ها سیستمی را فعال کردیم که اعلام کند این تماس از زندان انجام می‌شود. با این ابتکار زندانیان شگردشان را تغییر داده و به سراغ تلفن همراه رفتند. مشخص نیست چگونه تلفن همراه وارد زندان‌ها می‌شود. زندانیان در این روش با خواندن آگهی‌های روزنامه‌ها با صاحبان صنایع و کالا تماس گرفته و تقاضای خدمات می‌کنند. آنها پس از سفارش، از فروشنده می‌خواهند برای دریافت پول خدمات به دستگاه خودپرداز مراجعه کند و در ادامه به جای واریز پول حساب طعمه خود را خالی می‌کنند. این زندانیان با همکاری همدستانشان در خارج زندان با مدارک جعلی حساب بانکی باز کرده و پول‌های سرقتی را پس از واریز به این حساب‌ها جابه‌جا می‌کنند.

این کلاهبرداران که خیلی بااستعداد هستند در برخی موارد با همراهان بیماران تماس گرفته و خود را پزشک بیمار معرفی کرده و برای هزینه عمل یا داروی خاص از آنها می‌خواهند پول به حسابشان واریز کنند.

مجرمان تلفنی در روشی دیگر در تماس با مردم خود را تهیه‌کننده برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی معرفی و مدعی می‌شوند آنها در قرعه‌کشی برنامه برنده شده‌اند و پول به حسابشان واریز می‌شود در حالی که وقتی فرد برای چک کردن حسابش به دستگاه خودپرداز مراجعه می‌کند به جای واریز پول حسابش خالی می‌شود.

یکی دیگر از روش‌هایی که این کلاهبرداران از آن استفاده می‌کنند تماس با طعمه‌ها و معرفی خود به عنوان نماینده وزارت ارتباطات است. مجرمان در این تماس که بیشتر با شهرستان‌ها گرفته می‌شود اعلام می‌کنند که خط فرد در قرعه‌کشی اپراتورها برنده شده و برای دریافت جایزه به دستگاه‌های خودپرداز مراجعه کنید.

آنها در روشی دیگر با تبلیغ در برنامه‌های ماهواره‌ای به بهانه ارسال دارو یا لوازم آرایش و کالا از قربانیان پول گرفته و کالایی ارسال نمی‌کنند. در این روش همچنین با افرادی که در مسابقات ماهواره‌ای شرکت می‌کنند تماس گرفته شده و آنها برنده قرعه‌کشی معرفی می‌شوند، سپس از آنها خواسته می‌شود برای ارسال جایزه هزینه پیک را واریز کنند، پس از واریز هزینه، هدیه‌ای برای فرد ارسال نمی‌شود.

در اینجا باید به هموطنان هشدار دهم که برای واریز وجه به حساب نیازی به حضور در پای دستگاه خودپرداز نیست و تنها ارائه شماره کارت برای واریز وجه کفایت می‌کند. ضمن این که افراد به هیچ وجه نباید اطلاعات بانکی خود را در اختیار دیگران قرار دهند. متاسفانه کلاهبرداری تلفنی یا کارت به کارت به بیرون از زندان نیز کشیده شده و عده‌ای از کلاهبرداران که از زندان آزاد شده‌اند این روش را در پیش گرفته‌اند.

مدتی است کلاهبرداری در قالب شرکت‌های لیزینگ خودرو افزایش یافته و اغلب این شرکت‌ها بدون مجوز فعالیت می‌کنند. برای برخورد با این روش برنامه‌ای دارید؟

خرید و فروش خودرو به صورت لیزینگی از سوی شرکت‌ها باید با مجوز بانک مرکزی باشد. در حال حاضر تنها 30 شرکت از بانک مرکزی مجوز لیزینگ دارند که اسامی آنها درسایت بانک مرکزی وجود دارد. گاهی اوقات آگهی‌هایی درخصوص شرکت‌های لیزینگ در روزنامه‌ها و بیلبورد‌های تبلیغاتی منتشر می‌شود که این موضوع نشان‌دهنده مجوز یا تائید فعالیت این گونه شرکت‌ها نیست. رسانه‌ها برای دریافت پول آگهی اقدام به چاپ تبلیغ می‌کنند و در مورد مجوز نیز تحقیقی نمی‌شود. اگر فردی قصد خرید خودرو به صورت لیزینگ را دارد برای جلوگیری از کلاهبرداری باید به سایت بانک مرکزی مراجعه کند و تنها از مراکز مجاز خرید کند. در این روش باز هم کلاهبرداران از شگرد وسوسه قربانی استفاده کرده و با وعده‌هایی فریبنده چشمان آنها را روی واقعیت می‌بندند. چندی قبل یکی از این شرکت‌ها مدعی بود با روزی هزار تومان صاحب خودرو شوید مشخص است که این ادعا برای کلاهبرداری است، اما شاهد هستیم برخی هموطنان برای دریافت خودرو به حساب این شرکت پول واریز کرده بودند.

یکی از روش‌های قدیمی کلاهبرداری در ایران رمالی و فالگیری است، قربانیان این روش را چه افرادی تشکیل می‌دهند؟

آمار پرونده‌های رمالی و فالگیری با افزایش آگاهی جامعه رو به کاهش بوده و قابل اعتنا نیست، اما در برخی پرونده‌ها مشاهده می‌شود جوانان از روی کنجکاوی به سمت این افراد کشیده شده و از طریق تبلیغات و محافل در دام رمالان و فالگیران گرفتار می‌شوند. چندی قبل در یکی از استان‌های جنوبی مرد رمالی که با چرب زبانی و تبلیغات محفلی از تعدادی از مردم این شهر کلاهبرداری میلیونی کرده بود، شناسایی و دستگیر شد. این مرد به چند مورد کلاهبرداری از مردم شهر به بهانه بخت‌گشایی و فالگیری اعتراف کرد. قربانیان این روش افراد ساده‌لوح و با اعتماد به نفس پایین هستند که این شیادان آنها را به خوبی می‌شناسند و با حرف‌های امیددهنده آنها را فریب می‌دهند.همیشه اعلام شده اگر این افراد از آینده خبر داشته و می‌توانستند مشکلات را حل کنند، برای کسب درآمد نیازی به رمالی نداشتند.

یکی از دغدغه‌های مردم در سال‌های گذشته فعالیت شرکت‌های هرمی بود، وضع این شرکت‌ها در حال حاضر چگونه است؟

وضع شرکت‌های هرمی همانند چند سال گذشته نیست و با برخوردهای پلیس آگاهی میزان فعالیت آنها به حداقل رسیده است. مردم نیز می‌دانند که اینگونه فعالیت‌ها کلاهبرداری است و در این شرکت‌ها بیش از 90 درصد افرادی که سرمایه‌گذاری می‌کنند ضرر کرده و کمتر از 7 درصد به سود می‌رسند. خوشبختانه با تصمیمات وزارت صنعت، معدن و تجارت بازاریابی شبکه‌ای نهادینه شده و کمتر کسی به سمت شرکت‌های هرمی می‌رود. البته در برخی استان‌ها این شرکت‌ها فعال هستند، اما فعالیت آنها به صورت گسترده نیست.

همیشه در کنار کلاهبرداران فعالیت جاعلان نیز پررنگ است. در کشور جاعلان بیشتر سراغ جعل چه مدارکی می‌روند؟

وقوع و افزایش جعل در کشور قابل پیش‌بینی است و بررسی آمارهای پنج ساله نشان می‌دهد شیب وقوع این جرم ملایم است. براساس آمارها اوراق بانکی با 27 درصد، اسناد شناسایی با 23 درصد، اسناد مالکیت با 19 درصد، اسناد دولتی با 7 درصد، علائم صنعتی با 3 درصد و مدارک تحصیلی با یک درصد بیشترین اوراق جعلی کشور را تشکیل می‌دهند.

یکی از مهم‌ترین ابزارهای کلاهبرداری حساب‌های بانکی جعلی است برای مسدود کردن این حساب‌ها چه اقداماتی انجام داده‌اید؟

تعاملاتی را با بانک مرکزی انجام دادیم تا بانک‌ها از سامانه هویت افراد استفاده کنند. ضمن این‌که نقاط ضعف را در جلسات مشترک اعلام کرده‌ایم. خوشبختانه امسال میزان افتتاح حساب با مدارک جعلی 17 درصد کاهش داشته است.

توصیه شما برای جلوگیری از جعل اسناد مالکیتی؟

چهار سال است که بنگاه‌های املاک دارای کد رهگیری هستند به همین دلیل توصیه می‌کنیم افراد برای نقل و انتقال املاک از بنگاه‌های دارای کد رهگیری استفاده کنند. ضمن این‌که در صورت اعتماد به طرف معامله، این اعتماد را کنار گذاشته و بر مبنای قانون و به صورت کتبی معاملات را انجام دهند. در مورد خرید و فروش خودرو نیز فروشندگان می‌توانند در وکالتنامه‌ها محدوده زمانی مشخص کنند تا از جعل مدارک و سوءاستفاده جلوگیری شود.

مهم‌ترین پرونده‌هایی که امسال در حوزه جعل کشف شده است چیست؟

در یک پرونده باند تبهکاری در یکی از استان‌های مرکزی کشور با اسناد جعلی اقدام به آزادی زندانیان می‌کرد و از این طریق میلیون‌ها تومان پول به جیب زده بودند. اعضای این باند با جعل اسناد ملکی، آن را به خانواده زندانیان می‌فروختند و آنها نیز از این اسناد برای آزادی زندانیان استفاده می‌کردند. کشف پرونده‌هایی در حوزه جعل کارت معافیت هم از دیگر کشفیات مهم امسال بود.

بزرگ‌ترین کلاهبرداران ایران

در طول سال‌های گذشته افراد بسیاری بودند که کلاهبرداری‌های بزرگی انجام دادند، اما تعدادی از این کلاهبرداران به دلیل شیوه اجرا یا میزان کلاهبرداری مشهورتر شده‌اند.

آرسن لوپن ایران بزرگ‌ترین کلاهبردار کشور در تاریخ است. مهدی بلیغ متهمی بی‌سواد بود که به دلیل نحوه کلاهبرداری‌هایش به آرسن لوپن ایران مشهور شد. متهمی که در دهه 30 خورشیدی ساختمان دادگستری تهران را به دو مرد ثروتمند عرب به عنوان هتلی مجلل فروخت. او در این کلاهبرداری پس از نشان دادن ساختمان دادگستری به طعمه‌هایش مدعی شد این ساختمان هتلی مجلل است که او به عنوان صاحبش قصد فروش آنجا را دارد. مهدی بلیغ با دریافت 500 هزار تومان ساختمان دادگستری را به این دو نفر فروخت و سپس به عراق فرار کرد. دو مرد عرب بی‌خبر از همه جا وقتی قصد داشتند هتل را بازدید و تغییراتی در دکور آن انجام دهند متوجه کلاه بزرگی شدند که به سرشان رفته بود. البته این تنها کلاهبرداری آرسن لوپن ایرانی نبود، چرا که او چند بار از خانواده شاه و دربار نیز کلاهبرداری کرده بود. مهدی بلیغ در یکی از کلاهبرداری‌هایش تلویزیون زندان را صد تومان به یک زندانی فروخت. آرسن لوپن ایران بعد از چند بار فرار از زندان، در سال 60 به اتهام نگهداری و فروش مواد مخدر دستگیر و اعدام شد.

آقای دکتر سلطان کلاهبرداری ایران

باورش هم سخت است سلطان کلاهبرداری ایران، متهمی است که در زندان گردش مالی میلیاردی داشت. این متهم که به اتهام کلاهبرداری دستگیر و در یکی از زندان‌های استان البرز نگهداری می‌شد با استفاده از تلفن به کلاهبرداری کارت به کارت اقدام می‌کرد. متهم با استفاده از این روش گردش مالی میلیاردی داشت و توانست بیش از دو میلیارد تومان در زندان از اصناف کلاهبرداری کند. آنچه این متهم را از دیگر کلاهبرداران متمایز می‌کند این است که مرد میانسال در زندان کلاس‌های آموزش کلاهبرداری برگزار می‌کرد و برای خودش از این راه کسب درآمد داشت. او که در زندان به دکتر حمیدزاده معروف بود با آموزش روش‌های مختلف کلاهبرداری از زندانیان پول می‌گرفت.

سلطان کلاهبرداری ایران تنها در یک کلاهبرداری با معرفی خود به عنوان مسئول خرید یکی از ارگان‌های نظامی، صدها میلیون از بازار مرکزی میوه و تره‌بار تهران کلاهبرداری کرده بود. متهم که به داشتن دکتری کلاهبرداری مشهور است تنها در یک بازه زمانی کوتاه 500 مورد کلاهبرداری کارت به کارت انجام داده بود. این متهم 35 بار به اتهام‌های مختلف از جمله حمل مواد مخدر و کلاهبرداری دستگیر شده است.

کلاهبرداری میلیاردی خواهرزاده تقلبی شاه

اسمش حجت و شصت ساله است. آخرین بار که تحت تعقیب اینترپل بود در سوئد دیده شده است. او در دهه 50 و هنگامی که جوان بود اولین بار توسط ساواک به اتهام معرفی خود به عنوان فرزند وزیر امورخارجه در کرمان دستگیر شد. حجت که خود را فرزند خلعتبری، وزیر وقت امور خارجه معرفی کرده بود در بیمارستان شناسایی و به دام افتاد. او با معرفی خود به عنوان فرزند استاندار خراسان، وزیر امور خارجه و وزیر راه از مردم کلاهبرداری می‌کرد. یک‌بار نیز که خود را خواهرزاده شاه مخلوع معرفی کرده بود و قصد کلاهبرداری داشت شناسایی و دستگیر شد. متهم که قهرمان دوی ماراتن بود و 21 مدال بین‌المللی نیز دارد بعد از انقلاب نیز با جعل عنوان از ادارات دولتی کلاهبرداری می‌کرد تا این‌که وقتی سال 73 قصد فروش خانه یک تیمسار فراری زیر نظر بنیاد مستضعفان را داشت، دستگیر شد. متهم با تغییر چهره و هویت جعلی همان سال از کشور گریخت و به سوئد رفت.

مرد هزار چهره در خارج از کشور نیز دست از کلاهبرداری برنداشت و به بهانه کارهای خیریه و کمک به ایران صدها هزار دلار از شرکت‌ها و افراد خارجی کلاهبرداری کرد.

شگرد‌هایی برای فریب

متهمان همیشه با روش‌هایی ساده تنها قربانیان را وسوسه می‌کنند تا براحتی بتوانند نقشه کلاهبرداری را اجرا کنند.

ازدواج‌های صوری

در این روش متهمان اغلب مردان شیک‌پوش هستند که با شناسایی دختران پولدار خود را مدیر یک شرکت بازرگانی در خارج یا پزشک معرفی می‌کنند. این افراد برای جلب توجه طعمه و خانواده‌اش اغلب با خودروهای گرانقیمت سر قرار حاضر شده و پس از مدتی با جلب اعتماد سوژه خود، به بهانه‌های مختلف از جمله سرمایه‌گذاری در خارج یا راه‌اندازی کارخانه، میلیون‌ها تومان از خانواده دختر جوان گرفته و متواری می‌شوند. پس از چند روز بی‌خبری از داماد پولدار افراد متوجه کلاهبرداری می‌شوند. این دسته از متهمان پس از چند مورد کلاهبرداری شناسایی و دستگیر می‌شوند.

چوپان دروغگو

شاید در سال‌های اخیر پیامکی از سوی یک چوپان روستایی به دست شما رسیده و در آنها ادعا شده باشد گنجی را یافته و با استخاره، شماره شما برای معامله به دست آمده است. متهمان کلاهبرداری چوپان دروغگو با ارسال پیامک‌هایی مدعی می‌شوند هنگام چرای دام یا شخم زمین کشاورزی با کوزه‌ای پر از طلا و سکه‌های عتیقه روبه‌رو شده و به صورت اتفاقی پیامک را برای فرد مورد نظر ارسال کرده‌اند. این دسته از مجرمان که بیشتر در سه استان لرستان، گیلان و اصفهان فعال هستند پس از ارتباط با طعمه خود در ملاقات اول چند سکه قدیمی را به عنوان نمونه در اختیار فرد قرار داده و در قرار نهایی، سکه‌های تقلبی می‌دهند.

در این روش که بسیار خطرناک است افراد قرارهای خود را در خارج شهر، جنگل یا بیابان می‌گذارند و در مواردی کلاهبرداران با توسل به زور اقدام به گرفتن پول از مالباخته می‌کنند. در این روش کلاهبرداری تاکنون قتل‌های بسیاری رخ داده و کلاهبرداران وقتی با مقاومت طعمه خود روبه‌رو شده او را به قتل رسانده و با سرقت پول‌ها متواری می‌شوند.

دلارهای سیاه

کلاهبرداری دلارهای سیاه بیشتر در قلب پایتخت و اطراف میدان فردوسی رخ می‌دهد. در این روش اتباع کشورهای آفریقایی با پرسه‌زنی در اطراف اماکن شلوغ و حاشیه خیابان‌های بازار ارز، طعمه‌های خود را شکار می‌کنند. آنها ابتدا خود را توریست معرفی کرده و با نشان دادن تعدادی دلار سیاهرنگ مدعی می‌شوند هنگام سفر رنگ روی این دلارها ریخته و سیاه شده‌اند. این کلاهبرداران با دادن مایعی شیمیایی به طرف مقابل وعده می‌دهند اگر دلارها را با این ماده بشوید این ارزها مانند گذشته شده و لکه‌های سیاه از بین می‌رود.

کلاهبرداران این روش برای این‌که فرد را برای خریدن این ارزها وسوسه کنند، مدعی می‌شوند هر دلار را تا نصف قیمت می‌فروشند. به همین دلیل طعمه‌ها که فکر می‌کنند با توجه به قیمت بالای دلار سود خوبی نصیبشان می‌شود مشتی کاغذ باطله را میلیون‌ها تومان خریداری کرده و پس از این‌که مایع را روی دلارهای سیاه می‌ریزند متوجه تقلبی بودن آنها می‌شوند.

در آخرین مورد دلارهای سیاه یکی از اتباع آفریقایی که قصد داشت از یک شهروند تهرانی کلاهبرداری کند با هوشیاری او در یک ملاقات صوری شناسایی و دستگیر شد. مالباخته که چندی قبل 100 میلیون تومان به این روش از دست داده بود وقتی بار دیگر با کلاهبرداران دلارهای سیاه روبه‌رو شد موضوع را به پلیس اطلاع داد و متهم که اهل یکی از کشورهای آفریقایی بود در جنوب تهران در یک ملاقات صوری دستگیر شد.

فروش خانه‌های بی‌صاحب

در این روش که مختص کلاهبرداران حرفه‌ای و قدیمی است افراد با پرسه‌زنی در سطح شهر خانه‌هایی که بدون مالک بوده یا چند وقتی است کسی در آن زندگی نمی‌کند شناسایی کرده و با جعل سند خانه به نام خود، آن را می‌فروشند. وقتی مالک اصلی خانه باز می‌گردد فرد خریدار متوجه گرفتار شدن در دام کلاهبرداران می‌شود. بهترین راه برای جلوگیری از این نوع کلاهبرداری استعلام از سازمان ثبت و تحقیقات محلی در مورد مالک اصلی خانه است.

فروش خاک طلای تقلبی

مرد کلاهبرداری که اهل غرب کشور بود با فروش خاک تقلبی طلا از دو مرد بیش از دو میلیارد و 100 میلیون تومان کلاهبرداری کرد. این متهم با فروش مشتی خاک زرد رنگ مدعی شده بود این خاک آغشته به طلا است و افراد می‌توانند طلا 18 عیار از آن به دست آورند.

در این روش متهمان با آغشته کردن خاک به مقداری رنگ زرد یا مواد طلاکوب به مناطقی که دارای معادن طلا است مراجعه کرده و مدعی می‌شوند توانسته‌اند خاک طلا پیدا کنند. این افراد با فروش خاک تقلبی زرد رنگ میلیون‌ها تومان به جیب می‌زنند.

مجید غمخوار