بر اساس اطلاعات رسانه‌ها، کشورهای اروپایی سه شرط برای تمدید شش ماهه مکانیزم ماشه پیشنهاد کرده‌اند: ۱) آغاز مذاکرات مستقیم ایران با آمریکا؛ ۲) همکاری کامل ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی؛ ۳) ارائه گزارش جامع از سوی ایران درباره حدود ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده با خلوص ۶۰ درصد. جمهوری اسلامی ایران با تمدید مکانیزم ماشه و پذیرش این شروط مخالفت کرده است.در این راستا، گفت‌وگوی تلفنی دکتر عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران با وزرای خارجه سه کشور اروپایی و مسئول سیاست خارجی و امنیتی اتحادیه اروپا به تصمیم‌گیری در برگزاری مذاکراتی در سطح معاونان وزرای خارجه در ژنو منجر شد. این جلسه که دیروز برگزار شد، اهمیت بسزایی دارد و می‌تواند تعیین‌کننده باشد که آیا مکانیزم ماشه تمدید خواهد شد، چه تصمیماتی اتخاذ می‌شود و آیا آمریکا از فعال‌سازی این مکانیزم منصرف خواهد شد؟ با توجه به مواضع پیشین اروپا، این مذاکرات نقشی کلیدی در تعیین مسیر آینده خواهد داشت.بعید به نظر می‌رسد کشورهای اروپایی بدون دستیابی به توافقی مشخص از فعال‌سازی مکانیزم ماشه صرف‌نظر کنند. با این حال، ممکن است در حال حاضر از این اقدام خودداری کنند، اما احتمال فعال‌سازی آن در آینده، حتی پس از دوره شش ماهه وجود دارد، مگر آن‌که مسأله از طریق دیپلماسی حل‌وفصل شود. اگر اروپا به دنبال حل مسأله هسته‌ای ایران باشد، فعال‌سازی مکانیزم ماشه نتیجه معکوس خواهد داشت و موضوع را به یک بحران بین‌المللی تبدیل خواهد کرد.فعال‌سازی مکانیزم ماشه به منزله آخرین ابزار دیپلماتیک اروپا در پرونده هسته‌ای ایران است. در صورت اجرای این مکانیزم، حضور و نقش اروپا در این پرونده عملا بی‌معنا خواهد شد.حتی درحال حاضر نیز کشورهای اروپایی به‌طور غیرمستقیم اذعان دارند جایگاه تعیین‌کننده‌ای در پرونده هسته‌ای ایران ندارند و این امر از شرط نخست آنها برای تمدید مکانیزم ماشه، یعنی دعوت ایران به مذاکره با آمریکا مشخص است. از آنجا که آمریکا به دلیل خروج خود از برجام در سال ۲۰۱۸ از نظر حقوقی فاقد صلاحیت برای فعال‌سازی تحریم‌ها علیه ایران است، تهدید به استفاده از مکانیزم ماشه می‌تواند به عنوان ابزاری برای اعمال فشار از سوی آمریکا تلقی شود. به نظر می‌رسد اگر آمریکا با مذاکرات مستقل اروپا با ایران موافق نباشد، کشورهای اروپایی قادر به پیشبرد گفت‌وگوهای مستقل و حل مسأله نخواهند بود.روسیه نیز با ارائه پیش‌نویس قطعنامه‌ای در شورای امنیت برای تمدید شش ماهه قطعنامه ۲۲۳۱، ابتکار دیپلمکاتیک به خرج داده است. در این خصوص اما دو دیدگاه متعارض وجود دارد. دیدگاه خوش‌بینانه این اقدام را تلاشی برای حمایت از حقوق قانونی جمهوری اسلامی ایران و جلوگیری از تشدید بحران و تقابل بیشتر می‌داند. اما دیدگاه بدبینانه معتقد است این اقدام روسیه بیشتر ظاهری و با هدف جلب نظر همزمان ایران و غرب انجام شده است تا فرصتی ۶ ماهه برای دیپلماسی ایجاد کند و از تشدید بحران جلوگیری شود.این پیش‌نویس شامل دو بند اصلی است: ۱) تمدید ۶ ماهه قطعنامه ۲۲۳۱؛ ۲) تعلیق هرگونه اقدام ماهوی مرتبط با اجرای برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ در این دوره که مانع از فعال‌سازی مستقیم مکانیزم ماشه توسط اعضا در این بازه زمانی می‌شود. این پیش‌نویس به عنوان یک قطعنامه رویه‌ای (در مقابل قطعنامه ماهوی) مطرح شده که نیازمند ۹ رأی مثبت در شورای امنیت است. با این حال، استفاده از واژه «تصمیم» در متن پیش‌نویس ممکن است به اختلاف درباره ماهیت رویه‌ای یا ماهوی آن منجر شود که در این صورت نیازمند رأی‌گیری مجدد در شورای امنیت خواهد بود. با توجه به مواضع اروپا و آمریکا و احتمال لابی‌گری آنها با اعضای غیردائم شورای امنیت، تصویب این پیش‌نویس با چالش‌های جدی مواجه است.صرف‌نظر از نتیجه، ارائه این پیش‌نویس توسط روسیه، به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت و طرف برجام، جایگاه دیپلماتیک و سیاسی ایران را تقویت کرده و بر فقدان وجاهت قانونی اقدامات اروپا تأکید می‌کند. حمایت چین از این پیش‌نویس هم می‌تواند موضع ایران را بیش از پیش تقویت کند. حتی در صورت عدم تصویب پیش‌نویس و فعال‌سازی مکانیزم ماشه، اجرای تحریم‌ها به دلیل مخالفت احتمالی دو عضو دائم شورای امنیت (روسیه و چین) با موانع جدی مواجه خواهد شد. این وضعیت می‌تواند به یک مورد استثنایی در تاریخ شورای امنیت منجر شود، چرا که اجرای قطعنامه‌های تحریمی با مخالفت دو عضو دائم با مشکلات اجرایی قابل‌توجهی روبه‌رو خواهد بود.مذاکرات جاری در ژنو نقشی تعیین‌کننده در آینده مذاکرات هسته‌ای خواهد داشت. جمهوری اسلامی ایران بر حفظ حقوق قانونی خود تأکید داشته و هرگونه اقدام یکجانبه از سوی اروپا یا آمریکا را غیرسازنده و مغایر با اصول حقوقی بین‌المللی می‌داند.
