برنامه موشکی تهران، پشتوانه ثبات خاورمیانه

دخالت بیگانگان در تحولات کشورهای منطقه باعث شده بسیاری از روندهای سیاسی در خاورمیانه در سایه مهندسی فرامنطقه‌ای رقم خورده و تحولات از بستر طبیعی خود خارج شود.

در چنین وضعی دخالت‌های نابجای قدرت‌های فرامنطقه‌ای، خاورمیانه را از یک‌سو با بحران تروریسم روبه‌رو ساخته و از دیگر سو کشورهای منطقه را با بی‌ثباتی سیاسی و نبود مشروعیت داخلی ـ ناشی از وابستگی ـ روبه‌رو کرده است. اوضاع فعلی عراق، سوریه، افغانستان، پاکستان، یمن، لبنان، بحرین و... همه نشان می‌دهد چگونه دخالت قدرت‌های بزرگ سبب آشفتگی سیاسی و توسعه‌نیافتگی منطقه‌ای شده که از دیرباز به‌دلیل تامین بخش بزرگی از منابع انرژی جهان، زیر ذره‌بین استراتژیست‌ها قرار داشته است.

در چنین جغرافیای بی‌ثباتی از حیث نظم امنیتی و نظامی، ایران توانسته است با اتکا به توان داخلی خود از نظر توانمندی نظامی به چنان قدرتی دست یابد که توان تامین ثبات منطقه را داشته و جلوی نابسامانی‌های ناشی از دخالت‌های بیگانه را بگیرد. روشن است که هم‌مرز بودن ایران با بسیاری از کشورهای گرفتار بحران تروریسم چون عراق، افغانستان و پاکستان و همچنین تهدیدات گاه و بیگاه آمریکا و اسرائیل، تقویت توانمندی نظامی ایران را گریزناپذیر ساخته و هرچقدر که قدرت‌های فرامنطقه‌ای بر آتش بحران‌های منطقه‌ای بدمند، تلاش کشورمان برای توسعه توانمندی‌های نظامی افزایش خواهد یافت.

از ابتدای دهه 80 شمسی و با جنجال رسانه‌ای ـ سیاسی بر سر پرونده هسته‌ای کشورمان، قدرت‌های فرامنطقه‌ای که پیگیری برخی منافع خود در خاورمیانه را در تضاد با رشد قدرت نظامی کشورمان می‌دیدند، تلاش کردند با ارتباط دادن میان تقویت توان نظامی تهران با برنامه هسته‌ای کشورمان، به پروژه علمی ـ تحقیقاتی هسته‌ای ایران، ابعادی نظامی داده و ادعا کنند که این برنامه در فرجام به تولید سلاح هسته‌ای و راه‌اندازی رقابت تسلیحاتی در منطقه منتهی خواهد شد. موضوعی که از همان ابتدا با تکذیب ایران مواجه شد، هرچند تلاش برای اثبات آن یکی از طولانی‌ترین رویارویی‌های دیپلماتیک در قرن بیست و یکم را رقم زده است.

در میانه رایزنی‌های فشرده بر سر برنامه هسته‌ای کشورمان، دیپلمات‌های غربی بارها تلاش کردند برنامه موشکی و نظامی تهران را نیز یکی از موارد مورد مذاکره قلمداد کرده و از این دریچه به جزئیات توانایی‌های نظامی کشورمان دست یابند. این همان راهبردی بود که بعضا از سوی کارشناسان آژانس انرژی اتمی نیز پی گرفته می‌شد و اعتراض مذاکره‌کنندگان ایرانی را برمی‌انگیخت. واکنش مقامات ایرانی به درخواست طرف مقابل برای بهانه‌تراشی درباره برنامه‌های موشکی و نظامی ایران صریح بود؛ آنقدر صریح که شش ماه قبل خبرگزاری رویترز از قول یکی از اعضای حاضر در مذاکرات ایران و 1+5 گزارش داد محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان به درخواست هیات آمریکایی برای بحث درباره موشک‌های بالستیک ایران «خندیده است.»

ایالات متحده حدود 50 پایگاه نظامی در اطراف کشورمان دارد. سایت مشرق چندی قبل در گزارشی، با بررسی تک‌تک این پایگاه‌ها، گزارش داد این کشور در ترکیه، عراق، کویت، عربستان، بحرین، قطر، امارات عربی متحده، عمان، افغانستان، پاکستان و قرقیزستان یا پایگاه دارد یا از پایگاه‌های این کشورها استفاده می‌کند. این درحالی است که توان موشکی ایران، این پایگاه‌ها را در تیررس تهران قرار داده و بدیهی است که این، خبر خوبی برای استراتژیست‌های نظامی در واشنگتن نیست. شاید برای همین است که رسانه‌های غربی به‌طور علنی و دیپلمات‌های آمریکایی به‌صورت غیرعلنی تلاش می‌کنند بر روند توسعه نظامی کشورمان که قدرت بازدارندگی تهران در برابر تهدیدات موجود را افزایش داده، مسلط شوند. روشن بودن این هدف باعث شده تا رئیس‌جمهور کشورمان بارها تاکید کند: «توان موشکی ایران به هیچ عنوان و در هیچ رده‌ای قابل مذاکره نیست.»

این موضعگیری در چارچوب بیانات رهبر معظم انقلاب است که چندی پیش در بازدید از نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه با اشاره به اظهارات غیرعاقلانه و غیرهوشمندانه طرف غربی در مذاکره با ایران، بخصوص تأکید بر محدود شدن توان موشکی کشور، خاطرنشان کردند: «آنها در حالی توقع محدود شدن برنامه موشکی ایران را دارند که دائما در حال تهدید نظامی ایران هستند، بنابراین چنین توقعی، احمقانه و ابلهانه است.»

شواهد مربوط به چرایی نگرانی غرب از توان موشکی ایران اندک نیست. دو ماه قبل روزنامه تایمز‌ آو اسرائیل در گزارشی با اشاره به دستاوردهای موشکی جدید ایران نوشت: «موشک باور373 که یک موشک دوربرد زمین به هوا محسوب می‌شود یک مانع جدی بر سر راه حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران به‌وجود خواهد آورد.» این فقط تل‌آویو نیست که به‌طور مداوم از حمله به تاسیسات هسته‌ای کشورمان سخن می‌گوید، هفته قبل رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا هم بیان کرد: «ما توان مقابله با توانایی هسته‌ای ایران را داریم، البته اگر چنین کاری از ما خواسته شود... اگر لازم باشد برای مقابله با موضوع هسته‌ای ایران استفاده از ابزار نظامی را بررسی کنیم...» در چنین شرایطی، معلوم است که تهران باید قدرت بازدارندگی خود را در برابر تهدیدات بالا ببرد.

علاوه بر این، توسعه تهدیدات تروریستی چه در مرزهای شرقی و چه مرزهای غربی، نیاز کشورمان به توسعه برنامه‌های نظامی را دوچندان کرده و حتی بسیاری از کشورهای منطقه از جمله عراق و سوریه، خواستار بهره‌مندی از کمک تهران برای مقابله با تهدیدات امنیتی شده‌اند. همه این واقعیت‌های منطقه‌ای ایجاب می‌کند ایران با آینده‌نگری، برنامه‌های نظامی خود را گسترش دهد؛ برنامه‌هایی که برخلاف ادعای برخی رسانه‌های غربی، نه تهدیدی برای همسایگان که پشتوانه‌ای برای بازگرداندن ثبات به منطقه است.

یوسف آبشاریان ‌/‌ جام‌جم