پرده‌های قهوه‌خانه‌ای جان می‌گیرد

به گزارش جام‌جم، طی سال‌های اخیر، مرگ استادان و پیشکسوتان هنر نقاشی قهوه‌خانه‌‌ای، سبب شده آثار به جا مانده از آنها روز به روز بیشتر مورد توجه قرار گیرد و ارزشمندتر از قبل بدرخشد.

نقاشی قهوه‌خانه‌ای شیوه‌ای از نقاشی ایرانی است که به‌گونه روایی با رنگ روغن، درونمایه‌های رزمی، مذهبی و بزمی‌را مطرح می‌کند. این شیوه در اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی همزمان با جنبش مشروطه اوج گرفت. نمونه‌های قابل توجهی از آثار هنرمندان نقاشی قهوه‌خانه‌ای در موزه رضا عباسی نگهداری می‌شود. حالا با مرگ بزرگان این هنر، آثار به جا مانده از آنان روز به روز بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد و در نمایشگاه‌های مختلف به نمایش گذاشته می‌شود.

از آنجا که یکی از درونمایه‌های نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای وقایع کربلاست، ماه محرم بهترین فرصت برای نمایش این آثار است. به همین دلیل پرده‌هایی از بزرگان هنر نقاشی قهوه‌خانه‌ای پیرامون واقعه عاشورا و قیام مختار از فردا در گالری عقیلی به نمایش درخواهد آمد.

در این نمایشگاه شش پرده از پرده درویشی‌های معروف قدیمی‌به نمایش درمی‌آید که همگی راوی وقایع کربلای حسینی است. این پرده‌ها همگی بالای سه متر طول و یک متر عرض دارد که همه دیوارهای گالری عقیلی را به تمامی‌می‌پوشاند. این تابلوها از استادانی چون زنده‌یادان فتح‌الله قوللر آغاسی، عباس بلوکی‌فر، حسین همدانی، محمد فراهانی و علی‌اکبر لرنی است.

یکی از این آثار منحصربه‌فرد مشابه اثری است که بلوکی‌فر برای موزه هنرهای معاصر تهران کشیده و یکی دیگر از آنها اثری است که دو امضا دارد که نشان دهنده هنر ناب هنرمندان این حوزه است.

در کنار این آثار دو تابلو از زنده‌یاد عباس بلوکی‌فر و نیز جواد عقیلی به نمایش درخواهد آمد که نشان دهنده پرده‌ای از قیام مختار ثقفی و مجازات لشکریان یزید است. این دو تابلو به دلیل تشابه در موضوع و تفاوت در رنگ‌آمیزی، از برجسته‌ترین آثار قهوه‌خانه‌ای ایران به‌شمار می‌رود.

جواد عقیلی هنرمند و مدیر گالری عقیلی درباره این نمایشگاه به خبرنگار ما گفت: آخرین نمایشگاه قهوه‌خانه‌ای چند سال پیش در یکی از فرهنگسراهای غرب تهران برگزار شد. آنها چند اثر از مجموعه من قرض گرفتند. بعد از آن تصمیم گرفتم به آنها اثری ندهم چون از کارها خوب نگهداری نمی‌کنند. تا این‌که امسال تصمیم گرفتم برخی از پرده‌ها را به نمایش بگذارم.

او درباره اهمیت این آثار بیان کرد: علت اهمیت نقاشی قهوه‌خانه‌ای در این است که از نسل هنرمندان بزرگ آن تقریبا کسی باقی نمانده است. خود من مدت‌هاست به دلیل بیماری دکترها اجازه نمی‌دهند با رنگ روغن کار کنم. فقط محمدرضا حسینی مانده که در تجریش کار می‌کند و اگر خوب کار کند به او امید است. بنابراین آن نسل طلایی تمام شده و همه تازه دارند می‌فهمند که چه افرادی را از دست دادند.

عقیلی درباره محبوبیت پرده‌های قهوه‌خانه‌ای عنوان کرد: دلیلش این است که همه عاشورا، شیرین و فرهاد، لیلی و مجنون، رستم و سهراب و دیگر داستان‌ها و وقایع ایرانی را می‌شناسند. به همین دلیل مضامین نقاشی قهوه‌خانه‌ای برای مخاطب ایرانی آشناست.

نمایشگاه گالری عقیلی در شهرک قدس (شهرک غرب)، از فردا افتتاح می‌شود و تا بیست و نهم آبان برپا خواهد بود.

در نمایشگاه دیگری، برج میلاد تهران هم در نظر دارد به مناسبت این ایام نمایشگاهی از پرده‌های عاشورایی برپا کند. در این نمایشگاه حدود ده تا 12 پرده عاشورایی شامل آثار محمدرضا حمیدی از گنجینه شخصی محمد نظری پویا مجری شناخته شده برنامه «به خانه برمی‌گردیم» به نمایش درمی‌آید.

نظری پویا در این باره به خبرنگار ما گفت: اهمیت نقاشی قهوه‌خانه‌ای به این دلیل است که نسل هنرمندان بزرگ این شیوه، پایان یافته است. اکنون از بزرگانی که کار می‌کنند، فقط آقای حمیدی و آقای عقیلی باقی مانده‌اند. این باعث شده توجه به این آثار روز به روز بیشتر شود.

به گفته او، برپایی نمایشگاه‌ها از پرده‌های قهوه‌خانه‌ای که سه سال قبل در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد، سبب شد به این هنر بیش از قبل توجه شود.

نمایشگاه پرده‌های قهوه‌خانه‌ای برج میلاد نیز قرار است دوم تا شانزدهم آذر در گالری برج میلاد برگزار شود.