خطر عفونت‌های بیمارستانی

این بار اولی نیست که شیوع عفونت‌های بیمارستانی در کشور خبرساز می‌شود، برای نمونه مدتی قبل نیز ده نفر از بیماران بیمارستان نیمه شعبان ساری پس از جراحی چشم گرفتار عفونت چشم شده و دو نفر از آنها که بیماریشان حادتر بود برای ادامه درمان به تهران منتقل شدند، این در حالی است که روز گذشته نیز خبر رسید که شش نفر از بیماران بیمارستان مدرس به دلیل عفونت‌های بیمارستانی در بخش مراقبت‌های ویژه این بیمارستان بستری شده‌اند.

محمد آقاجانی، معاون درمان وزیر بهداشت با تائید این خبر به جام‌جم می‌گوید: این بیماران همگی عمل قلب داشته‌اند، به همین علت اکنون مسئولان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در حال تحقیق و بررسی برای یافتن علت حادثه هستند. علاوه بر این اتاق عمل قلب این بیمارستان از بیست و دوم شهریور بسته شده و تا زمانی که علت عفونت مشخص نشود، امکان شروع به کار این بخش وجود ندارد.

بنابراین کارشناسان اکنون مشغول بررسی عواملی مانند وضع اتاق عمل و تجهیزات این بخش هستند تا مشخص شود عامل حادثه خطای انسانی بوده یا نه؟

به گفته آقاجانی این ماجرا سبب مرگ هیچ بیماری نشده و افرادی که به دلیل عفونت بستری شده‌اند، تحت درمان هستند. فرزند یکی از بیمارانی که در این بیمارستان به دلیل عفونت بیمارستانی بستری شده به فارس گفته است: حدود دو هفته پیش مادرم به این بیمارستان آمد تا عمل جراحی قلب انجام دهد، عمل جراحی قلب خوب بود و مشکلی نداشت، اما بعد از عمل جراحی دچار عفونت بیمارستانی شدید در ناحیه قفسه سینه شده است.

آقاجانی در این باره عنوان می‌کند: علت کم‌بینا شدن یکی از بیماران این بیمارستان عفونت بیمارستانی نیست، به احتمال زیاد این بیمار بعد از عمل جراحی به دلیل مشکل عروق مغزی دچار این مشکل شده است.

نبود نظام ثبت عفونت بیمارستانی

نکته‌ای که سبب شده وضع عفونت‌های بیمارستانی در کشور همچنان حل نشده باقی بماند این است که تاکنون نظام ثبت عفونت بیمارستانی ایجاد نشده، بنابراین آماری از میزان شیوع عفونت بیمارستانی در کشور وجود ندارد.

معاون درمان وزیر بهداشت با بیان این‌که به‌طور میانگین در دنیا 3 تا 5 درصد بیماران بستری در بیمارستان به عفونت بیمارستانی مبتلا می‌شوند، می‌افزاید چون در کشورمان نظام ثبت عفونت بیمارستانی وجود ندارد، نمی‌توان در این باره آماری ارائه کرد.

عبدالرحمان رستمیان، نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز با بیان این‌که 50 درصد این عفونت‌ها قابل پیشگیری است، آمار دیگری از میزان شیوع عفونت‌ها ارائه کرده و به جام‌جم می‌گوید: در مجامع بین‌المللی به طور میانگین میزان شیوع عفونت بیمارستانی بین 5 تا 25 درصد گزارش شده، اما در کشورمان برخی مسئولان آن را بیشتر از 10 درصد گزارش کرده‌اند.

رستمیان ادامه می‌دهد: برای کاهش این آمار بیمارستان‌ها باید سطح مراقبت‌ها را بالاتر ببرند برای نمونه پرسنل باید به شست‌وشوی دست‌هایشان بیشتر دقت کرده و هنگام کار گذاشتن وسایلی مانند سوند. برای بیمار نکات لازم را رعایت کنند. افزون بر این کمیته کنترل عفونت‌ها در هر بیمارستانی باید این مساله را رصد کرده و در بخشی مانند مراقبت‌های ویژه که بیماران معمولا ضعیف‌تر هستند، کنترل دقیق‌تری داشته باشند.

افزون بر این همراه‌های بیمار نیز باید نکات بهداشتی را رعایت کنند تا بیمار به عفونت بیمارستانی مبتلا نشود برای نمونه ملاقات‌کننده‌ها نباید برای هر بیماری گل ببرند.

این در حالی است که بیمارستان‌ها با توجه به کمبود نیرویی که دارند باید شرایط بهتری برای همراهان بیمار مهیا کنند، زیرا در برخی بیمارستان‌ها همراهان بیماران روی زمین یا در کنار بیمار استراحت می‌کنند.

به گفته رستمیان، مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها نیز علت دیگر شایع شدن عفونت‌های بیمارستانی است، زیرا بدن برخی بیماران نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم شده است. این در حالی است که باید تاکید کرد شیوع عفونت‌های بیمارستانی سبب شده طول درمان بیماران بیشتر شده و افراد و دولت ناچارند هزینه بیشتری به بخش درمان اختصاص دهند.

نکته اینجاست که اطلاع‌رسانی درباره مسائلی مانند خطاهای پزشکی یا شیوع عفونت‌های بیمارستانی نیز می‌تواند به ارائه راهکارهای لازم برای برخورد با این مشکلات کمک کند، بنابراین مسئولان باید در این خصوص با رسانه‌ها بیشتر همکاری کنند.

احمد آریایی‌نژاد، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز در این باره به جام‌جم می‌گوید: مشکل اساسی ما نبود وجدان کاری در افراد است چون وقتی نظارت بر آنها کم می‌شود، خطاهایشان افزایش پیدا می‌کند.

مراد هاشم‌زهی، عضو دیگر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: مسائل مختلفی در شیوع عفونت‌های بیمارستانی دخیل است، برای نمونه مسائل بهداشتی بیمارستان و خود بیمار و سهل‌انگاری پرسنل بی‌تاثیر نیست. البته عفونت در اکثر درمان‌ها و عمل‌های جراحی به عنوان فاکتوری مزاحم وجود دارد، اما نکته اینجاست که این فاکتور باید به حداقل برسد.

عفونت‌های بیمارستانی چیست؟

مسعود مردانی، متخصص بیماری‌های عفونی درباره عفونت‌های بیمارستانی به جام‌جم می‌گوید: عفونت بیمارستانی به عفونت‌هایی گفته می‌شود که بیمار در بدو ورود به بیمارستان به آنها مبتلا نیست، اما پس از 24 یا 48 ساعت بعد از ورود به بیمارستان به آن مبتلا می‌شود.

به گفته وی، عفونت‌های بیمارستانی در بخش‌ مراقبت‌های ویژه مانند آی‌سی‌یو برای بیماران خطرناک‌تر است و معمولا در بیمارانی که عفونت با نشانه‌‌ای مانند سینه پهلو خود را نشان می‌دهد با خطر بالای مرگ و میر همراه است.

مردانی ادامه می‌دهد: در سال تعداد زیادی از بخش‌های بیمارستان‌ها به دلیل شیوع عفونت‌های بیمارستانی تعطیل شده و بعد از رفع مشکل دوباره شروع به کار می‌کند.

وی ادامه می‌دهد: حدود 2 تا 3 درصد کل عفونت‌هایی که بیماران در بیمارستان به آن مبتلا می‌شوند عفونت‌های بیمارستانی است. برای نمونه در آمریکا سالانه 88 هزار نفر به دلیل عفونت‌های بیمارستانی جان خود را از دست می‌دهند.

به گفته وی، توجه نکردن پرسنل بیمارستان‌ها به شستشوی مکرر دست‌ها و ضدعفونی نکردن بخش‌ها و اتاق‌های عمل و استفاده بی‌رویه از آنتی‌بیوتیک‌ها از عوامل موثر در بالا رفتن آمار عفونت‌های بیمارستانی است.

مهدی آیینی / گروه جامعه