کشورهای دیگر با کاهش جمعیت چه‌ کرده‌اند؟

کارشناسان هر کشوری با مشاهده علائم افت جمعیت، هشدارهای لازم را می‌دهند و با همکاری مسئولان کشور راه‌حل‌هایی برای خروج از این نوع بحران می‌یابند. اکنون کشورهای متعددی با بحران پایین بودن رشد جمعیت روبه‌رو هستند. کشورهایی مانند ژاپن، روسیه، آلمان، آلبانی، بلغارستان، رومانی، ایرلند و مجارستان با افت جمعیت روبه‌رو هستند و البته برای بیرون آمدن از این بحران دست به کارهایی زده‌اند که به برخی از آنها در این نوشتار اشاره شده است.

کره جنوبی

کره جنوبی، یکی از کشورهای توسعه یافته‌ای است که سال 2010 به پایین‌ترین نرخ رشد خود رسید و در حقیقت نرخ تولد در آنجا از چین که کشوری با سیاست تک‌فرزندی است نیز کمتر شد. البته برخی کارشناسان کره جنوبی معتقدند کم بودن نرخ تولد به دلیل تشویق دولت به فرزند کمتر در دهه‌های 70 و 80 میلادی است، اما دیگران دلیل عمده را مشکلات اقتصادی می‌دانند که مردم را به داشتن فرزند کمتر وادار کرده است. در واقع تهیه مسکن در کره جنوبی از تمام کشورهای آسیایی دیگر بسیار مشکل‌تر است و دیگر این که یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های خانواده‌ها، مراقبت و تحصیل فرزندانشان است. دولت کره جنوبی برای تشویق مردم به بچه‌دار شدن، دستمزد نگهداری کودکان در مهد‌ها را به نصف رسانده و از طرفی تبلیغات گسترده‌ای راه انداخته مبنی بر این که ضرورتی ندارد تمام مردم به دانشگاه بروند و بدون داشتن تحصیلات عالیه نیز می‌توان زندگی خوبی داشت. البته دولت دست به اقدامات دیگری نیز زده است مثلا این که هرکارمندی که بیش از یک فرزند داشته باشد هدیه نقدی دریافت می‌کند و دیگر این که ساعت کاری را در سومین چهارشنبه هر ماه به ساعت 7 تقلیل داده است و آن روز را ـ روز خانواده ـ نامیده است تا کارمندان به داشتن فرزند بیشتر تشویق شوند.

روسیه

جمعیت روسیه از دهه 90 به بعد سال به سال کم می‌شود. از طرفی نرخ تولد کاهش یافته و از سویی دیگر مرگ و میر بالا رفته بود. کارشناسان روسیه یکی از دلایل افزایش مرگ و میر را مصرف نوشیدنی‌های الکلی و سیگار می‌دانستند. به همین دلیل تبلیغات گسترده‌ای علیه الکل و سیگار به راه انداختند. بحران‌های سیاسی و اقتصادی دهه 90 نیز احساس ناامنی در مردم به وجود آورده بود که باعث می‌شد مردم به داشتن فرزند کمتر فکر کنند. روسیه بعدها در سال 2007، دوازدهم سپتامبر را روز بارداری نامگذاری و تعطیل رسمی اعلام کرد به امید این که زوج‌ها در این روز به وظیفه ملی‌شان برسند و 9 ماه پس از آن به زنانی که صاحب فرزند شدند یخچال، پول نقد و حتی خودرو جایزه داد. تغییر دیدگاه و ارزش‌های مردم نیز موجب علاقه به فرزند کمتر شده است. مردم به کیفیت زندگی و دیگر علاقه هایشان توجه نشان می‌دهند. از طرفی هم نظام بهداشتی روسیه بسیار ضعیف عمل کرده و دولت پوتین برای تشویق مردم به بچه‌دار شدن قول بهبود عملکرد این بخش را داده است.

سنگاپور

سنگاپور نیز یکی از کشورهایی است که نگران جمعیت کم است و برای تشویق مردم دست به اقداماتی زده است:

ـ برای فرزند اول هدیه نقدی 3000 دلاری و برای هر فرزند تا فرزند چهارم پس‌انداز 18000 دلاری در نظر گرفته است.

ـ از مقدار مالیات‌ها در هر زمینه‌ای کاسته است تا به توان مالی خانواده‌ها کمک شود.

ـ از مهدهای کودک و مراکز مراقبت از کودکان، مالیات دریافت نمی‌کند.

ـ به زنان تحصیلکرده اگر تا سه فرزند داشته باشند مشاغل بسیار مناسب که بتوانند با خاطری آسوده مراقب فرزندان باشند، پیشنهاد کرده است.

ـ فرصت آشنایی و رفتن به سفرهای گروهی یا دونفره برای مجردها ترتیب داده تا آنها با یکدیگر آشنا شوند.

ـ از طرفی دولت به فکر ساخت خانه‌هایی افتاده که متراژ بالاتر داشته و خانواده‌ها را به داشتن جمعیتی بیشتر تشویق کند.

ژاپن

ژاپن از هزار سال گذشته تا امروز سابقه نداشته تا این حد با پایین بودن نرخ تولد مواجه شود. مردم به دلیل رکود اقتصادی علاقه‌ای به افزایش جمعیت ندارند. البته مسئولان معتقدند اوضاع اقتصادی مردم درآن حد بد نیست که احساس ناامنی کنند، بلکه مجردها چندان علاقه‌ای به ازدواج نشان نمی‌دهند. یکی از کارهای ابتکاری ژاپن، ساخت رباتی شبیه کودک انسان است که می‌خندد، گریه می‌کند، عطسه می‌کند و وقتی آن را قلقلک بدهید کلی می‌خندد. در واقع دانشجویان رباتیک دانشگاه سوکوبای ژاپن با ساخت این ربات می‌خواهند احساسات مردم را برانگیخته و آنها را به فرزند داشتن تشویق کنید. اما طبق نظرسنجی‌ها مشخص شده ژاپن بدترین کشور برای مادران شاغل است. شرایط مادران برای فرزندآوری چندان مناسب نیست و اگر زنی بخواهد فرزندی داشته باشد با کارش بشدت مشکل پیدا می‌کند و مردها چندان به زن‌ها در بچه‌داری کمک نمی‌کنند. در حالی که در آلمان و سوئد و آمریکا مردها به طور متوسط روزانه سه ساعت به همسرانشان در نگهداری فرزند کمک می‌کنند، اما در ژاپن این میزان فقط یک ساعت است و دولت در نظر دارد تسهیلات بهتری برای زنان شاغل در نظر بگیرد.

آلمان

آلمان نیز یکی از کشورهایی است که با بحران کم‌جمعیتی و سالمند شدن کشورش مبارزه می‌کند. دولت آلمان سالانه 265 بیلیون دلار در زمینه کمک به خانواده‌ها برای فرزندآوری تخصیص داده است. در حقیقت مردم آلمان علاقه‌ای به بچه‌دار شدن ندارند و دولت تاکنون موفقیتی در زمینه علاقه‌مند کردن آنها به بچه‌دار شدن نداشته است.

Mentalfloss / مترجم: نادیا زکالوند