ماه خدا و مدارا با بندگانش

رمضان با خود حرکت و برکت دارد؛ غوغایی می‌شود در میان خلق خدا به هنگام افطار. روزه‌دارانی که ساعت‌های طولانی یک روز بلند تابستانی را در گرمای طاقت‌فرسای تیرماه لب بر آب فرو بسته‌اند و کام بر طعام، مشتاقانه راه خانه را در پیش می‌گیرند تا روزه‌شان را دور سفره یکرنگی با اهل و عیال بگشایند و شکر خدای خود بجای آورند، هر یک به زبانی و همین اشتیاق و میل به خانه رسیدن، با خود ترافیک می‌آورد و ازدحام و شلوغی آدم‌ها و صف‌ها؛ از صف اتوبوس و تاکسی گرفته تا نان بربری خشخاشی دوآتشه.

و آدمی است دیگر و جایزالخطا؛ گرسنه و تشنه و کلافه و اندک‌حوصله، گاه چنان عرصه‌اش تنگ می‌شود که خلایق را می‌رنجاند، ناخواسته به یقین.

جر و بحثی بر سر نانی و کشمکشی بر سر سوار شدن بر قطار زیرزمینی و جدلی بر سر نوبت تاکسی خطی و بگومگویی بر سر حلیم بوقلمونی و آش رشته‌ای و یکباره چشم باز می‌کند و می‌بیند که همه ارج و قرب روزه‌داری‌اش زایل شد بر سر شکم.

شیطان در کمین است تردستانه، همان که قرآن کریم، خناسش می‌خواند.

اگر چشم امیدمان به فضل و رحمتی است که پروردگار وعده‌مان داده در ماه مبارک رمضان، مبادا بندگانش را خواسته یا ناخواسته بیازاریم، خاصه که آن بنده روزه‌دار دیگری باشد، مقرب و متصل، که خداوند سخت مشتاق و پذیرای بنی‌آدم است.

صحت وجود، پالایش جان، به یاد فقرا و گرسنگان افتادن و دستی از آنان گرفتن همه از فواید روزه است بی‌گمان، اما فلسفه‌اش نه؛ صیام بر امت اسلام مقرر شد، همان‌گونه که بر پیشینیان، تا بهانه‌ای باشد برای تمرین تقوا؛ این‌که چشم را بر نیازهای جسمانی‌ات ببندی برای خدا و به خواسته حضرتش.

روزه سنگ محکی است برای سبک و سنگین کردن اخلاصمان و نه فقط محدود به خوردن و آشامیدن که زبان و چشم و گوش و همه اعضا و جوارح تن باید پرهیز کنند از آنچه نهی شده‌اند. پس، آزردن خلق خدا و آن‌گاه انتظار باز شدن درهای برکت و رحمتش، پرتوقعی و خام‌فکری است.

شکستن دل انسانی به حرفی، کلامی، کنایه‌ای، گوشه‌ای، حرکتی و اقدامی آن هم به بهانه زود رسیدن به خانه، نه از منظر شرع و عقل مجاز است و نه از نگاه مروت و انسانیت که به قول شیخ اجل:

به جان زنده‌دلان سعدیا که ملک وجود

نیارزد آن‌که دلی را ز خود بیازاری

محسن محمدی - جام‌جم