با فرا سیدن فصل گرما و تابستان و بالار رفتن درجه دمای هوا مصرف آب روز به روز بیشتر می شود و این در حالی است که کشور ایران جزو کشور های نیمه خشک محسوب می شود و از لحاظ منابع آبی ذخایر بالایی ندارد و از طرفی در برخی شهرهای کشور مانند همدان این کم آبی بیشتر به چشم می خورد.
سال گذشته که بحران کم آبی در کشور وجود داشت استان همدان جزو استان های اول از لحاظ بحران کم آبی بود به طوریکه تامین آب شرب مردم در استان همدان و به ویژه شهر همدان به سختی انجام شد.
اما امسال نیز به رغم بارندگی های خوبی که در استان همدان انجام شده استان همدان همچنان با کمبود آب مواجه است و شهر همدان جزو 11 شهر تنش آبی کشور قرار گرفته است.
کاهش سطح آب های زیر زمینی و بیلان منفی دشت ها و استفاده بیش از حد از آب رودخانه ها و چشمه ها و حفر چاه های غیر مجاز و مصرف 92 درصد آب در بخش کشاورزی همه و همه عواملی است که باعث شده بحران کم آبی در همدان شدت بیشتری پیدا کند.
کمبود آب در همدان موضوع جدی است و علاوه بر توجه مسئولان به این امر نیازمند همکاری و یاری مردم در زمینه صرفه جویی از آب است و باید گفت که صرفه جویی در مصرف آب و کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی و تغییر الگوی کشت در همدان و جلوگیری از حفر چاه های غیر مجاز از جمله مواردی است که باید با انجام آنها برای حفظ مایه حیات در همدان تلاش کرد.
براساس اعلام آمار از سوی مسئولان 50 درصد آب شهر همدان از سد اکباتان و مابقی از آب های سطحی و چاه ها و چشمه های موجود تامین می شود و در حال حاضر 20 میلیون متر مکعب آب پشت سد اکباتان همدان ذخیره شده و ورودی آب به این سد در این روزها در حد صفر است که این موضوع نشان دهنده اهمیت صرفه جویی آب در این حوزه است.
ذخیره 20 میلیون متر مکعب آب پشت سد اکباتان
مدیر عامل آب منطقه ای همدان با اشاره به هفته صرفه جویی آب، گفت: در حال حاضر ذخیره آب سد اکباتان به 20 میلیون متر مکعب رسیده و این در حالی است که ورودی آب به سد اکباتان در حد صفر رسیده است.
مرتضی عزالدین با اشاره به اینکه حجم پر بودن سد 60 درصد است، افزود: از ابتدای سال آبی جاری (مهر ماه 92 تاکنون) 383 میلیمتر بارش در استان همدان داشته ایم که این میزان در مدت مشابه سال گذشته 315 میلیمتر و در متوسط بلند مدت 343 میلیمتر بوده است.
وی مجموع ورودی آب به سد را 31 میلیون متر مکعب از ابتدای مهر ماه تاکنون اعلام کرد و گفت: با توجه به بحران آب، تغییر الگوی مصرف در تمام بخش ها مخصوصا کشاورزی نیازمند عزم ملی و مدیریت جهادی است.
مدیر عامل آب منطقه ای همدان با اشاره به اینکه با وجود خشکسالی های اخیر در استان، باید به صرفه جویی آب توجه زیادی کرد، افزود: بحران آب در استان جدی است و طبق شاخص کمیسیون توسعه پایدار سازمان ملل متحد اگر هر کشور بیش از 40 درصد از منابع آب تجدید پذیر خود را استفاده کند دچار تنش آبی است.
بیلان دشت های استان منفی است
مدیر عامل آب منطقه ای همدان گفت: 100 درصد از منابع تجدیدپذیر استان استفاده می شود که متوسط میانگین استفاده از منابع تجدید پذیر در کشور 60 درصد است و این موضوع بیلان دشت های استان همدان را منفی کرده است.
عزالدین افزود: بیشترین درصد از منابع آب تجدیدپذیر استان در بخش کشاورزی با میزان 92 درصد استفاده می شود که این رقم در کشورهای توسعه یافته در بخش کشاورزی 72 درصد، شرب هفت درصد و مابقی در بخش صنعت استفاده می شود.
وی با تاکید بر اینکه کشاورزان باید به مدیریت مصرف و صرفه جویی در مصرف آب گفت: با اصلاح روش های آبیاری سنتی به نوین نباید اراضی زیر کشت افزایش پیدا کند.
تغییر الگوی کشت در همدان ضروری است
عزالدین تغییر الگوی کشت در استان را امری ضروری دانست و افزود: همدان پتانسیل تولید گیاهان پر آب بر مانند سیب زمینی و یونجه را ندارد و باید به سمت کشت گیاهان کم آب بر رفت.
مدیر عامل آب منطقه ای همدان با توجه به بحران آب، تغییر الگوی مصرف در تمام بخش ها مخصوصا کشاورزی را نیازمند مشارکت همگان با عزم ملی و مدیریت جهادی دانست و گفت: متوسط بلند مدت میانگین بارش در سطح کشور 250 میلیمتر است که این رقم در سال گذشته به 230 میلیمتر رسیده وضعیت منابع آبی کشور را دچار بحران کرده است.
وی افزود: دیگر منبع جدید آبی در استان وجود ندارد و بهترین راهکار مدیریت منابع آب موجود در تمام سطوح مصرف (کشاورزی، شرب، صنعت) است.
آب شرب همه شهرستان ها به جز همدان از طریق چاه تامین می شود
معاون حفاظت و بهره برداری آب منطقه ای همدان نیز گفت: خشکسالی که سال گذشته استان همدان را فرا گرفته بود امسال تاثیرات خود را بر منابع آبی گذاشته به طوریکه سطح آب های زیر زمینی در استان کاهش یافته است و درخواست کشاورزان نیز برای تامین آب بالا رفته است.
منصور ستوده با تاکید بر اینکه موضوع مهم تامین آب شرب استان همدان است، افزود: آب شرب همه شهرستان های استان همدان به جزء شهر همدان از طریق چاه تامین می شود و آب شرب شهر همدان از سد اکباتان و چاه تامین می شود.
وی با اشاره به اینکه 50 درصد آب همدان از سد اکباتان و 50 درصد از چاه ها تامین می شود، گفت: در حال حاضر سه هزار و 500 چاه آب در استان همدان وجود دارد که از این تعداد دو هزار و 500 چاه هایی که بوده بعد از سال 85 حفاری شده است و بر اساس قانون باید به دنبال اخذ مجوز باشند.
هزار حلقه چاه غیر مجاز در استان همدان وجود دارد
معاون حفاظت و بهره برداری آب منطقه ای همدان با بیان اینکه از سه هزار و 500 حلقه چاه موجود هزار حلقه چاه غیر مجاز است، افزود: از ابتدای سال تا کنون 70 حلقه چاه غیر مجاز با حکم قضایی مسدود شده است.
ستوده گفت: آب منطقه ای استان همدان 16 اکیپ بازرسی را در دشت های شمال و جنوب فعال کرده که چاه های غیر مجاز را بررسی و برای انسداد آن اقدام می کنند.
وی نصب کنترل هوشمند بر روی چاه های آب را از جمله اقدامات آب منطقه ای همدان عنوان کرد و گفت: 803 کنتور هوشمند بر روی چاه کشاورزی با هزینه مالکین نصب شده است که هر کنتور پنج میلیون تومان هزینه دارد.
همدان جزو 11 شهر تنش آبی مطرح است
مدیر آب و فاضلاب استان همدان نیز با اشاره به کمبود آب در استان همدان و به ویژه شهرستان همدان، افزود: همدان جزو شهر های تنش آبی در کشور مطرح شده و جزو 11 استان تنش آبی قرار دارد.
سید هادی حسینی بیدار با اشاره به اینکه 50 درصد آب شهر همدان از سد اکباتان تامین می شود، گفت: هفت میلیون متر مکعب از آب های سطحی ذخیره شده که این مقدار نیز به مصرف آب شهروندان می رسد و در حال حاضر 20 میلیون متر مکعب در سد اکباتان آب ذخیره شده است.
وی با بیان اینکه 92 درصد آب استان همدان در بخش کشاورزی مصرف می شود، افزود: این میزان در آب شرب شش درصد و در صنعت دو درصد است در حالیکه این میزان در کشور های دیگر کمتر است و 85 درصد آب در بخش کشاورزی مصرف می شود.
«حسینی بیدار» با اشاره به اینکه در صورت صرفه جویی 20 درصدی قطعی آب در شهر همدان وجود نخواهد داشت، افزود: چنانچه مردم در مصرف آب صرفه جویی نکنند در طول تابستان با قطعی آب برخورد می کنیم.
با توجه به اهمیت آب در زندگی و از طرفی جایگاه با ارزش آب در همه عرصه های زندگی مانند اقتصاد و کشت و کار و تولید و از همه مهمتر معاش و زندگی مردم و با توجه به اهمیتی که حفظ منابع آبی برای ادامه حیات نسل های بعدی دارد باید مشکل کمبود و بحران آب را در استان همدان و به ویژه شهر همدان جدی گرفت.
حفظ این سرمایه گرانقدر و صرفه جویی در آن علاوه بر تلاش مسئولین نیاز به آگاه سازی مردم در این زمینه و صرفه جویی و استفاده درست دارد و از طرفی با توجه به اینکه 92 درصد آب در بخش کشاورزی صرف می شود یافتن راهکاری برای این موضوع و یا تغییر الگوی کشت در استان همدان از اهمیت بالایی برخوردار است.(مهر)
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد