مرگ حیات‌وحش در بازار زیرزمینی

نکته اینجاست که در کشورمان تاکنون ارزش واقعی این گونه‌های جانوری برآورد نشده به همین دلیل با گذشت زمان تعداد بیشتری از آنها قربانی شده و منافع ملی کشور به خطر می‌افتد.

عصر جمعه گذشته ماموران یگان حفاظت محیط‌ زیست استان تهران قاچاقچی را دستگیر کردند که قصد داشت در ازای سه میلیون تومان دو قطعه تمساح را بفروشد.

اسماعیل میران‌زاده، فرمانده یگان حفاظت محیط‌ زیست استان تهران در این باره به جام‌جم می‌گوید: این فرد ادعا کرده بود که اگر از قبل به او سفارش داده شود می‌تواند گونه‌های دیگری مانند شیر و پلنگ را نیز برای فروش آماده کند.نکته اینجاست که این بار اول و آخری نیست که در پایتخت یا کلانشهرهای دیگر کشور گونه‌های وحشی جانوری خرید و فروش می‌شوند، تا آنجا که در فضای مجازی نیز سایت‌هایی هستند که گردانندگان‌شان ادعا می‌کنند می‌توانند هر گونه جانوری را به شما تحویل دهند. این درحالی است که سازمان حفاظت محیط‌زیست با وزارت ارشاد و پلیس فتا برای برخورد با این سایت‌ها نامه نگاری کرده، ولی هستند سایت‌هایی که کماکان به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

قیمت ندارند

به دلیل این‌که خرید و فروش گونه‌های جانوری وحشی، زیرزمینی اتفاق می‌افتد نمی‌توان قیمت مشخصی از آنها ارائه کرد، زیرا خریدار و فروشنده با توجه به گونه جانوری با یکدیگر توافق می‌کنند.

رضا فرجی، رییس اداره اجرایی و شکار و صید سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز در گفت‌و‌گو با جام‌جم عنوان می‌کند: تجارت غیرقانونی حیات وحش در قالب جرایم سازمان‌یافته و بین‌المللی است و به علت این‌که برای قاچاقچیان خطر کمتری از قاچاق مواد مخدر و انسان دارد، سومین تجارت غیر قانونی دنیاست.

وی درباره گونه‌های جانوری که از کشورمان قاچاق می‌شود، می‌افزاید: پرندگان شکاری و هوبره در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس طرفداران زیادی دارد تا آنجا که برای خرید گونه‌هایی مانند شاهین، بحری یا بالابان حدود 200 میلیون تومان نیز پرداخت می‌کنند. سمندر لرستان نیز گونه دیگری است که بتازگی تجارت آن باب شده و در بازارهای شرق آسیا به 1000 دلار نیز به فروش می‌رسد.

«آرتمیا» گونه جانوری دیگری است که در زیستگاهی مانند دریاچه ارومیه یافت می‌شود. سودجوها با قاچاق این گونه و فروش آن به کارخانه‌های ساخت لوازم آرایشی در شرق آسیا، سبب در معرض خطر قرار گرفتن این‌گونه شده‌اند. علاوه بر آرتمیا باید به برخی مارهای سمی کشور نیز اشاره کرد که به دلیل کاربرد در صنعت داروسازی از کشور قاچاق می‌شوند.

میران‌زاده درباره دلیل رونق گرفتن خرید و فروش غیرقانونی گونه‌های جانوری در کشور اظهار می‌کند: مردم از طبیعت فاصله گرفته‌اند و به اشتباه فکر می‌کنند با خرید جانوران وحشی می‌توانند فاصله‌شان با طبیعت را کم کنند، ولی این کار فقط به آسیب دیدن محیط‌زیست کشور و مرگ گونه‌های جانوری ختم می‌شود.

این در حالی است که باید تاکید کرد نبود مکان‌هایی مانند باغ‌وحش‌های استاندارد در کشور یکی از دلایلی است که سبب افزایش خرید و فروش جانوران وحشی در کشور شده است.

فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست استان تهران ادامه می‌دهد: تا سه سال گذشته بیشتر بحث خرید و فروش پرندگان شکاری مطرح بود، اما مدتی است که خرید و فروش سنجاب زاگرس و سمندر لرستان نیز باب شده است.

مهمانان ناخوانده

نکته دیگری که باید در این میان به آن اشاره کرد، این است که با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور، قاچاقچیان برخی گونه‌ها را از خاک کشورمان به اروپا قاچاق می‌کنند، این درحالی است که ورود گونه‌های غیربومی به کشور می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری به کشور بزند، زیرا پرندگان و خزندگانی مانند مرغ مینا و طوطی و خزندگانی مانند ایگوانا یا برخی حشرات مانند رتیل بدون ضابطه به کشور وارد می‌شوند.

خسرو افسری، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست سیستان و بلوچستان درباره ورود گونه‌هایی مانند طوطی و مرغ مینا از پاکستان به ایران به جام‌جم می‌گوید: سودجویان این پرنده‌ها را در دسته‌های 200 تا 500 قطعه به داخل کشور قاچاق می‌کنند، زیرا در پاکستان این گونه‌ها ارزان‌تر هستند، برای نمونه آنها مرغ مینا را حدود 500 تومان می‌خرند. این در حالی است که قیمت مرغ مینا در داخل کشور به 50 برابر این قیمت نیز می‌رسد.

رییس اداره اجرایی و شکار و صید سازمان حفاظت محیط‌زیست دراین باره تاکید می‌کند: خیلی از این گونه‌های بومی ناخواسته وارد طبیعت شده و به گونه‌های بومی جانوری کشورمان آسیب می‌زنند. باید توجه داشت که ورود گونه‌های غیربومی با از بین بردن گونه‌های خاص کشور می‌تواند امنیت ملی، سلامت بهداشت و کل تنوع زیستی کشور را تهدید کند.

ماجرایی که به این اتفاق دامن زده مشخص نشدن ارزش واقعی گونه‌های جانوری کشورمان است. وی عنوان می‌کند: اکنون در کشورمان ارزش واقعی برخی گونه‌های جانوری مشخص نشده و نمی‌دانیم آنها چه جایگاهی دارند. باید توجه داشت که اگر این اتفاق بیفتد طبیعت‌گردی و گردشگری رونق گرفته و تولید ناخالص داخلی بیشتر می‌شود.

برای این کار باید مسئولان کشور سند راهبردی جامعی تنظیم کنند تا سازمان‌ها و دستگاه‌هایی مانند نیروی انتظامی، گمرک، دامپزشکی و حفاظت محیط‌زیست به صورت یکپارچه عمل کرده و مانع آسیب دیدن گونه‌های جانوری و محیط‌زیست کشور شوند. افزون بر این باید در قوانین و مقررات نیز بازنگری صورت گیرد، زیرا قوانین در این حوزه به روز نبوده و از بازدارندگی مناسبی نیز برخوردار نیستند.

مهدی آیینی - گروه جامعه