تغییر صدا؛ نشانه یک مشکل جدی

چند وقتی است همین وضعیت را دارد و دیگر به این شرایط عادت کرده، اما بقیه اصرار می‌کنند برای درمان سری به پزشک متخصص بزند. در حالی که خودش فکر می‌کند گرفتگی صدایش مشکل مهمی نیست و به نظر پزشک نیازی ندارد. غافل از این‌که همین گرفتگی صدا که خیلی ساده و کم‌اهمیت به نظر می‌رسد، می‌تواند نشانه مشکلی جدی باشد و به همین دلیل به پیگیری بیشتر نیاز دارد.

بعضی وقت‌ها تغییر صدا را با گرفتگی صدا اشتباه می‌گیریم و تصور می‌کنیم این دو مورد یکسان است در حالی که این‌طور نیست. به عبارت دیگر، زمانی که صدای یک مرد، ظریف‌تر از حالت طبیعی می‌شود و حالتی زنانه پیدا می‌کند یا برعکس هنگامی که صدای زنی خشن و مردانه می‌شود، می‌گوییم صدایش تغییر کرده است که در اغلب موارد هم این وضع به دلیل مشکلات هورمونی پیش می‌آید، اما زمانی که صدا خشن می‌‌شود و حالت گرفته پیدا می‌کند، گرفتگی صدا رخ داده است که می‌تواند علل متفاوتی داشته باشد. بنابراین نباید این موضوع را فراموش کنیم که علل متعدد و متفاوتی در گرفتگی صدا موثر است.

دکتر ابراهیم رزم‌پا با بیان این مطلب به جام‌جم می‌گوید: برخی عوامل موثر در گرفتگی صدا به خود حنجره مربوط می‌شود و ناشی از اختلالاتی است که در این ناحیه وجود دارد و برخی دیگر از موارد گرفتگی صدا به دلیل بیماری‌های عمومی رخ می‌دهد.

این متخصص گوش، حلق و بینی ادامه می‌دهد: به عنوان نمونه، فلج بودن یا تورم طناب صوتی یا وجود ضایعه‌ای روی آن می‌تواند موجب گرفتگی صدای فرد شود. بنابراین گرفتگی صدا را می‌توان براساس علت و همین‌طور محلی که این مشکل در آن پیش آمده، به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد.

در مواقع بروز این مشکل هم معمولا این سوال مطرح می‌شود که گرفتگی صدا دائمی است یا موقت که دکتر رزم‌پا به این سوال چنین پاسخ می‌دهد: در صورتی که عامل زمینه‌ساز گرفتگی صدا، علتی عضوی و ساختاری مانند التهاب، پولیپ یا فلج طناب صوتی باشد، مشکل فرد دائمی خواهد بود.

البته این پزشک متخصص با تاکید بر این‌که موارد غیرعضوی گرفتگی صدا شایع‌تر از علل عضوی است، می‌گوید: این نوع گرفتگی صدا که با علل غیرعضوی رخ می‌دهد، معمولا به طور متناوب برای فرد پیش می‌آید و دائمی نیست.

کم‌کاری تیروئید و گرفتگی صدا

همان‌طور که گفته شد، بعضی از بیماری‌های عمومی هم در ایجاد گرفتگی صدا نقش دارد. دکتر رزم‌پا با اشاره به این مطلب یادآور می‌شود: بعضی از علل گرفتگی صدا سیستمیک است؛ یعنی یک بیماری عمومی رخ می‌دهد که گرفتگی صدا نیز جزئی از علائم آن است.

به گفته وی، در کم‌کاری تیروئید نیز ممکن است قسمت‌های مختلف بدن دچار اِدم شود که این وضعیت در حنجره به شکل تغییر صدا خودش را نشان خواهد داد.

تحریک مداوم حنجره و گرفتگی صدا

طبیعی است زمانی که حنجره بیش از حد معمول تحریک شود، گرفتگی صدا اتفاق بیفتد. به همین دلیل هم دکتر رزم‌پا، ریفلاکس را عاملی برای گرفتگی صدا می‌داند و توضیح می‌دهد: برگشت اسید معده یکی از علل شایع تغییر صداست که البته معمولا هم چندان توجهی به آن نمی‌شود.

در این شرایط ممکن است بیمار به پزشکان مختلف مراجعه و داروهای متفاوتی را هم مصرف کند، اما عامل اصلی همان ریفلاکس است که شاید چندان مورد توجه قرار نگیرد.

سینوزیت مزمن و گرفتگی صدا

سینوزیت مزمن از دیگر بیماری‌هایی است که می‌تواند با گرفتگی صدا نمایان شود. در واقع، با توجه به این‌که در سینوزیت مزمن دیگر مانند سینوزیت حاد با سردرد و علائم معمول سینوزیت روبه‌رو نیستیم، باید به علائم خاص آن توجه داشته باشیم. دکتر رزم‌پا با بیان این مطلب می‌گوید: در سینوزیت مزمن، ترشحات سینوس به طور مداوم از پشت حلق می‌آید و حنجره را تحریک می‌کند. بنابراین ترشحات پشت بینی و تغییر صدا علائمی است که در این بیماران اتفاق می‌افتد.

عوامل موضعی را فراموش نکنید

در کنار بیماری‌هایی که می‌تواند موجب گرفتگی صدا شود، برخی عوامل موضعی هم در این زمینه نقش دارد و تغییراتی را در طناب صوتی ایجاد می‌کند. به عنوان نمونه، افراد سیگاری و کسانی که از صدای‌ خود زیاد استفاده می‌کنند، به گفته این پزشک متخصص ممکن است در معرض خطر تورم طناب صوتی باشند. این تورم در مراحل اولیه به شکل ندول حنجره نمایان می‌شود و ممکن است با درمان‌های علامتی بهبود یابد. به عنوان نمونه، اگر در مراحل ابتدایی بیمار خیلی حرف نزند، فریاد نکشد و از صدایش استفاده نکند این تورم برطرف خواهد شد، اما اگر وضع ادامه یابد، این ندول پیشرفت کرده و به مرحله‌ای می‌رسد که دیگر قابل برگشت نیست. بنابراین با پیشرفت مشکل، ممکن است جراحی لازم شود.

صدای گرفته؛ خشک و خشن یا نرم و زیر؟

گرفتگی صدا هر طور که باشد و به هر دلیلی که اتفاق بیفتد، ناخوشایند است و می‌تواند برجنبه‌های مختلف زندگی فرد تاثیر بگذارد. اما وقتی حرف گرفتگی صدا می‌شود، همه به خشونت صدا و کلفت شدن آن فکر می‌کنند. در حالی که به گفته دکتر رزم‌پا، ضایعات درونی طناب‌های صوتی، اغلب باعث ایجاد صدای خشن می‌شود و صدای ضعیف و سرفه‌هایی با صدای خفیف (بخصوص در افراد سیگاری) ممکن است نشانه فلج طناب صوتی باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران یادآور می‌شود: زمانی که همراه با گرفتگی صدا، مشکلات دیگری مانند دشواری بلع، خرخر‌کردن در زمان تنفس، نفس‌کشیدن خشن و پرسر و صدا و درد یکطرفه گوش وجود داشته باشد، باید توجه بیشتری داشته باشید؛ چون این علائم می‌تواند نشان‌دهنده وجود بدخیمی در حنجره یا مری باشد.

علت اصلی را پیدا کنید

اگر صدایتان گرفته، قبل از این‌که نگران شوید و به بیماری‌های جدی‌ فکر کنید، از درمان‌های خانگی کمک بگیرید؛ شاید مشکل‌تان جدی نباشد و براحتی برطرف شود. دکتر رزم‌پا توصیه می‌کند در مواقع گرفتگی صدا کمتر صحبت کنید و مایعات فراوان بنوشید. همچنین استفاده از بخور و بخصوص بخور سرد نیز می‌تواند به بهبود وضع کمک کند. این عضو هیات علمی دانشگاه با تاکید براین‌که در مورد هر گرفتگی صدایی ابتدا باید علت آن تشخیص داده شود، خاطرنشان می‌کند: در صورتی که گرفتگی صدا بیش از دو هفته ادامه پیدا کند، حتما باید برای بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی تشخیص داده و درمان شود.

نیلوفر اسعدی‌بیگی‌ /‌ گروه سلامت