عروسک​های لیلی و مجنون در تهران آواز می​خوانند

به گزارش جام‌جم، سه اپرای «لیلی و مجنون»، «حافظ» و «مولوی» ساخته‌های بهروز غریب‌پور از هفتم اردیبهشت در تالار فردوسی روی صحنه می‌رود؛ «لیلی و مجنون» نخستین کاری است که از هفتم تا نوزدهم اردیبهشت آغازگر این رپرتوار خواهد بود.

این اثر نمایشی به زبان آذری است و اوزیر حاجی‌بیف، آهنگساز نامدار آذری موسیقی آن را نوشته است. بازآفرینی موسیقی این اثر را هم امیر بهزاد به عهده داشته و صدای زینب خانلراوا، عارف بابایف، رشید بهبوداف و خوانندگان بنام آذربایجان روی شخصیت‌های مختلف این اثر شنیده می‌شود.

این اپرا نخستین‌بار سال گذشته در سی و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر روی صحنه رفت و مانند اغلب کارهای غریب‌پور با استقبال مخاطبان روبه‌رو بود و یکی از معدود آثاری بود که بلیت آن در زمان جشنواره نایاب شده بود.

غریب‌پور درباره اجرای اپرای «لیلی و مجنون» به جام‌جم می‌گوید: این اپرا در ایام جشنواره تئاتر فجر و چند روز پس از آن روی صحنه رفت، اما تصمیم گرفتیم به دلیل نزدیک شدن به روزهای پایانی سال و تعطیلات عید نوروز، اجرای آن را متوقف کرده و در یک فرصت مناسب‌تر دوباره آن را روی صحنه ببریم.

این اپرای عروسکی با زبان آذری روی صحنه می‌رود و همین موضوع ممکن است برای برخی افراد این سوال را پیش بیاورد که آیا مخاطب فارسی‌زبان می‌تواند با این اثر ارتباط برقرار کند یا خیر؟ غریب‌پور در این باره توضیح می‌دهد: در این کار از ساختار ترکیبی استفاده کرده‌ایم و گاهی در میانه صحنه‌ها اشعار نظامی گنجوی با خوشنویسی ایرانی را روی پرده 8 در 12 متر به نمایش درمی‌آوریم تا تماشاگران بتوانند به زبان فارسی هم گفتارها و شرح صحنه‌ها را ببینند. در واقع کار با این‌که به زبان و موسیقی آذری است، اما از واژه‌های کلیدی فارسی هم بهره می‌برد.

او قرابت‌های زبان فارسی و آذری را یکی از مهم‌ترین دلایل اجرای این اپرا دانسته و اظهار می‌کند: جدا از وجه اشتراک زبانی باید به موسیقی این اثر اشاره کرد که براساس موسیقی فلات ایران و مشترکات موسیقی ایرانی و آذری ساخته شده است. برای همین خیلی از تماشاگرانی که تاکنون این اثر را دیده‌اند، هم داستان را متوجه شده‌اند و هم روابط بین شخصیت‌ها را.کارگردان اپرای «لیلی و مجنون» درباره دلایل دیگر اجرای این اثر به زبان آذری می‌گوید: موسیقی و ترکیب اپرایی این کار برگرفته از اثر یک آهنگساز بی‌نظیر همچون اوزیر حاجی‌بیف است که سال 1908 ساخته شده است. در طول سال‌ها هم بهترین خواننده‌های آذری‌زبان مثل زینب خانلر اوا، رشید بهبوداف و یوسف بابایف این اثر را اجرا کرده‌اند.

هدف؛ آشنایی با میراث شرق

غریب‌پور هدف از اجرای این اپرا را آشنایی با میراث شرق بیان کرد و گفت: در واقع قصد من از روی صحنه بردن این اپراها که از ده سال قبل اجرای آنها را آغاز کرده‌ام، این است که ظرفیت‌های ملی در اپرای عروسکی را گسترش دهم و بگویم که اپرا فقط تولیدات غربی نیست.

ما هم اپراهای بسیار بزرگی به زبان‌های فارسی و آذری داریم و معتقدم نسل امروز باید با این میراث بزرگ شرق آشنا شود. خیلی از دوستان جوان ما رومئو و ژولیت و بسیاری از تراژدی‌های غربی را می‌شناسند، اما از آثار شرقی بی‌خبرند. اپرای «لیلی و مجنون» اثری به زبان فارسی است که داستانش منشا عربی دارد و موسیقی‌اش هم آذری است.

این کارگردان تئاتر افزود: وقتی در دنیای اپرا اثری خلق و موسیقی و خوانندگی آن تبدیل به فرآورده‌ای غیرقابل تجزیه می‌شود، دلیلی وجود ندارد که حتما از نو نوشته شود. نکته بعدی این است که تولید آثار اپرایی نیاز به هزینه‌ای بسیار بالا دارد و من برای تولید کارهایی این‌چنینی باید چند عنصر مهم یعنی آهنگسازی در حد اوزیر حاجی بیف، خواننده‌هایی در حد زینب خانلراوا و رشید بهبوداف داشته باشم که اینجا از آن بی‌بهره‌ایم.

مرور اپراهای موفق گذشته

غریب‌پور در ادامه از رپرتوار (مرور آثار اپرایی) خود در سال جدید خبر داده و می‌گوید: رپرتوار سال 93 ما شامل همه عناوینی است که طی سال‌ها روی صحنه برده‌ایم. بنابراین اجرای اپراهای لیلی و مجنون، حافظ و مولوی برنامه‌های نیمسال اول خواهد بود و در نیمسال دوم هم اپراهای عاشورا، رستم و سهراب و مکبث را اجرا خواهیم کرد.

او می‌افزاید: اساسا دوست دارم اثری که روی صحنه می‌آید، به بایگانی سپرده نشود و هرازگاهی در قالب رپرتوار مرور شود.

طبق برنامه‌های اعلام شده در پایان اجرای «لیلی و مجنون» تالار فردوسی به مدت هشت روز برنامه‌ای ندارد و گروه عروسکی آران خود را برای اجرای اپرای «حافظ» آماده می‌کند و از بیست و هشتم اردیبهشت این اپرا روی صحنه خواهد رفت. «حافظ» تا دوازدهم خرداد روی صحنه خواهد بود و آهنگسازی آن را بهزاد عبدی انجام داده است.

این اپرا شخصیت‌های متعددی از جمله حافظ و امیرمبارزالدین را دارد و خوانندگانی چون محمد معتمدی و محمد ذاکر حسین، هاله سیفی‌زاده، سحر محمدی و 17 خواننده ایرانی دیگر در آن حضور دارند.

سپس هجدهم خرداد تا ششم تیر، اپرای عروسکی «مولوی» روی صحنه می‌رود که آهنگسازی آن را هم بهزاد عبدی به عهده داشته و محمد معتمدی، همایون شجریان و 15 خواننده دیگر در این اثر فعالیت کرده‌اند. مولانا و شمس از جمله شخصیت‌های جذاب این تئاتر عروسکی هستند.

این اپراها هر شب در تاریخ‌هایی که ذکر شد، ساعت 19 و 30 دقیقه روی صحنه می‌رود. اپرای حافظ و مولوی پیش از این هم روی صحنه رفته‌ و چند نوبت تمدید شده‌ است. لوح فشرده این اپراها نیز همواره مورد توجه مخاطبان بوده و به آنها روی خوش نشان داده‌اند.

اجراهای عمومی این اپراها در سال‌های گذشته مورد استقبال ویژه مخاطبان قرار گرفته است.