خانه‌تکانی زندگی‌تان را بحرانی​ نکند

می‌گویند چون در حال جمع‌وجور و تمیز‌کردن هستند، چنین وضعی پیش آمده، اما خانه آن‌قدر به‌هم ریخته است که به نظر می‌رسد هیچ‌وقت جمع نخواهد شد. از همه اینها بدتر، اوضاع و احوال درس و مدرسه بچه‌هاست؛ چند هفته مانده به عید، همه چیز به‌هم می‌ریزد و بچه‌ها نه می‌توانند درست درسشان را بخوانند و نه لوازمشان را پیدا می‌کنند. برای همین هم طبیعی است به مدرسه نروند یا آن‌طور که انتظار می‌رود، درس نخوانند. در کنار اینها، همه اعضای خانواده عصبی و ناراحت هستند و می‌خواهند هرچه زودتر این روزها تمام شود تا خانه هم وضعی عادی پیدا کند. خلاصه این‌که از چند هفته مانده به عید تا لحظه تحویل سال نو، در این خانه نمی‌توان به آرامش رسید. اما چه کار باید کرد؟

گام اول؛ برنامه‌ریزی و مدیریت زمان

خانه‌تکانی رسم بدی نیست که بعضی‌ها همیشه از آن شکایت می‌کنند و اعتقاد دارند اگر خانه‌تکانی نکنند، بهتر است. در واقع، فقط زمانی این رسم قدیمی می‌تواند مشکل‌آفرین شود که بدون برنامه‌ریزی دست به کار شویم و همه چیز را با هم بیرون بریزیم. در مقابل اگر خانه‌تکانی با برنامه‌ریزی باشد و قدم به قدم انجام شود، کار سخت یا عجیب و غریبی هم نیست. پس کسانی که فکر می‌کنند خانه‌تکانی برای آخرین روزهای سال است، کاملا در اشتباهند و برخلاف نظر این گروه خانه‌تکانی باید بتدریج انجام شود. البته آنهایی که تمام کارها را به روزها و دقایق آخر موکول می‌کنند، نتیجه خوبی هم نخواهند گرفت؛ چون از یک طرف کارهای زیادی نیمه‌تمام باقی می‌ماند یا اصلا انجام نمی‌شود و از طرف دیگر، خودشان هم سال نو را با خستگی و کسالت شروع می‌کنند. در کنار اینها، دچار احساس نگرانی و اضطراب هم خواهند شد و برای تمیز‌کردن تمام قسمت‌های خانه، دائم فکر و خیال می‌کنند و نگران کمبود وقت هستند. در صورتی که با یک برنامه‌ریزی دقیق و حساب‌شده تمام این فکر و نگرانی‌ها هم کاهش می‌یابد.

بنابراین قبل از شروع کارها برای خودتان مشخص کنید تا چه زمانی می‌خواهید کارهایتان تمام شود، چه کارهایی در اولویت قرار دارد و چه کسی باید این کارها را انجام دهد. با چنین روشی بهتر، زودتر و دقیق‌تر می‌توانید کارهای خانه‌تکانی را به پایان برسانید. همچنین با توجه به این‌که احساس نگرانی‌تان هم کمتر می‌شود، در مدت خانه‌تکانی خیلی عصبی و به‌هم ریخته نخواهید بود و در نتیجه مشکلاتی مثل قهر‌کردن و مشاجرات خانوادگی هم نخواهید داشت.

گام دوم؛ همکاری و همراهی

خانه‌تکانی کاری نیست که توسط یک نفر انجام شود و بقیه فقط شاهد کار‌کردن او باشند. در حقیقت برای انجام خانه‌تکانی همه اعضای خانواده باید دست به کار شوند و هریک، کاری را انجام دهند تا خانه‌تکانی زودتر به پایان برسد و هیچ‌کس هم خسته و مریض نشود. این کار یک فایده دیگر هم دارد و آن بهبود روابط خانوادگی و عاطفی است. زمانی که هریک از اعضای خانواده مسئولیتی را می‌پذیرد و آن را انجام می‌دهد، احساس همبستگی میان افراد بیشتر شده و حس بهتری نیز نسبت به یکدیگر پیدا خواهند کرد. البته برای مشخص‌شدن مسئولیت‌ها و وظایف هم نباید کار سختی انجام داد، چون همان برنامه‌ریزی قبل از شروع کار می‌تواند مشخص‌کننده وظایف هریک از اعضای خانواده نیز باشد. نکته مهم این است که در این میان همه اعضای خانواده باید کاری را انجام دهند، حتی کودکان یا کسانی که شاغل هستند، ولی این کارها باید با در نظر گرفتن سن و سال، توان، شرایط و موقعیت کاری هریک از افراد تعیین شود تا نه مشکلی پیش بیاید و نه کسی بیش از حد احساس خستگی کند. در ضمن، یادتان باشد اگر قرار است کاری را کسی انجام دهد که شاغل است، به فکر کار بیرون از خانه‌اش هم باشید و طوری برنامه‌ریزی کنید که او خیلی اذیت نشود.

فهرستی از کارها تهیه کنید

زمانی که مشخص شد چقدر وقت دارید و قرار است چه کارهایی را در این مدت انجام دهید، لازم است فهرستی از کارهایی که باید انجام شود، تهیه کنید. در این فهرست باید تمام کارها را به طور دقیق و با جزئیات بنویسید و مشخص کنید هر روز، کدام کارها و توسط چه کسانی باید انجام شود.

البته افراد زیادی هم هستند که فکر می‌کنند این مرحله از کار چندان مهم نیست یا حتی به اشتباه، آن را کاری بیهوده می‌دانند که فقط وقتشان را می‌گیرد. در صورتی که بدون نوشتن فهرستی دقیق از کارها ممکن است بعضی از موارد را فراموش کنیم یا در زمان مناسب آن قسمت‌ها را تمیز نکنیم. به عنوان مثال اگر هنگام تمیز‌کردن حمام یادمان نباشد هواکش و پرده حمام هم باید تمیز شود، ناچار هستیم یک روز دیگر این کار را انجام دهیم و در نتیجه وقت بیشتری برای این کار خواهیم گذاشت. در حالی که اگر دربخش نظافت حمام به طور مشخص تمیز‌کردن پرده و هواکش حمام را هم بنویسیم، هیچ‌وقت آن را از یاد نخواهیم برد. بنابراین خوب است اتاق‌ها و قسمت‌های مختلف خانه را در فهرست‌تان جدا کنید و مقابل هریک از آنها ریزکارهایی را که باید انجام شود با جزئیات بنویسید.

این هم یکی از همان فهرست‌های خانه‌تکانی است که خانم خانه، پس از مشورت با بقیه آن را نوشته و می‌خواهد از روی آن کارهایش را شروع کند. در این یادداشت مشخص شده هر روز چه کارهایی قرار است انجام شود و چه کسی مسئول انجام دادن آن است:

•‌ روز اول؛ پرده‌های اتاق خواب باز شود (مرد)‌/‌ شست‌وشوی پرده‌ها (زن)‌/‌ تمیز‌کردن لوستر اتاق خواب (زن و مرد)/‌ درآوردن کتاب‌ها و تمیز‌کردن کتابخانه (زن و بچه‌ها)‌/‌ مرتب‌کردن اسباب‌بازی‌ها (بچه‌ها)

• روز دوم؛ تمیز‌کردن کابینت‌ها (زن و فرزند بزرگ‌تر)‌/‌ تماس با قالیشویی (زن)‌/‌ پاک‌کردن شیشه‌ها (مرد)‌/‌ نصب پرده‌ها (مرد)‌/‌ تمیز‌کردن کمد لباس فرزندان‌/‌ (بچه‌ها)

مواد مورد نیاز را آماده کنید

دقیقا همان‌طور که فهرست کارها را آماده می‌کنید، باید فهرست خریدتان را هم یادداشت کنید تا هنگام انجام کارها، بدون مواد شوینده نمانید. اگر فهرست خریدتان کامل نباشد، خانه‌تکانی وقت بیشتری از شما می‌گیرد و دائم لازم است برای خرید لوازم مختلف از خانه بیرون بروید و گاهی هم ممکن است چیزی را که می‌خواهید پیدا نکنید. پس فهرست کاملی بنویسید و تمام مواد و لوازم مورد نیاز را در آن یادداشت کنید؛ از مواد شوینده و دستمال گرفته تا سطل و نردبان. در موقع مناسب هم آنها را بخرید. حتی اگر بعضی از این موارد را در خانه دارید و لازم نیست تهیه کنید، باید آنها را در دسترس بگذارید تا هنگام نیاز بتوانید براحتی آنها را پیدا کرده و بردارید.

بنابراین یادتان باشد برای این‌که زمان زیادی را هنگام خانه‌تکانی از دست ندهید، قبل از شروع کار همه مواد مورد نیاز را آماده کنید.

خودتان را عذاب ندهید

فکر کنید سال نو تا چند دقیقه دیگر از راه می‌رسد. خانه هم تمیز شده و به قول معروف مثل دسته گل است. همه اسباب و لوازم خانه برق می‌زند و ذره‌ای خاک هم در خانه پیدا نمی‌شود. همه با شادی و خوشحالی منتظر شروع سالی جدید هستند، اما صاحبخانه خسته و بی‌‌حوصله نشسته، کمرش درد می‌کند و پاهایش ورم کرده و حال و حوصله شروع سال نو را هم ندارد.

این داستان همان کسانی است که تمام روزهای قبل از عید را کار می‌کنند و به فکر هیچ چیز دیگری نیستند. همان کسانی که فقط می‌خواهند کارها زودتر و بهتر به پایان برسد، اما نمی‌دانند گاهی این روش به قیمت از دست‌دادن سلامت‌شان تمام می‌شود.

این‌ گروه از افراد معمولا هنگام خانه‌تکانی، استراحت‌کردن را از برنامه‌شان حذف می‌کنند و هیچ وقتی را برای این کار نمی‌گذارند. در حالی که در تمام روزهای خانه‌تکانی، باید زمان‌های مشخصی به استراحت اختصاص داده شود؛ هرقدر هم که این زمان کوتاه باشد، باز هم موثر است و نباید آن را به کلی از برنامه حذف کرد.

یادتان باشد در این دقایق، خستگی شما برطرف می‌شود و انرژی بیشتری برای ادامه کارها پیدا می‌کنید و اگر به هر دلیلی این استراحت‌ را نادیده بگیرید، خستگی و بیماری در انتظارتان خواهد بود. علاوه بر این، خستگی باعث می‌شود از نظر روحی هم تحت فشار باشید. بنابراین در این مواقع ممکن است خیلی زود از کوره دربروید و شب عید به جای شادی و خوشحالی، دعوا و مشاجره و بحث داشته باشید. پس یادتان باشد خیلی عجله نکنید که شاید نتیجه کار برعکس شود!

هر چیز سر​جای خودش

یکی دیگر از اشتباهات رایج در خانه‌تکانی، به‌هم ریختن تمام اسباب و لوازم خانه است، به‌طوری که همه لوازم را برای تمیز‌کردن بیرون می‌آوریم، ولی آنها را تا روز آخر خانه‌تکانی از روی زمین و میز و... جمع نمی‌کنیم. این کار باعث می‌شود خانه به‌هم ریخته‌تر و نامرتب‌تر از قبل به نظر برسد و نه‌تنها حس بدی به اعضای خانه می‌بخشد که حتی انجام دادن کارها را هم سخت‌تر می‌کند. برای همین هم خوب است هر شب تمام لوازمی را که از جای خود بیرون آورده‌اید، جمع کنید؛ حتی اگر فرصت نکرده‌اید آن قسمت از خانه را کاملا تمیز کنید، باز هم وسایلش را از وسط راه بردارید تا فضای خانه به‌هم ریخته و شلوغ نباشد.

خانه‌تکانی​ ​فرصتی برای بخشش

اشیای اضافه را چه کار می‌کنید؟ معمولا در هر خانه‌تکانی اشیای مختلفی پیدا می‌شود که دیگر از آنها استفاده نمی‌کنیم، اما خیلی وقت‌ها همان‌طور بدون استفاده می‌گذاریم گوشه‌ای از خانه بماند و خاک بخورد. امسال اگر چنین اتفاقی افتاد و چیزی را دیدید که خیلی به کارتان نمی‌آید، به جای این‌که برایش جای جدیدی پیدا کنید و بگذارید گوشه‌ای از خانه بیفتد، آن را به شخصی بدهید که نیاز دارد. مطمئن باشید با این کار خانه‌تان تمیزتر و زیباتر از قبل خواهد شد و علاوه بر آن، دل شخص دیگری را هم شاد خواهید کرد.

هنگام خانه‌تکانی‌گرسنه نمانید

بعضی‌ها این‌قدر درگیر خانه‌تکانی و تمیز‌کردن خانه می‌شوند که حتی یادشان می‌رود غذایی آماده کنند و بخورند. عده‌ای هم هستند که یادشان هست باید غذا بخورند یا به بچه‌ها غذایی بدهند، اما نمی‌دانند چطور می‌شود غذا درست کرد وقتی همه ظرف‌ها بیرون ریخته، فریزر خالی شده و یخچال خاموش است! برای همین هم ممکن است به مصرف غذاهای آماده روی بیاورند و بیش از حد معمول ساندویچ و فست‌فود بخورند.

اما اگر در این روزها برنامه‌ای برای تهیه غذا داشته باشید، هیچ وقت با این مشکل روبه‌رو نخواهید شد. البته در این برنامه باید آسایش و راحتی خودتان را هم در نظر بگیرید؛ یعنی لازم نیست هر روز سه وعده غذای تازه و گرم آماده کنید و سلیقه همه اعضای خانواده را هم در نظر بگیرید، بلکه در این روزهای شلوغ، فقط باید غذاهایی را آماده کنید که تهیه آنها به وقت زیادی نیاز ندارد و براحتی آماده می‌شود و البته انرژی لازم را هم برای شما و دیگر اعضای خانواده تامین می‌کند. مثلا می‌توانید برای یکی از وعده‌های غذا مثل شام، نان و پنیر و گردو یا نان و پنیر و خیار بخورید که هم سالم است و هم انرژی خوبی دارد و علاوه بر اینها، کار زیادی هم برای تهیه آن لازم نیست.

سلامت‌تان را نتکانید

شاید باور‌کردنش سخت باشد، اما همین که به روزهای پایانی سال نزدیک می‌شویم، خیلی‌ها روانه بیمارستان‌ها می‌شوند و حتی ممکن است چند وقتی هم در بیمارستان بستری شوند. اینها همان افرادی هستند که توصیه‌های بهداشتی را جدی نگرفته‌اند و با خودشان گفته‌اند این اتفاقات فقط برای دیگران پیش می‌آید نه برای ما. اینها همان کسانی هستند که برخلاف توصیه‌ها، مواد شوینده را با هم یا حتی با آب‌جوش مخلوط می‌کنند. همان کسانی که مدتی طولانی در محیط‌های بسته می‌مانند و مشغول تمیز‌کردن با مواد شیمیایی می‌شوند. همان کسانی که اشیای سنگین را بی‌توجه به وضع بدنشان جابه‌جا می‌کنند. همان کسانی که کمک گرفتن از بقیه را عیب می‌دانند، همان کسانی که بیش از حد توان‌ از خودشان انتظار دارند و... .

اگر شما نمی‌خواهید جزو این گروه از افراد باشید و اگر دوست ندارید سال نو را در بیمارستان شروع کنید، از همین امروز این نکات را رعایت کنید؛ برای جابه‌جا‌کردن اجسام سنگین از دیگران کمک بخواهید، اشیا را به شیوه صحیح بلند کنید و به زانوها فشار نیاورید، زمانی بالای نردبان بروید که کسی در خانه حضور داشته باشد، مواد شوینده را با هم مخلوط نکنید و آب‌جوش رویشان نریزید، وقتی دستشویی و حمام را با استفاده از مواد شوینده تمیز می‌کنید حتما هواکش را روشن بگذارید یا پنجره‌ای را باز کنید تا تنفس بخار سمی این مواد، شما را بیمار نکند و حتما‌ هنگام خستگی به خودتان استراحت بدهید./ ضمیمه چاردیواری

نیلوفر اسعدی‌بیگی