جنگل‌های کرمان در چنگال جوجه تیغی ها

استان کرمان در حاشیه کویر لوت قرار گرفته است، میزان بارندگی در این استان از استانداردهای مناطق نیمه بیابانی پیروی می کند استان کرمان بیابانهای بی آب و علف تا جنگل های انبوه را در خود جای داده است در این استان مناطق باتلاقی جازموریان تا مناطق خشک کویری قرار دارد از مرتفع ترین منطقه مسکونی ایران تا گودترین چاله مرکزی فلات ایران اما یکی از عرصه های جنگلی ارزشمند شرق کشور در استان کرمان قرار دارد که از مساحت 18.2 میلیون هکتاری استان کرمان 1.3 میلیون مترمکعب را در برگرفته اند.

بدون شک از بکرترین مناطق کشور می توان به استان کرمان اشاره کرد زیرا به دلیل جمعیت کم و از طرف دیگر در برگرفتن 11 درصد مساحت کشور، کمترین آسیب را از مداخلات انسانی می بینند اما خشکسالی و گسترش آفتها مهمترین تهدید جنگل های انبوه استان کرمان است.

شاید کمتر کسی بداند که استان کرمان بزرگترین ذخیره گاه جنگل های انار شیطان در خاورمیانه به عنوان یکی از زیباترین گونه های گیاهی کشور است همچنین این استان بزرگترین مجموعه جنگل های کهور عمانی را نیز در خود جای داده و جنگل های انبوه بنه و بادام کوهی نیز از دیگر گونه های جنگلی در پهناورترین استان کشور محسوب می شود.

خشکسالی و شیوع آفات جنگل های کرمان را تهدید می کند

خشکسالی بیشترین خسارت را به جنگل های کرمان وارد کرده است و بخش قابل توجهی از این جنگل ها را خشکانده و در معرض نابودی و بحران قرار داده است.

با این وجود همچنین جنگل های انبوه در استان کرمان خودنمایی می کنند، یکی از زیباترین جنگل های استان کرمان جنگل های انبوه بنه و بادام کوهی است که اکثر در دامنه کوهستان های استان کرمان و دشت های سر سبز شمال این استان می باشند.

در این میان از جنگل های انبوه گردو و میوه در شهرستان های بافت و رابر نیز نمی توان گذشت اما مهمترین آفتی که در فصل زمستان به ویژه جنگل های کرمان را تهدید می کند آفتی نیست جز تشی که همان جوجه تیغی محسوب می شود.

این آفت هم اکنون خطرناک ترین عاملی است که جنگل های کرمان را تهدید می کند حتی طی سال های اخیر برای نجات جنگل های استان کار حصار کشی در اطراف درختان انجام شده است با این وجود هیچ چیز نمی تواند جلوی هجوم دسته های جوجه تیغی به درختان جنگل های کرمان را بگیرد.

خشکسالی و کمبود خوراک در سرمای شدید زمستان درختان را به بهترین هدف برای این جانوران تبدیل می کند و در دسته های دو تا 10 تایی به سوی درختان حمله می کنند.

کمبود شدید اعتبار و در اولویت نبود هزینه برای نگهداری جنگل های این روزها به یکی از مشکلات اصلی تبدیل شده است و به شدت درختان استان را تهدید می کند.

خسارتهای طبیعی به جنگل های کرمان چشمگیر است

محمد اقدامی، فعال محیط زیست گفت: استان کرمان حدود 1.3 میلیون هکتار از جنگل ها و اراضی جنگلی کشور را در خود جای داده است که به لحاظ موقعیت جغرافیایی و شرایط خاص اقلیمی می توان جوامع گیاهی ناحیه ایران تورانی و خلیج عمانی را در سطح این استان مشاهده کرد.

وی افزود: متاسفانه عواملی نظیر تغییرات اقلیمی و بروز خشکسالی ها، بهره برداری انسان، چرای بی رویه دام و شیوع آفات و بیماری های مختلف طی سنوات گذشته، خسارات چشم گیری به توده های جنگلی وارد کرده است که از این جمله می توان به آفات و بیماریهای بحرانی نظیر تشی، سوسک چوب خوار و لورانتوس و آفات نیمه بحرانی نظیر زنبور مغز خوار بادام کوهی و سپردار بادام کوهی اشاره کرد.

150 هزار هکتار توده جنگلی در وضعیت بحرانی قرار دارند

این فعال محیط زیست اضافه کرد: با توجه به بررسی های کارشناسی به عمل آمده، سطحی برابر با 150 هزار هکتار از توده های جنگلی استان وضعیت بحرانی داشته و ضروری است که برای حفظ حیات چنین سطح وسیعی از پوشش ارزشمند جنگلی چاره ای بیندیشیم.

وی گفت: از سوی دیگر، طی سال های گذشته روش های پیشگیری و مبارزه با این آفت، علیرغم تخصیص اعتبارات محدود به صورت مکانیکی (توری پیچی) به میزان قابل توجه ای در دستور کار بخش حفاظت اداره کل منابع طبیعی استان کرمان قرار گرفته است.

اقدامی افزود: آفت تشی از مهمترین جوندگان شب فعال مضر بوده و در اکثر استان های کشور فعالیت دارد این آفت غالبا در زمستانها به علت کمبود علوفه به محصولات زراعی و باغی، درختان جنگلی و گیاهان مرتعی از جمله بلوط، بنه، کسور، کنار، بادام کوهی، کهکم و آتریپلکس که بعضا از ذخایر جنگلی محسوب می شوند حمله ور شده و با تغذیه از پوست ساقه و ریشه خسارات فراوانی به آنها وارد می آورد.طول بدن این آفت 100-80 سانتیمتر است که به وسیله تیغ های بلند و ابلق رنگی پوشیده شده است وزن تشی گاهی به 30-20 کیلوگرم می رسد طول عمر آن گاهی به 20 سال می رسد تشی ها در گروه های 15-3 تایی در یک لانه زندگی می کنند و در سال 2-1 با آبستن و هر بار 4-1 بچه زایش می کنند دوره شیر خوارگی 100 روزه و در 16 ماهگی بالغ می شوند.

حمله جوجه تیغی ها به جنگل های کرمان

این کارشناس منابع طبیعی افزود: از آنجا که این آفت خسارت مستقیم به پوست تنه درختان بنه وارد می کند و نهایتا باعث ضعف و خشکیدگی کامل درختان می شود لذا لازم است به منظور حفظ و احیاء این توده های ارزشمند جنگلی تمهیدات و راهکارهای زیست محیطی مناسبی در نظر گرفته شود.

وی اظهار کرد: زیباترین گونه های جنگلی استان کرمان در بافت قرار دارند در این منطقه گونه های گیاهی ارژن، اورس، بادام کوهی، زیتون وحشی رشد می کند.

اقدامی افزود: سایه خشکسالی به وضوح بر این جنگل ها نیز گسترده شده است بطوریکه در سال های اخیر بارندگی در این جنگل ها از متوسط بیابانی نیز کاهش یافته و ۱۰۰ میلیمتر کمتر شده است.

جنگل های شمال کرمان در مقابل حمله جوجه تیغی ها بی دفاع است

محمود اسماعیلی معاون حفاظت و امور اراضی منابع طبیعی و آبخیزداری شمال کرمان نیز گفت: بادام کوهی عرصه گسترده از درختان شهرستان های شمالی استان کرمان است و در کنار آن درخت ارژن است که آفت لورانتوس این روزها موجب بروز خسارت به درختان شده و جانوری به نام تشی نیز که در واقع همان جوجه تیغی است با جویدن تنه و ریشه درختان موجب تخریب این جنگل ها شده است.

وی افزود: هم اکنون ۲۵ درصد این جنگل ها در معرض آسیب جدی آفت قرار دارند و برای مبارزه با این آفت و عوامل تخریب کننده جنگل ها نیاز به تامین اعتبار است.

معاون حفاظت و امور اراضی منابع طبیعی و آبخیزداری شمال کرمان گفت: هر چند منابع طبیعی سعی در حفاظت از این درختان دارد اما در استان کرمان نه عوامل غیر طبیعی بلکه عوامل طبیعی موجب بروز خسارت به جنگل ها می شوند.

اسماعیلی، آفت تشی و قارچ لورانتوس را تهدید جدی جنگل های شمال استان کرمان دانست و گفت: کمبود اعتبارات هم اکنون مهمترین دلیل بروز خسارات جدی است.

وی یک میلیون هکتار جنگلهای شمال کرمان را در معرض تخریب دانست و افزود: این جنگل‌ها در زندگی مردم استان نیز به خصوص در شهرستانهای بافت، رابر، بردسیر، بم و سیرجان و شهربابک بسیار تاثیر گذار دانست.

هجوم آفت های تشی و لورانتوس به جنگل‌های بنه و بادام کوهی کرمان و کمبود اعتبارات باعث شده علیرغم عزم جدی مسئولان برای مبارزه با این آفت ها به این درختان باارزش خسارات جدی وارد شود.

معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کرمان افزود: حدود یک میلیون هکتار از جنگل های استان در شهرستانهای بافت، رابر، بردسیر، بم، سیرجان و شهربابک قراردارند که علاوه بر ارزشهای زیست محیطی سهم به سزایی در تولید، اقتصاد و امرار معاش مردم منطقه داشته و در حال حاضر با خطر نابودی روبرو می باشند.خشکسالی های چندسال اخیر باعث شده حدود 200هزار هکتار از این جنگل ها را آفت تشی تهدید کرده (جنگل های بنه و کهکم) و قریب به 250هزار هکتار از جنگل های بادام و ارژن نیز در معرض خسارات جدی آفت لورانتوس قراردارند.

اسماعیلی گفت: جهت مبارزه ی جدی و آنی با این آفت ها نیاز به اعتباری معادل 65500 میلیون ریال می باشد و اعتبارات اندک سالیانه در این بخش فقط مرهمی بر زخم‌های این منابع با ارزش اقتصادی و زیست محیطی است اما علیرغم این کمبود اعتبار از سال 1385 تاکنون در سطحی معادل 71 هزار و 300 هکتار با این آفت ها مبارزه شده است و در سال جاری نیز هزار و 200 هکتار از جنگل‌های آلوده شهرستانهای بافت و ریگان تحت پوشش طرح‌های کنترل و مبارزه با این آفت ها قرار دارند.(مهر)