بازهم قیف

گفتم: اتفاقا همین‌طور است و این به علت نا آشنایی ما با درخط راندن و مانورهای مربوط به آن است. بگو آیا هرگز هنگام گیرکردن خودروها در نقطه گلوگاهی از نزدیک شاهد بوده و آمار خودروهای عبوری را گرفته‌ای؟

گفت: بله. بارها. مثلا همین تابستان گذشته در هراز در یک راه بندان عجیب همان‌طور که گفتی از هر طرف چند ستون در یک نقطه به هم رسیده و هیچ‌یک از ستون‌ها نمی‌توانستند از آن نقطه رد شوند، به‌همین دلیل صفی چند کیلومتری ایجاد و صحنه وحشتناکی ایجاد شده بود. حتی برای پلیس هم امکان رسیدن به گلوگاه وجود نداشت. تعدادی افراد شخصی با صبر و حوصله بسیار و با خواهش از رانندگان، آنها را قدری جابه جا می‌کردند تا به اندازه عبور یک خودرو راه باز شود و کم کم مسیری به دو طرف گشوده شود. بعد از این‌که مسیر اندکی گشوده شد، من از سر کنجکاوی شمردم. تقریبا ظرف پنج دقیقه حدود 20 خودرو عبور کردند یعنی به طور میانگین چهار خودرو در دقیقه.

گفتم: آفرین. میدانی ظرفیت عبور یک خط در این جاده کوهستانی چقدر است؟ گفت: نمی‌دانم. من که متخصص ترافیک نیستم. گفتم: حدود 30 خودرو.

با تعجب گفت: یعنی می‌خواهی بگویی راندمان در حد 10درصد ظرفیت یک خط تنزل کرده بود.

گفتم: بله به‌دلیل رعایت نکردن حرمت خط. در جاده‌ای با یک جاده یک خط، فقط یک ستون خودرو می‌تواند عبور کند و بیش از آن فقط موجب به هم خوردن جریان عبور و افت شدید ظرفیت خواهد شد. از این رو معتقدم تا تکلیف خط روشن نشود، هر اقدام دیگری در جهت بهبود ترافیک کم اثر است. راه حل فنی این است که هنگام نزدیک شدن به گلوگاه، رانندگان یک خط فاصله خود را زیاد کرده و با مهربانی پذیرای انتقال خودروهای خط دیگر باشند و این انتقال باید در چند صد متر مانده به گلوگاه انجام شود تا بتوان از گلوگاه بدون کاهش سرعت عبور کرد که عدم افت سرعت اصل مطلب است و فقط به مدد راندن در خط و مانور درست ممکن می‌شود. این است چاره کار؛ درست در خط برانیم و درست مانور کنیم.

دکتر حسن مقدم - استاد دانشگاه صنعتی شریف