این حرکت برازنده نیست

هنر و کار فیلمسازی نیز از این قاعده مستثنا نیست و کارگردان برای این‌که به معنای واقعی کلمه کارگردان شود، باید دوره‌های پرمشقت بسیاری را از سر بگذراند. هیچ‌کس یک شبه فیلمساز نمی‌شود و این مهم جز با مرارت و رنج ممکن و میسر نیست.

برای کارگردان شدن باید سال‌ها مطالعه کتبی و شفاهی کرد، مدام فیلم دید، دستیاری کرد، فیلم ساخت و درنهایت از پس این افتادن و برخاستن‌ها، پا به عرصه کارگردانی ‌گذاشت و فیلمی را با همراهی گروهی خلق ‌کرد.

حال اگر این حضور همراه با ساخت آثاری درخور و شایسته باشد و در خاطره مردم و دوستداران پیگیرتر سینما نقش ببندد، موجبات ماندگاری و محبوبیت آن فیلمساز را فراهم می‌کند و تاریخ سینمای یک کشور و حتی جهان به او خواهد بالید.

در ابتدای کار فیلمسازان نام و اعتبارشان را از فیلم‌های خوبی که می‌سازند کسب می‌کنند، اما از جایی به بعد و با زیادتر شدن آثار باکیفیت و خوب، به جایگاهی می‌رسند که به احترام و مراقبه نیاز دارند.

مراقبه از سوی خودشان به عنوان هنرمندی که به واسطه ساخت فیلم‌هایی قابل تامل و برجسته جاه و مقامی پیدا کرده و باز هم احترام از سوی خود و مخاطبانی که سال‌ها آثار این بزرگان را دنبال کرده‌اند.

در چنین شرایطی، فیلمسازانی که جایگاه تثبیت شده‌ای دارند، باید حواسشان باشد که اشتباه و خطای فاحش نکنند و خاطرات خوش و دلنشین فیلم‌های سابق خود را در نگاه تماشاگران وفادارشان حفظ کنند که البته به معنای محدودیت و معذوریت نیست و همگان نیک می‌دانند آدمی عاری و مصون از خطا نیست و هیچ هنرمندی، ورزشکاری یا اهل فن دیگری همیشه در اوج نمی‌ماند، اما انتظار هم نمی‌رود که حضیض بزرگان با شتابی حیرت‌آور رخ دهد و در هر اثر به گونه‌ای عمل کنند که نشانی از بزرگی و استادی در آن نباشد.

جشنواره امسال فیلم فجر متاسفانه تکمله‌ای است بر فرود ناراحت‌کننده برخی بزرگان عرصه فیلمسازی ما، اما این مساله به هیچ عنوان ما تماشاگران، منتقدان و خبرنگاران را مجاز به توهین و بی‌احترامی و هتک حرمت نمی‌کند. سوت‌های بلبلی و درآوردن صداهای عجیب‌وغریب و سردادن قهقهه‌های تهوع‌آور، زیبنده هیچ مکان فرهنگی و هنری نیست، چه رسد به سالن نمایش فیلم اهالی هنر و رسانه در کاخ جشنواره!

این نوع واکنش‌های افراطی و نازیبا، دردی از فیلم احتمالا بد ساخته شده دوا نمی‌کند و در نهایت اثری معکوس می‌یابد و نوعی بی‌احترامی و توهین محسوب می‌شود. وقتی خداوند ما را به داشتن نعمت قلم و اندیشه مزین و مفتخر کرده است، چرا از آن استفاده نکنیم و زبان گزنده سرکش را جایگزین آن کنیم؟ پس نشست خبری بعد از فیلم‌ها برای چیست؟ آنجا می‌توان فیلمساز بزرگی که فیلمی دور از شأن و جایگاه خودش ساخته را مورد عتاب و بازخواست فنی و نه شخصیتی قرار داد و در مرحله بعد با نقدی منصفانه و صریح بنیان فیلم ضعیف و سطحی او را برانداخت، نه این‌که فیلمساز شریفی که سال‌ها برای سینما زحمت کشیده و فیلم‌هایی تماشایی و ماندگار ساخته را با جریمه‌ای آنی و لحظه‌ای و دور از ادب با خنده، استهزاء، سوت زدن و... نقره‌داغ کرد.

هرچند این واکنش‌ها و اعتراضات به فیلم‌های بد در همه جشنواره‌ها و اکران‌های دنیا مرسوم است و تماشاگران اگر اثری را دوست نداشته باشند، بلافاصله آن را هو می‌کنند، اما باور کنید این حرکت ناشایست اگر در همه جای دنیا هم عرف باشد، برازنده کسوت خبرنگاران، منتقدان و اهالی فرهنگ نیست و باید حتما در اصلاح این رفتار تجدیدنظر و همه از خود شروع کنیم.

علی رستگار - گروه فرهنگ و هنر