رکوردهای بی‌متولی ایرانی

قانون چه می‌گوید؟

تنها قانونی که در زمینه ثبت رکورد در ایران وجود دارد از نخستین قوانین تصویب شده در دوران انقلاب اسلامی است. در سال 1358 قانون اساسنامه کمیته ملی المپیک ایران تصویب شد که در بند گ ماده 2 آن «ثبت و نگه‌داری کلیه سوابق بازی‌های المپیک و آسیایی و ثبت رکوردها و نتایج مقام‌های بدست آمده» را از وظایف این نهاد ورزشی کشور می‌دانست. البته موضوع ثبت رکورد هم بیشتر به معنای نگهداری بوده تا ثبت و ضبط آن؛ چرا که در هر مسابقه ورزشی مسئولان اجرایی رکوردها را ثبت و ضبط می‌کنند. از این رو می‌توان مدعی شد که ثبت رکوردهای داخلی در کشور بلامتصدی است. چون در این ماده تکلیفی برای ثبت رکوردهای داخلی و مسابقات جهانی بر دوش این کمیته گذاشته نشده است.

در عین حال مسئولان برگزارکننده هر رشته ورزشی و بالطبع فدراسیون مربوط به ثبت رکوردها مشغول است، اما این کار مستند قانونی ندارد. در مواردی هم که می‌توان مستندی قانونی برای این امر یافت؛ اصطلاح رکورد به کار نگرفته است. مثلا در قانون اساسنامه فدراسیون‌های ورزشی آماتور ایران آمده که «ایجاد واحد اطلاعات و آمار ورزشی و طبقه‌بندی و نگهداری اسناد مربوط و تهیه شناسنامه ورزشی جهت مربیان، داوران، ورزشکاران، قهرمانان و پیش‌کسوتان و سایر دست‌اندرکاران» از وظایف این فدراسیون است.

موسسات مدعی ثبت رکورد ملی

شاید همین خلا قانونی و نیاز به نهادی برای ثبت رکورد بوده که عده‌ای را به صرافت ورود به این عرصه انداخته است. موسسه ثبت رکورد ملی ایران یکی از این موسسات است. این موسسه می‌گوید تنها دارنده حق امتیاز چاپ کتاب با نام رکوردهای ملی ایران است و جالب‌تر از همه این‌که وقتی هیات ورزش‌های همگانی در بوشهر ادعای شکسته شدن و ثبت هفت رکورد جدید در این استان را دارد، در سایت این موسسه نوشته می‌شود: «ثبت هرگونه رکورد تحت هر عنوان توسط هر شخص یا گروه غیرقانونی وجرم محسوب و تحت پیگرد قرار خواهد گرفت. زمانی‌که این گروه به مدت ده سال با هزینه شخصی خود این ایده را مطرح و فعال کرد بسیاری از این آقایان در دبستان تحصیل می‌کردند و هم‌اینک با توسل به لابی‌های موجود که در دست پیگیری است در گوشه وکنار کشور اقدام به ثبت رکورد می‌کنند.»

موسسه دیگری که مدعی ثبت رکورد در ایران است، سایتی با عنوان رکوردهای ایران است. این سایت قصد دارد کتاب رکوردهای ایران یا ترین‌ها را چاپ کند. البته در این سایت مواردی آمده که نمی‌توان آنها را جزو رکورد آورد. به طور کلی چیزهایی تحت عنوان رکورد قابل بحث است که قابل اندازه‌گیری عینی باشد و موارد سلیقه‌ای چون محبوب‌ترین شخصیت معروف در ایران یا شیرین‌ترین اتفاق امسال در کشور نمی‌تواند جزو رکوردها باشد.

ثبت رکوردهای معنوی

موسسه دیگری که در کشور قصد ثبت رکورد دارد موسسه‌ای با عنوان الخیرات است. الخیرات می‌گوید که فقط رکوردهای معنوی را ثبت می‌کند. رکوردهایی چون پرکاربردترین اسم مذهبی در کشور سیرالئون یا اولین ترجمه قرآن به زبان یونانی. با این حال این موسسه هم در مواردی به ثبت رکوردهای سلیقه‌ای روی می‌آورد و مثلا جالب‌ترین موقوفه‌های کشور را ثبت رکورد می‌کند.

دو موسسه برای ثبت رکورد ورزشی

دو موسسه دیگر هم در کشور قصد ثبت رکورد بخصوص در حوزه ورزشی را دارند. تابستان امسال بود که رئیس انجمن ورزش‌های تفریحی، مهارت‌های فردی و نمایشی کشور اعلام کرد: کتاب ثبت رکورد ورزشی در ایران تا سه ماه دیگر به طور رسمی کار ثبت رکوردهای ورزشی ایران را آغاز می‌کند. البته این سه ماه به پایان رسید و خبری از آن کتاب نشد اما قصد انتشار کتابی با صد عنوان رکورد که به گفته این مسئول شامل رکوردهای رزمندگان دفاع مقدس هم می‌شد موضوعی جالب توجه بود.

آخرین موسسه‌ای که مدعی ثبت رکورد در داخل کشور است سایتی است با عنوان رزمی رکورد که تلاش می‌کند رکورد بازی‌ها و ورزش‌های رزمی را ثبت کند. جالب است بدانید این سایت از روش خوداظهاری برای ثبت رکورد استفاده می‌کند. بدین معنا که هر فرد با ارسال فیلم رکورد خود به این وب‌سایت می‌تواند امیدوار باشد که رکورد او ثبت شود.

وقتی که اعتبار نیست!

با این حال هیچ کدام از این پنج موسسه نمی‌تواند مدعی اعتبار و سندیتی همتراز با موسسات دولتی یا حتی خصوصی خارجی در خصوص رکوردهای جهانی شود. به نظر می‌رسد که نوعی ساده‌انگاری در مورد رکورد وجود دارد در حالی که روش گینس در جهان نشان داده که ثبت رکورد از لحظه ثبت تا نشر آن نیاز به تخصصی دارد که کمتر در موسسات داخلی دیده می‌شود. همان طور که بیان شد برخی موسسات در تعریف رکورد دچار اشکال هستند و حتی برخی از آنان تلاش دارند رکوردهایی از سال‌های پیش که هیچ ضبط دقیقی در مورد آنان شکل نگرفته را به عنوان رکورد کشوری ثبت کنند. در عین حال انگیزه کسب سود در برخی از این موسسات به حدی بالاست که عملا موسسه را به سمت یک شرکت تجاری برده است. موضوعی که می‌تواند باعث مفاسدی در راه ثبت رکورد هم باشد. در این شرایط شاید بهترین راه برای ثبت رکورد معتبر در داخل کشور ظهور یک شرکت معتبر، دقیق و دانش‌بنیان داخلی در این حوزه یا ورود مستقیم دولت است. وضع اگر به همین منوال بماند. بعید نیست که در آینده از ثبت برخی رکوردهای متناقض در کشور سرگیجه بگیریم یا حتی از ثبت برخی رکوردها شرمسار شویم.