در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
می گویم نفس بکش لیلی. دنده های نازکش از هم باز می شوند. حجم ناچیز هوا توی ریه های پوکش می چرخد. بازدم عفونی اش را هوای دم کرده بیمارستان هم نمی پذیرد. باز می گویم نفس بکش لیلی ، روبر نگردان از من ، نگاهم کن ، اما گریه نکن.
حالا حتی از پاک کردن اشکهایت می ترسم. می ترسم مبادا آغوش باز کنی به سویم برای خداحافظی. می ترسم بخواهی دست رفیق روزهای بستانت را بگیری. دل دلداری مانده فقط برایم لیلی. نگذار در سکوت بگذرد. راستی بار آخر کی بود که دلداریت دادم؛ وقتی گفتی توی جیب شوهرت سرنگ پیدا کرده ای؛ وقتی رفت زندان یا شبی که برگشت؛ یادم نیست.
چه اهمیت دارد؛ مهم تویی! نفس بکش لیلی! لیلی هم یکی از آنها بود. یکی از آن زنهایی که از طریق تماس جنسی با شریک زندگی شان آلوده شده اند. جرمش؛ از همان روز عروسی مجرم بود! نه این که بی وفایی کرده باشد، یا اهل سیروسلوک در عالم هپروت باشد و بشود بنده سرنگ.
جرمش فقط داشتن شوهری معتاد بود. خودش می گفت زنهای مثل او زیادند، راست گفته بود. دو سوم زنان مبتلا به ایدز در ایران از طریق تماس جنسی با شوهرانشان آلوده می شوند، اما باز هم برچسب گناهکاری می خورد روی پیشانیشان و دیگران آنها را به چشم همجنس باز یا بی بندوبار نگاه می کنند.
خیلی ها هم معتقدند هیچ فرقی نمی کند طرف از چه راهی بیماری را گرفته. مهم این است که مرض توی رگهای او می چرخد. زیر پوستش راه می رود، با اشکش روی گونه سر می خورد، با خونش روی زمین می چکد و در یک کلام ، او نه بیمار، که خود بیماری است.
لیلی خودش بیماری بود. یک مرض مسری متحرک ، ویروسی در ابعاد یک انسان که آدمها را می ترساند، یا شاید یک نمونه ناچیز برای عبرت گرفتن دیگران. از خیلی پیشترها که ایدز در کشورمان کلمه ای ممنوع بود و مسوولان با علم و اشاره در موردش حرف می زدند و حتی در برنامه های تلویزیونی هم نامش را بر زبان نمی آوردند، تا همین تازگی ها که آمار 9800 نفری مبتلایان از سوی رئیس اداره پیشگیری از بیماری ها مطرح شد، خیلی ها به این که بیشترین تعداد مبتلایان ایرانی ، مردان معتاد تزریقی هستند و انتقال از طریق رابطه جنسی در درجه دوم اهمیت قرار دارد، افتخار می کردند؛ اما تقریبا تمام محققان بر این باورند که آرامش قبل از طوفان را نمی شود جدی گرفت ، بزودی الگوی انتقال بیماری تغییر خواهد کرد و کشور ما هم می شود یکی از کشورهایی که انتقال از طریق جنسی در آن بالاترین درصد را نسبت به سایر راههای ابتلا دارد.
بالاتر بودن آمار معتادان تزریقی مبتلا به ایدز گرچه در نگاه اول دلخوش کننده است ، اما اگر بدانیم سایر کشورها مثل روسیه و اکراین هم روزگاری همین وضع را داشته اند و حالا انتقال از راههای جنسی اصلی ترین مشکلشان شده است ، می شود تا حدودی برای روند گسترش بیماری در کشورمان نگران شد.
دکتر حمیدرضا ستایش ، مدیر اجرایی دفتر هماهنگی HIV سازمان ملل متحد در ایران می گوید در دهه های اخیر بیماری در کشورمان 2 مرحله را پشت سر گذاشته و اکنون در نقطه شروع سومین دوره ایستاده ایم.
اولین مرحله ابتلا از طریق خونهای آلوده بود که نمونه اش را در بیماران هموفیلی شاهد بودیم و می شود به این فاز 10سال را اختصاص داد (دهه های )60-70 پس از آن انتقال از طریق مواد مخدر و سرنگهای آلوده شایع شد که این هم حدود 10 سال طول کشید، اما امروز در نقطه شروع مرحله سوم انتقال بیماری هستیم که همان ابتلا از طریق تماس جنسی است.
گواه دکتر حمیدرضا ستایش بر این ادعا افزایش چشمگیر بیماری های مقاربتی در نوجوانان کم سن و سال ایرانی است. شاید هم به همین خاطر باشد که مراجعان به پزشکان و متخصصان بیماری های عفونی این همه زیاد شده اند، تا جایی که دکتر مینو محرز متخصص بیماری های عفونی آنقدر پرمشغله بود، که بعد از 8 بار به هم زدن قرار مصاحبه ، سرانجام فرصت کرد وقتی راهم به پاسخگویی اختصاص دهد، اما بر خلاف دکتر حمیدرضا ستایش ، نگرش این عضو کمیته پیشگیری از بیماری های عفونی و ایدز نسبت به علل تغییر الگو مثبت تر است.
او می گوید اقداماتی که به منظور کاهش آسیب معتادان تزریقی انجام داده ایم ، تاثیر زیادی بر این تغییر داشته است. به طور مثال یکی از قدمهای خوبی که قوه قضاییه برداشته دستور آیت الله شاهرودی به وزارت بهداشت است که براساس آن دادن متادون و سرنگ به معتادان جرم محسوب نخواهد شد.
از طرفی تلاشهایی برای آگاهی دادن به معتادان درباره HIVدر زندان ها صورت گرفته است. اما براساس گفته های دکتر محرز، کمیته پیشگیری از HIV بخش مشخصی را برای آموزش صرف به همسران معتادان اختصاص نداده و این به آن معناست که با وجود آسیب پذیرتر بودن زنان نسبت به ایدز، سهم آنها در آموختن راههای پیشگیری مساوی با مردان یا شاید هم تا حدودی کمتر از آنهاست.
تغییر الگوی انتقال گرچه کم اهمیت می نماید، اما نشانه درگیر شدن بیشتر زنان با بیماری است که نتیجه آن گسترش دامنه معضل بین فرزندان آنها و افزایش نوزادانی است که با ایدز به دنیا می آیند و عمر کوتاهشان با درد عجین می شود.
طبق آخرین آمارها بیش از 200 دانش آموز مبتلا به ایدز در مدارس کشور هستند که گرچه از سرنوشت موهوم شان با خبرند، اما به قول دکتر محرز، هنوز سرحال هستند و بین سایرین به تحصیل ادامه می دهند. با آن که همسران معتادان تزریقی بالاترین تعداد زنان مبتلا را دارند، اما رفتارهای پرخطر دختران و پسران جوان را هم نمی شود ندیده گرفت.
وضعیت بد اقتصادی در برخی اقشار جامعه و میل به مجرد ماندن در سالهای جوانی برای لذت بردن از آن ، طبق فرهنگهای اروپایی در اقشار دیگر (!)، همگی عللی برای کمتر بودن تعداد ازدواج ها از حد مورد انتظار در سطح کشور است.
سهولت در برقراری ارتباط با جنس مخالف و مشخص نبودن مرزها و حدود این روابط نیز، جوانان را به سوی رفتارهای پر خطر سوق داده است تا آنها هم سهمی از آمارها را به دوش بکشند.
9800 تازه ترین آمار مبتلایان به HIV است ، اما آمارهای ثبت شده و اعدادی که از سوی متخصصان تخمین زده می شوند، همیشه با هم متفاوتند.
ضریب تخمین ایدز هم در کشورهای مختلف ، بسته به مطالعات این کشورها به سطوح اجتماع و آگاهی آنها از وضعیت اقشار گوناگون ، متفاوت است.
دکتر امان الله قرایی مقدم ، جامعه شناس و استاد دانشگاه می گوید رقم تخمینی مبتلایان در ایران از 30 هزار به 50هزار رسیده است و این یعنی برای تعیین حدود مبتلایان آمار ثبت شده را باید تقریبا 5برابر کرد.
او معتقد است کاهش سن فحشا از 20-30 سال به 10 تا 18سال در کشور، افزایش تعداد زنان ویژه ، ناتوانی در کنترل آنها و اضافه شدن روز به روز دختران فراری به این تعداد از عمده علل افزایش این ضریبند و این در حالی است که در برخی کشورها این عدد از 85-80هزار هزار نفر به 40هزار نفر رسیده است.
به همین ترتیب پیش بینی می شود تعداد زنان مبتلا از اعداد اعلام شده ، بیشتر باشد. گذشته از وجوه زیست شناسی که زنها را در مقابل ایدز شکننده تر کرده ، بافت فرهنگی جامعه هم به آسیب پذیرتر شدن زنان تاثیر گذاشته است . در بسیاری از جوامع مردسالار زنان حتی با دانستن روشهای پیشگیری از ابتلا نیز توانایی تصمیم گیری برای خود را ندارند.
دکتر ستایش معتقد است در فرهنگ ایرانی زنان کمتر نان آور خانواده می شوند و وابستگی اقتصادی آنها، سبب تسلیم محض در برابر اراده شوهرانشان برای انتخاب نوع برقراری رابطه است.
گذشته از اینها، در بسیاری از شهرستان های دور افتاده دختران در سنین پایین ترک تحصیل می کنند و هرگز از حقوق اجتماعی شان آگاه نمی شوند.
ترک تحصیل ، سطح آگاهی های آنها را در حد باورهای سنتی که دهان به دهان از زنان پیرتر به گوششان رسیده است ، نگه می دارد و از آنجا که از ایدز در قصه های کهنه آبا و اجدادی خبری نیست ، دخترها هم هرگز از آن آگاه نخواهند نشد.
در بسیاری از شهرستان های مرزی هم زنان با اتباع بیگانه ازدواج می کنند و گرچه هنوز دلیل محکمی در ارتباط با این قضیه و گسترش HIVارائه نشده است ، اما خواه ناخواه آمار مبتلایان در این شهرها بالاست ، به طوری که بیماران زن در یکی از مناطق سیستان و بلوچستان از مردان هم بیشتر شده اند.
آزمون و خطا
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰
ضریب تخمین ایدز هم در کشورهای مختلف ، بسته به مطالعات این کشورها به سطوح اجتماع و آگاهی آنها از وضعیت اقشار گوناگون ، متفاوت است.
دکتر امان الله قرایی مقدم ، جامعه شناس و استاد دانشگاه می گوید رقم تخمینی مبتلایان در ایران از 30 هزار به 50هزار رسیده است و این یعنی برای تعیین حدود مبتلایان آمار ثبت شده را باید تقریبا 5برابر کرد.
او معتقد است کاهش سن فحشا از 20-30 سال به 10 تا 18سال در کشور، افزایش تعداد زنان ویژه ، ناتوانی در کنترل آنها و اضافه شدن روز به روز دختران فراری به این تعداد از عمده علل افزایش این ضریبند و این در حالی است که در برخی کشورها این عدد از 85-80هزار هزار نفر به 40هزار نفر رسیده است.
به همین ترتیب پیش بینی می شود تعداد زنان مبتلا از اعداد اعلام شده ، بیشتر باشد. گذشته از وجوه زیست شناسی که زنها را در مقابل ایدز شکننده تر کرده ، بافت فرهنگی جامعه هم به آسیب پذیرتر شدن زنان تاثیر گذاشته است . در بسیاری از جوامع مردسالار زنان حتی با دانستن روشهای پیشگیری از ابتلا نیز توانایی تصمیم گیری برای خود را ندارند.
دکتر ستایش معتقد است در فرهنگ ایرانی زنان کمتر نان آور خانواده می شوند و وابستگی اقتصادی آنها، سبب تسلیم محض در برابر اراده شوهرانشان برای انتخاب نوع برقراری رابطه است.
گذشته از اینها، در بسیاری از شهرستان های دور افتاده دختران در سنین پایین ترک تحصیل می کنند و هرگز از حقوق اجتماعی شان آگاه نمی شوند.
ترک تحصیل ، سطح آگاهی های آنها را در حد باورهای سنتی که دهان به دهان از زنان پیرتر به گوششان رسیده است ، نگه می دارد و از آنجا که از ایدز در قصه های کهنه آبا و اجدادی خبری نیست ، دخترها هم هرگز از آن آگاه نخواهند نشد.
در بسیاری از شهرستان های مرزی هم زنان با اتباع بیگانه ازدواج می کنند و گرچه هنوز دلیل محکمی در ارتباط با این قضیه و گسترش HIVارائه نشده است ، اما خواه ناخواه آمار مبتلایان در این شهرها بالاست ، به طوری که بیماران زن در یکی از مناطق سیستان و بلوچستان از مردان هم بیشتر شده اند.
3داروی رایج ضدویروس ایدز رایگان اند. اما با نقصی که ویروس در سیستم ایمنی ایجاد می کند، عفونت های فرصت طلب هم به بدن حمله می کنند، هزینه درمان بیماری های حاصل از نقص سیستم ایمنی رایگان نیست ، گاهی بیمه آن را به عهده می گیرد، اما اگر کسی بیمه نباشد...
گرچه داروهای ضدویروس برای بیماران رایگان است ، اما برای دولت رایگان نیست. هزینه تامین این سه دارو برای هر مریض ماهانه 1400-1500 دلار است ، در حالی که هزینه آزمایش HIV در مرحله اول فقط 3-4 دلار خرج دارد و اگر فرد مشکوک به بیماری تشخیص داده شود، آزمایش های دیگری هم انجام خواهد شد که در مجموع 12 دلار می شود و باز هم قابل مقایسه با هزینه درمان ماهانه بیماران نیست.
هرچند به نظر می رسد با اجباری شدن آزمایش HIV پیش از ازدواج حداقل از افزایش تعداد زنان و کودکان مبتلا کم می شود، اما متخصصان مصرانه با چنین طرحی مخالفند. دکتر مینو محرز می گوید: از زمانی که ویروس به بدن وارد می شود، تا وقتی آزمایشگاه آن را نشان دهد، به طور متوسط 2 3هفته تا 3ماه و حتی گاهی 6ماه طول می کشد.
بعضی وقت ها هم جواب مثبت کاذب می شود و در شخص بحران روحی ایجاد می کند. از طرفی ، با توجه به این که بودجه مشخصی در کشور برای مبارزه با ایدز اختصاص نیافته است ، تامین مخارج چنین آزمایشی در سطح کلان سرسام آور است.
اما دکتر قرایی مقدم ، استاد دانشگاه با اشاره به این نکته که حتی اگر یک درصد هم احتمال تشخیص بیماری در آزمایش وجود داشته باشد، می توان جان حداقل یک نفر را نجات داد و از ابتلای او به بیماری جلوگیری کرد و می افزاید: خرج آزمایش ها در برابر هزینه کمرشکن درمان سالانه یک بیمار ناچیز است.
دکتر ستایش ، مدیر Unaids هم با یادآوری خاطره شکست 10سال پیش طرح غربالگری در برخی ایالات امریکا با این روش مخالفت می کند و انجام اجباری آن را مخالف موازین حقوق بشر می داند، اما مشاوره پیش از ازدواج را پیشنهاد می کند. او حتی زنان خیابانی ساکن در خانه های بازپروری سازمان بهزیستی را هم مستحق آزمایش اجباری نمی داند و با آن که 50درصد آنها دوباره به خیابان برمی گردند و جزو پرخطرترین گروهها شناخته شده اند، باز هم مشاوره را به عنوان بهترین گزینه برمی گزیند.
دکتر ستایش در جواب این سوال که چرا بودجه مشخصی برای مبارزه با ایدز در کشور وجود ندارد، می گوید شاید خیلی ها خیال کنند 10هزار نفر در مقابل جمعیت ایران رقم چندان بزرگی نیست تا به آن بودجه کلانی اختصاص دهند، اما با توجه به رشد تصاعدی ایدز، بعید نیست سال دیگر در روزی مثل امروز از کنترل جمعیت صد هزار نفری مبتلایان در کشور حرف بزنیم.
گرچه داروهای ضدویروس برای بیماران رایگان است ، اما برای دولت رایگان نیست. هزینه تامین این سه دارو برای هر مریض ماهانه 1400-1500 دلار است ، در حالی که هزینه آزمایش HIV در مرحله اول فقط 3-4 دلار خرج دارد و اگر فرد مشکوک به بیماری تشخیص داده شود، آزمایش های دیگری هم انجام خواهد شد که در مجموع 12 دلار می شود و باز هم قابل مقایسه با هزینه درمان ماهانه بیماران نیست.
هرچند به نظر می رسد با اجباری شدن آزمایش HIV پیش از ازدواج حداقل از افزایش تعداد زنان و کودکان مبتلا کم می شود، اما متخصصان مصرانه با چنین طرحی مخالفند. دکتر مینو محرز می گوید: از زمانی که ویروس به بدن وارد می شود، تا وقتی آزمایشگاه آن را نشان دهد، به طور متوسط 2 3هفته تا 3ماه و حتی گاهی 6ماه طول می کشد.
بعضی وقت ها هم جواب مثبت کاذب می شود و در شخص بحران روحی ایجاد می کند. از طرفی ، با توجه به این که بودجه مشخصی در کشور برای مبارزه با ایدز اختصاص نیافته است ، تامین مخارج چنین آزمایشی در سطح کلان سرسام آور است.
اما دکتر قرایی مقدم ، استاد دانشگاه با اشاره به این نکته که حتی اگر یک درصد هم احتمال تشخیص بیماری در آزمایش وجود داشته باشد، می توان جان حداقل یک نفر را نجات داد و از ابتلای او به بیماری جلوگیری کرد و می افزاید: خرج آزمایش ها در برابر هزینه کمرشکن درمان سالانه یک بیمار ناچیز است.
دکتر ستایش ، مدیر Unaids هم با یادآوری خاطره شکست 10سال پیش طرح غربالگری در برخی ایالات امریکا با این روش مخالفت می کند و انجام اجباری آن را مخالف موازین حقوق بشر می داند، اما مشاوره پیش از ازدواج را پیشنهاد می کند. او حتی زنان خیابانی ساکن در خانه های بازپروری سازمان بهزیستی را هم مستحق آزمایش اجباری نمی داند و با آن که 50درصد آنها دوباره به خیابان برمی گردند و جزو پرخطرترین گروهها شناخته شده اند، باز هم مشاوره را به عنوان بهترین گزینه برمی گزیند.
دکتر ستایش در جواب این سوال که چرا بودجه مشخصی برای مبارزه با ایدز در کشور وجود ندارد، می گوید شاید خیلی ها خیال کنند 10هزار نفر در مقابل جمعیت ایران رقم چندان بزرگی نیست تا به آن بودجه کلانی اختصاص دهند، اما با توجه به رشد تصاعدی ایدز، بعید نیست سال دیگر در روزی مثل امروز از کنترل جمعیت صد هزار نفری مبتلایان در کشور حرف بزنیم.
مریم یوشی زاده 
نظرات کاربران
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
تثبیت قدرت بازدارندگی ایران
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
نفوذ به عمق رژیم صهیونیستی
یک کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با جام جم آنلاین:
ضربه دوم ایران از توان اسرائیل خارج است
گفت و گو
علی برکه از رهبران حماس در گفت‌و‌گو با «جام‌جم»:
خطوط قرمز خود را در مذاکرات تغییر نمی‌دهیم
گفت‌وگوی «جام‌جم» با میثم عبدی، کارگردان نمایش رومئو و ژولیت و چند کاراکتر دیگر
فرزند زمانه خود باش
یک کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با جام جم آنلاین:
ضربه دوم ایران از توان اسرائیل خارج است
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد