لزوم از بین بردن فاصله‌ها در محیط خانواده

مشکل در کجاست؟ چگونه می‌توان این فاصله را از میان برداشت تا احساس رضایت یا صمیمیت میان اعضای خانواده نقشی بیشتر بگیرد؟
به گزارش جام جم سرا به نقل از روزنامه حمایت- مدتی قبل، گلایل اردلان، رییس اداره سلامت نوجوانان و جوانان وزارت بهداشت اعلام کرد که طبق تحقیقات وزارت بهداشت با وجود آنکه فاصله گرفتن بین نوجوان و والدین می‌تواند زمینه‌ساز رفتارهای پرخطر باشد، آمارها نشان می‌دهد ۵۹ درصد دختران جامعه ما و ۴۰ درصد پسرها با خانواده احساس راحتی نمی‌کنند. در این باره با دکتر میترا احمدی، روان‌شناس، گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

احساس راحتی در خانواده را چطور تعریف می‌کنید؟
این نکته را باید در نظر گرفت که احساس صمیمیت و راحتی با خانواده از سن کودکی آغاز و در سنین نوجوانی نهادینه می‌شود؛یعنی اگر والدین به کودک خود اجازه نزدیک شدن ندهند تا با آنان صمیمی شود در دوره نوجوانی نمی‌توانند این احساس را در فرزند خود ایجاد کنند. در یک کلام، احساس صمیمیت فرزند با پدر و مادر در خانواده؛ یعنی فرزند حرفش را با رعایت ادب و بدون ترس از برخورد والدین به زبان آورد.

راحت بودن بچه‌ها با والدین حریم‌ها را از بین نمی‌برد؟
خیر؛ اما مرز میان این دو از مو باریک‌تر است. گاهی پدرها و مادرها به اشتباه برای ایجاد احساس راحتی و صمیمیت با بچه‌ها به آنان اجازه می‌دهند از حریم و حدود خود تجاوز کنند. شوخی زیادی، استفاده از کلمه‌های ناشایست و حرف‌های بی‌موردی که بچه‌ها با والدین می‌زنند به معنای صمیمیت نیست، بلکه این نشان می‌دهد پدر و مادر در تعیین حدود رابطه با بچه خود موفق نبوده‌اند.

چطور این مشکل برطرف می‌شود؟
باید بخشی از آموزش را معطوف به والدین کنیم. آنان باید نحوه درست برخورد با فرزند را یاد بگیرند. در واقع باید برای پدرها و مادرها کلاس‌های جبرانی بگذاریم. کاش به کسی برنخورد اما افزایش آمار جرم و بزه و کاهش سن آن نشان می‌دهد مادر و پدرهای موفقی نداشته‌ایم.

صمیمی شدن با پدر بهتر است یا مادر؟
ما صمیمی شدن با هر دو را توصیه می‌کنیم؛ اما چون در جامعه ما پدرها نقش پررنگ‌تری در خانواده ایفا می‌کنند بهتر است بچه‌ها با آنان صمیمی‌تر باشند. مادرها به‌طور ناخودآگاه رابطه‌هایشان با بچه‌ها بیشتر بر اساس مهر و محبت است و پدرها رابطه‌‌ای جدی‌‌تر دارند. صمیمی شدن با پدر بخصوص برای دخترها تأثیر زیادی در کاهش آسیب‌های مختلف و جذب نشدن آنان به مردان دیگر دارد.

نبود این حس در خانواده چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟
برخی نبود این حس را ریشه همه مشکل‌ها و آسیب‌هایی که در آینده برای بچه‌ها ایجاد می‌شود، می‌دانند؛ اما این نظر درستی نیست؛ کم نیستند جوانانی که خیلی رابطه خوبی با خانواده نداشته‌اند اما ریتم زندگی آنان نیز به هم نریخته است و دچار بزه نشده‌اند. البته این افراد از انواع مشکلات روانی مانند ناآرامی، ‌خواب آشفته، پرخاشگری، پایین بودن آستانه تحمل، نداشتن اعتماد به‌نفس کافی و مواردی از این دست رنج می‌برند. متأسفانه خانواده‌های امروزی مشکلات زیادی دارند و نوع ارتباط با بچه‌ها را به هیچ عنوان نمی‌دانند. نسل آینده ما بچه‌هایی هستند که یا به دلیل توجه زیاد استقلال ندارند یا به دلیل بی‌توجهی مفرط غرق در انزوا و آسیب هستند. از منظر آسیب‌شناسی نیز بچه‌هایی که خانواده‌ای صمیمی ندارند به دلیل الهام گرفتن از جمع‌های ناباب دوستی، وارد دنیای جرم می‌شوند. انگشت شمارند بچه‌هایی که خانواده‌ای خوب و مناسب دارند و در شمار افراد آسیب‌زا به حساب می‌آیند. نبود این صمیمیت در دختران و پسران نیز نمود متفاوتی دارد، این مشکل پسران را جذب گروه‌های دوستی و دختران را جذب دوستی‌های خیابانی می‌کند.

چه توصیه‌ای برای خانواده‌ها برای برقراری یک ارتباط صمیمی با بچه‌ها دارید؟
هدف از این حرف‌ها باید بالا بردن بهداشت روانی جامعه باشد و برای محقق شدن این هدف باید از خانواده شروع کرد. کار سختی نیست، پدر و مادر باید روحیه بچه‌ خود را بشناسند؛ وقتی آنان از ابتدا به حساسیت‌های بچه خود احترام بگذارند، در آینده او نیز به حساسیت‌های والدین خود احترام می‌گذارد. همچنین والدین باید سعی کنند حین صحبت کردن با بچه‌ها در حالی که ادب را رعایت می‌کنند دوستانه با آنان هم‌کلام شوند. نگاه از بالا به کودک برای او آزاردهنده است و این نگاه در سن نوجوانی باعث بروز رفتارهای پرخاشگرانه در نوجوان می‌شود. نکته دیگری که باید رعایت شود این است که همیشه حرف، حرف بزرگ‌ترها نباشد، والدین گاهی نیز از موضع خود کوتاه بیایند و حرف فرزندشان را بپذیرند. این را نیز باید والدین به یاد داشته باشند که مقایسه کردن آفت هر رابطه‌ای است و اگر روزی فرزندشان را با دیگری مقایسه کردند و دیگری را از او سرتر دانستند تا پایان عمر خاطره‌ای بد در ذهن فرزند خود ثبت کرده‌اند.

* شما چه نظری دارید؟ تجربه‌ها و نظراتتان را در این زمینه، با ما در میان بگذارید *