حکم تخلیه در دست مالکان مدارس اجاره‌ای

آن 50 مالکی که حالا به گفته مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران، حکم تخلیه مدرسه را از مراجع قضایی گرفته‌اند و در انتظار کوچ دانش‌آموزان از ملک شخصی خود هستند، همیشه ماجرای مدارس استیجاری را به حکایتی تلخ تبدیل می‌کنند.

در شهر تهران، جایی که به نظر می‌رسد از نظر رفاه و آسایش سرآمد همه شهرهای کشور است، 400 مدرسه استیجاری وجود دارد که علی یزدیخواه در گفت‌و‌گو با فارس از مشکل‌ساز بودن آنها حرف می‌زند.

او نگران دانش‌آموزان آن 50 مدرسه است که حالا حکم تخلیه‌اش هر روز به مدیرکل یادآوری می‌شود و جلسات متعدد با مالکان آنها به نتیجه‌ای نرسیده است.

البته یزدیخواه می‌گوید در تلاش است تا با مالکان به تفاهم برسد و بحران تخلیه مدارس آن گونه که سال‌های پیش اتفاق افتاده است، تکرار نشود، اما او خوب می‌داند برخی از مالکان زمین‌ها که آموزش و پرورش، مدارس دولتی را روی آنها ساخته است، دیگر حاضر به نشان دادن انعطاف از خود نیستند.

تعداد این مدارس در سراسر کشور رقم قابل توجهی است. ابتدای امسال معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش رقم 1300 را اعلام کرد که البته در مقایسه با ارقام قبل از سال 85 ، بسیار کوچک به نظر می‌رسید.

تا قبل از این سال یعنی از هفت سال قبل به آن طرف بیش از 4800 مدرسه استیجاری در کشور وجود داشت که با تلاش‌های آموزش و پرورش این رقم به یک‌چهارم کاهش یافت و به رقم 1300 رسید، ولی با این حال هنوز هم زخم مدارس استیجاری، ناسور است.

حمیدرضا حاجی‌بابایی، وزیر آموزش و پرورش البته چندی قبل بهترین راه‌حل برای جلوگیری از تبدیل شدن مدارس استیجاری به کانون‌های بحران را رسیدن به تفاهم با مالکان دانسته بود، چون او معتقد بود از آنجا که ملک و زمین این مدارس متعلق به مردم است، آموزش و پرورش راهی جز جلب رضایت آنها ندارد.

ولی این راه‌حل وزیر هم با آن که در مورد بخشی از این مدارس تاکنون جواب داده، ولی راه‌حلی مطمئن در مواجهه با همه مالکان نیست؛ چنانچه فقط در شهر تهران از مجموع 400 مدرسه اجاره‌ای، 50 نفر از مالکان حکم تخلیه گرفته‌اند.

با این حال به مالکان نیز نمی‌توان زیاد خرده گرفت. چون طبق توضیحات احمد حیدری، معاون حقوقی و امور مجلس آموزش و پرورش به ایسنا، در این حوزه هم مشکل قانونی وجود دارد و هم مشکل کمبود اعتبار.

به گفته او در خصوص اجرای قانون خرید و تملک مکان‌های آموزشی استیجاری و آیین‌نامه اجرایی آن که در سال‌های 70 و 71 نوشته شده است، بخشی از مدارس استیجاری که بنای مستحکمی داشت و مالکان نیز مایل به فروش بودند، آموزش و پرورش با دریافت تسهیلات بانکی، این مدارس را با قرارداد اجاره به شرط تملیک خرید، اما به علت نداشتن توان مالی برای پرداخت بموقع اقساط و نیز اضافه شدن جریمه‌ها بر مبلغ اولیه، بخش زیادی از مدارس استیجاری خریداری نشد و در نتیجه مالکان با مراجعه به مراجع قضایی حکم تخلیه را گرفتند.

این که مالکان موفق به گرفتن حکم تخلیه می‌شوند نیز خود حکایت از خلأیی قانونی دارد که سبب شده پس از سال‌ها پای پرونده مدارس استیجاری همچنان لنگ بزند. ماجرا این است که قانون ممنوعیت تخلیه فضاهای آموزشی که در سال 72 تصویب و بار دیگر در سال 77 تمدید شد، تخلیه این مکان‌ها را فقط تا پایان سال 80 ممنوع کرده بود که به همین علت از سال 81 ، برخی مالکان بنای ناسازگاری گذاشتند و تا به امروز برای گرفتن حکم تخلیه به مراجع قضایی رفت و آمد می‌کنند.

البته این مالکان نیز تا حدی حق دارند چون با توجه به رشد قیمت زمین در شهرها آنها مختارند که ملک خود را در راهی پرسودتر استفاده کنند که وزارت آموزش و پرورش با تاخیر در پرداخت‌هایش نمی‌تواند به میل باطنی آنها پاسخ مثبت بدهد.

در این میان مدارس استیجاری متعلق به اوقاف نیز محل بحث است که البته مثل مدارسی که مالکان حقیقی دارد مشکلاتش به صورت پرچالش، رسانه‌ای نمی‌شود، اما آن‌طور که احمد حیدری، معاون حقوقی و امور مجلس آموزش و پرورش به جام‌جم می‌گوید اجاره کردن زمین از اوقاف و ساختن مدرسه در آن یا تبدیل ساختمان‌های وقفی به مدرسه و پرداختن اجاره‌بهای آن به سازمان اوقاف خالی از حاشیه نیست.

پاسخگوی سرگردانی دانش‌آموزان کیست؟

گفتن این که حکم تخلیه 50 مدرسه فقط در شهر تهران حالا در دست مالکان است، به زبان ساده می‌آید. مفهوم این عدد این است که حداقل 10هزار دانش‌آموز به همراه معلمان، مدیران و معاونان مدرسه درست در زمانی که باید به سال تحصیلی فکر کنند، آواره می‌شوند و اگر قرار باشد همه آن 1300 مدرسه‌ای که استیجاری است این اتفاق برایشان بیفتد دست‌کم 260 هزار دانش‌آموز سرگردان می‌شوند.

پاسخگوی این سرگردانی‌ها در مرحله نخست وزارت آموزش و پرورش است، اما موضوع این است که این وزارتخانه هم با دست خالی نمی‌تواند معجزه کند. پس دولت باید برای تخصیص اعتبار مورد نیاز برای تملک مدارس استیجاری تصمیم جدی بگیرد بویژه آن که چند سال پیش رئیس‌جمهور قول داد یک بار برای همیشه مشکل این مدارس را حل کند و ستادی را نیز برای حل مشکل فضاهای آموزشی و مدارس استیجاری در کمیسیون لوایح دولت تصویب کرد؛ گرچه این ستاد تاکنون اقدامی ملموس برای رفع این مشکل صورت نداده است.

مریم خباز -‌ گروه جامعه