100 روز غبارآلود خرم آباد

افزایش بیماری های ریوی و آلرژی های مختلف تنفسی در استانهای درگیر با پدیده گرد و غبار رهاورد یک دهه زندگی در کنار ریزگردها بوده است. این در حالیست که اگر آموزش های لازم به مردم ارائه می شد و آنها در جریان مخاطرات این پدیده قرار می گرفتند شاید شاهد این وضعیت نبودیم.

در گف وتگو با مردم استانهای درگیر با این پدیده همه از عوارض ناشی از این پدیده بر سلامت خود می گویند؛ موضوعی که به نظر می رسد در بلند مدت باید شاهد تبعات و آثار مخرب تر آن باشیم.

غفلت از ایمن زیستن در کنار پدیده گرد و غبار

با این تفاسیر ارائه آموزشهای لازم برای ایمن زیستن در کنار این پدیده موضوعی است که در طول یک دهه گذشته چندان به آن توجه نشده است و نمود این موضوع را می تواند در نوع عملکرد مردم در روزهای آلوده دید.

هر چند که گاه شدت آلودگی هوا موجب تعطیلی ادارات و مدارس شده است ولی سوال این است که آیا با تعطیلی های گاه و بیگاه شاهد کاهش تردد مردم در سطح شهر بوده ایم؟ اصلا تکلیف مشاغلی که مجبورند در سطح شهر تردد کنند مثل نیروهای پلیس راهنمایی و رانندگی، مشاغل آزاد، رانندگان و ... چیست؟

آیا تعطیلی ها - که در نوع خود ضربه زیادی به پیکره اقتصاد و آموزش کشور وارد کرده است - تاکنون برای حفظ سلامت مردم موثر بوده است. از سوی دیگر تا کی می توانیم در مواجهه با وقوع این پدیده اعلام تعطیل عمومی کنیم و از مردم بخواهیم که در خانه های خود بمانند؟

این در حالیست که گاه به محض اعلام تعطیلی ها برخی خانواده از فرصت به دست آمده برای رفتن به دل پارک ها و هوای آزاد استفاده می کنند، موضوعی که با توجه به وضعیت آلودگی هوا نه تنها باعث کاهش مخاطرات نشده بلکه متاسفانه نگرانیها در این زمینه را افزایش می دهد.

ریزگردها دیگر مهمان نیستند؛ به مردم آموزش دهیم

با این وجود به نظر می رسد زمان آن رسیده که به سمت ارائه آموزشها به مردم برای ایمن زیست در کنار این پدیده برویم. استمرار 10 ساله این پدیده نشان می دهد که ریزگردها دیگر مهمان ناخوانده این سرزمین نیستند بلکه باید به حضور آنها عادت کنیم و البته یاد بگیریم که چگونه در کنار این پدیده سلامت خود را حفظ کنیم.

اگر واقع بینانه بخواهیم به این موضوع فکر کنیم به این نتیجه خواهیم رسید که با توجه به اینکه 90 درصد منشا این گرد و غبار در کشورهای همسایه است رفع این مشکل نیازمند یک دیپلماسی پیگیر و برنامه ریزی بلندمدت است.

با این تفاسیر تا زمانیکه رفع مشکل در کشورهای همجوار به نتیجه برسد - که رایزنی های بی نتیجه چندین ساله نشان دهنده طولانی بودن این زمان است - باید یاد بگیریم چگونه با ریزگردها کنار بیاییم و البته در این راستا رسالت دستگاههای مختلف به ویژه وزارت بهداشت و سازمان حفاظت از محیط زیست برای ارائه آموزشها به اقشار مختلف مردم و ارتقا سطح آگاهی جامعه خطیر و سنگین است.

 آگاهی رسانی در زمینه ریزگردها در قالب آموزشهای همگانی

مدیر کل آموزش و مشارکتهای مردمی سازمان محیط زیست کشور از برنامه های این سازمان برای توسعه آموزشهای همگانی برای مقابله با اثرات ریزگردها خبر می دهد ولی معتقد است که همه دستگاهها باید در این زمینه مشارکت داشته باشند.

وی افزود: با توجه به استمرار پدیده ریزگردها و گرد و غبار در کشور یکی از مولفه های در نظر گرفته شده در بسته آموزشهای همگانی، ارائه آموزش های لازم برای مقابله با اثرات این پدیده است.

احمد قیومی با بیان اینکه بسته تدوین شده برای استانهای مختلف با توجه به نیازسنجی صورت گرفته متفاوت است، اظهار داشت: با توجه به اینکه استانها در زمینه مسائل زیست محیطی با مشکلات متفاوتی دست در گریبان هستند یکی از اولویت های در نظر گرفته شده در استانهای درگیر با پدیده گرد و غبار توسعه آموزشهای همگانی در این زمینه است.

مدیر کل آموزش و مشارکت های مردمی سازمان محیط زیست کشور تصریح کرد: در این راستا به استانها این اختیار داده شده است که در خصوص دوره های آموزشی مورد نیاز تصمیم گیری کنند.

مطابق برنامه پنجم تکلیف آموزش همگانی بر عهده همه دستگاههاست

وی با تاکید بر اینکه برنامه و محتوای آموزشی مورد نیاز در این زمینه برای گروه های اثرگذار تدوین شده است، افزود: در این راستا آموزش ها در دو بخش رسمی و غیررسمی در دستور کار قرار دارد که ورود به آموزش های رسمی با انعقاد تفاهمنامه هایی با وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم انجام شده است.

قیومی با بیان اینکه دستگاه ها باید برای آموزش کارکنان خود پای کار بیایند، خاطرنشان کرد: توسعه آموزشهای همگانی در حوزه محیط زیست کار نشدنی نیست تنها نیاز است که همه دستگاهها همگرا شوند.

مدیر کل آموزش و مشارکت های مردمی سازمان محیط زیست کشور با تاکید بر اینکه در بند الف ماده 189 قانون برنامه پنجم توسعه بر مشارکت همه دستگاهها در این رابطه تصریح شده است، افزود: حرکت در مسیر ارتقا آگاهی های عمومی و دستیابی به توسعه پایدار به منظور حفظ محیط زیست از اولویت های این قانون است.

وی با تاکید بر اینکه قانون بر آموزش گروههای اثرگذار و اولویت دار تاکید کرده است، افزود: در این راستا 16 گروه اثر گذار شناسایی و چهار ساعت آموزش برای کارکنان دولت و 12 ساعت برای مدیران در نظر گرفته شده است.

 استفاده از سازمانهای مردم نهاد برای آموزش جوامع محلی

قیومی با تاکید بر اینکه هر مدیری باید دوره های آموزشی محیط زیست را بگذراند، یادآور شد: آئین نامه دوره های آموزشی ابلاغ شده است و تمام دستگاهها مکلف شده اند که سه درصد اعتبارات آموزشی خود را به این حوزه اختصاص دهند.

مدیر کل آموزش و مشارکتهای مردمی سازمان محیط زیست کشور با تاکید بر اینکه سازمانهای مردم نهاد برای توسعه آموزشها در سطح جامعه و جوامع محلی می توانند نقش موثری داشته باشند، افزود: در آموزش های همگانی مورد نظر یکی از مولفه ها همین موضوع مقابله با آثار و پیامدهای گرد و غبار و ریزگردها است.

قیومی تصریح کرد: انتظار می رود با توجه به اهمیت این موضوع و تاکیدات برنامه پنجم توسعه همه دستگاهها وارد میدان شوند چرا که موفقیت در این حوزه نیازمند عزم همه دستگاهها است.

این سخنان در حالی مطرح می شود که پیش از این نیز دیگر متخصصان و کارشناسان امر بر ضرورت ارائه آموزشها برای ایمن زیست در کنار پدیده گرد و غبار تاکید کرده بودند، پدیده ای که دیگر باید آن را مهمان هر چند روز یکبار سرزمین خود بدانیم.

آموزش مقابله با اثرات ریزگردها نیازمند تدوین برنامه و قرارگیری در اولویت است

هر چند به نظر می رسد سازمان محیط زیست تمرکز خود را بر ارائه آموزش ها از طریق دستگاهها به کارمندان دولت گذاشته است ولی باید به صورت اولویت دار به مسئله گرد و غبار نگاه شود و در این زمینه بسته آموزشی ویژه ای تدوین و با همکاری همه دستگاه ها اجرایی شود.

متولیان امر آموزش های مرتبط با ایمن زیستن در کنار پدیده گرد و غبار را در کنار دیگر اولویت های زیست محیطی خود - که البته ارزشمند هم هستند - قرار داده اند ولی با توجه به اثرات و خطرات ناشی از پدیده آلودگی هوا و ریزگردها به نظر می رسد با اولویت بندی به این نتیجه رسید که تاکنون نیز برای فعالیت در این زمینه دیر شده است.

هر چند علاوه بر سازمان محیط زیست، دیگر متولیان امر به ویژه در حوزه وزارت بهداشت و سازمان صدا و سیما نیز در این زمینه مسئولند که نسبت به توسعه آموزش های لازم برای مصون ماندن از مخاطرات گرد و غبار بپردازند.

فراموش نکنیم این ذرات چقدر خطرناکند!

فراموش نکنیم که ذرات گرد و غبار برای سلامتی مردم به شدت خطرناک هستند به طوریکه این ذرات معلق می توانند انواع باکتری ها، جلبک ها و کپک ها را با خود به دورترین نقاط ممکن انتقال داده و حتی قادرند مواد غیر زنده دیگری مانند ترکیبات آلی و فلزات را جابجا کنند؛ ذراتی که اثرات آنها کار قسمت تنفسی بدن را مختل خواهد کرد.

با این تفاسیر اگر این ذرات معلق وارد ریه ها شوند و در آنجا باقی بمانند به چند طریق می توانند اثرات سمی خود را اعمال کنند به طوریکه مطالعات نشان می دهد افزایش غلظت ذرات معلق در هوا می توانند در دراز مدت بیماری هایی همچون عفونت های دستگاه تنفسی، اختلالات قلبی، برونشیت و ... را به وجود بیاورند.

جان کلام اینکه اگر همین امروز و همین لحظه برای ارتقا سطح آگاهی های مردم در مورد پدیده آلودگی هوا و گرد و غبار و مخاطرات آن کار را شروع کنیم شاید بتوانیم از تعداد قربانیان آینده این پدیده کم کنیم وگرنه باید در دهه های آینده شاهد تاثیر این پدیده بر سلامت مردم استانهای درگیر باشم و آن زمان دیگر از دست کسی هیچ کاری ساخته نیست.(مهر)