سارقان درکمین گله​های عشایر

گله‌های گوسفند و بز تنها سرمایه عشایر است که از طریق آن معیشت می‌کنند، اما بیم سرقت و از کف رفتن همین اندک سرمایه نیز همواره هنگام اتراق در قشلاق و بویژه در مسیر کوچ به سمت ییلاق، وجود داشته است؛ اما نکته نگران‌کننده و قابل تامل، افزایش بی‌سابقه این‌گونه سرقت‌ها در سال‌های اخیر است، به طوری که گاه به سرقت‌های مسلحانه نیز منجر شده است؛ مساله‌ای که آسایش و آرامش و خواب شبانه را از عشایر ربوده تا بسیاری از آنها را متقاعد کند که روش زندگی آبا و اجدادی خود را رها کرده و سکونت دائم و حفاظت از اندک مال خود را به وضع موجود و مشکلاتش ترجیح دهند.

شرایط سخت موجود موجب شده است که هرساله از جمعیت عشایری کشور کاسته شود، به طوری که طی سال‌های گذشته نیمی از عشایر کوچرو در استان کهگیلویه و بویراحمد دست از زندگی عشایری کشیده‌ و به زندگی شهری و روستایی رو آورده‌اند و با وجود افزایش جمعیت، عشایر این استان از 22هزار خانوار در سال1346 به 11هزار در سال‌های گذشته کاهش یافته است.

عشایر دردمند

کوچ بهاره عشایر بویراحمدی و قشقایی آغاز شده است و آنان اینک تپه ماهورهای گچساران را ترک می‌کنند تا بهار و تابستان را در دامنه‌های دنا در بویراحمد و سمیرم سپری کنند. غافل از این‌که دزدان در مسیر کوچ نشسته‌اند؛ تا سرمایه آنان یعنی رمه‌ها را بربایند.

شکرالله سیفی، ایلیاتی هفتاد ساله ایل آقایی بویراحمد، با بیان این‌که عشایر با سختی بزرگ شده‌اند و به سختی‌ها عادت دارند، از نامهربانی‌ انسان‌هایی شکوه می‌کند که تیغ آزارشان، دل خسته عشایر را زخمی و دردمند کرده است.

وی با بیان این‌که در نبود ایل‌‌راه‌ها (که مسیر کوچ عشایر در طول تاریخ بوده‌اند و اکنون توسط منابع طبیعی به افرادی دیگر واگذار شده و راه را برکوچ بسته‌اند،) دزدان آرامش و آسایش را از ما ربوده‌اند، به مهر می‌گوید: بارها با مسئولان در این خصوص و مشکلات امنیتی عشایر صحبت کرده‌ایم و حتی سال گذشته جلسه‌ای در گچساران با حضور فرماندار برگزار شد، اما آنان در این جلسه گفتند: دزدان روز روشن در شهرها کابل‌های برق را می‌دزدند و کاری از ما ساخته نیست، شما که در بیابان هستید.

روز کوچ می‌‌کنیم، شب کشیک می‌دهیم

شکرالله سیفی در این‌باره هم می‌گوید: حالا در مسیر کوچ مجبور هستیم روز کوچ کنیم و شب کشیک دهیم و شیوه کشیک هم به این شکل است که زنان تا ساعت 12 شب مواظب هستند و بعد از این ساعت، آنان می‌خوابند و مردان تا طلوع صبح از گله‌ها مراقبت می‌کنند.

وی با بیان این‌که این وضع نه تنها خسته که کورمان می‌کند، زیرا دزدان از ساعت 12 شب به بعد می‌آیند و اگر چشم برهم بزنیم، دزد گله‌ را با خود می‌برد، می‌افزاید: دزد همیشه بوده و از قدیم گفته‌اند هرجا پای بز است، چشم دزد هم هست، ما هم نمی‌توانیم کوچک‌ترین دفاعی کنیم، زیرا اگر زخمی بر صورت دزدی افتاد، فردا از ما شکایت می‌کنند و می‌گویند: ما رفته بودیم تا گوسفند بخریم. در حالی که یکی نیست بپرسد چرا نیمه شب برای خرید آمده بودند؟

وی با بیان این‌که ما برای تک‌تک این گوسفندان زحمت می‌کشیم و از نان خود می‌زنیم تا جو، کاه و علف بخریم و این گوسفندان از گرسنگی تلف نشوند، تاکید می‌کند: این دام‌ها تنها سرمایه و دارایی ما هستند و ما به‌وسیله آنان معیشت می‌کنیم. مگر این سرمایه چقدر است که باید بخشی از آن توسط دزدان ربوده شود، بخشی از بیماری بمیرند و بخشی هم در مسیر کوچ و در جاده‌ها توسط کامیون‌ها زیر گرفته شوند.

سرقت‌ها افزایش یافته است

رئیس امور عشایر گچساران هم با تائید وجود این مشکل و ابراز ناراحتی از این وضع به جام‌جم می‌گوید: سرقت از عشایر چه زمانی که در قشلاق و در روستا به سر می‌برند و چه هنگام کوچ همواره وجود داشته، اما در دو سه سال اخیر شدت آن بسیار بیشتر شده است.

بهمن آزادی با بیان این‌که فقط در اسفند سال گذشته بیش از 80 راس دام از عشایر شهرستان به سرقت رفت، می‌افزاید: در همین یکی دو ماه آغازین امسال هم گزارش‌های متعددی مبنی بر سرقت احشام عشایر به ما رسیده، این در حالی است که در فروردین هم یک سرقت مسلحانه که به زخمی شدن یکی از عشایر منجر شد، در گچساران اتفاق افتاد که البته سارقان موفق به بردن دام نشدند.

وی با اشاره به سرقت‌های انجام شده در بین راه و هنگام کوچ، تصریح می‌کند: برخی از سرقت‌ها به این صورت انجام می‌شود که عشایر سوار بر وانت شده و دام خود را عقب ماشین در بار قرار داده‌اند و ماشین از تپه‌ای بالا می‌رود، در این هنگام به دلیل کاهش سرعت ماشین، سارقان خود را به درون بار وانت انداخته و گوسفند و بزها را پایین می‌اندازند و می‌برند بدون آن‌که کاری از دست عشایر بر ‌آید.

رئیس امور عشایر گچساران ضمن ابراز نارضایتی عشایر از وضع موجود یادآور می‌شود: گرچه نیروی انتظامی گشت‌هایی در مسیر کوچ عشایر دارد، اما نیروهای این ارگان نمی‌توانند به طور تمام‌وقت عشایر را همراهی و از آنها پاسداری کنند.

گزارشی دریافت نکردیم

در همین حال مدیرکل امور عشایر کهگیلویه و بویراحمد معتقد است تاکنون گزارشی مبنی بر حتی یک مورد سرقت از عشایر این منطقه در بازه دو هفته‌ای گذشته به دست آنها نرسیده است.

اشکان رحیمی‌زاده‌ در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: عشایر مدتی است که به سمت این مناطق کوچ کرده‌اند و من به اتفاق همکارانم در 15 ـ 10 روز گذشته در مسیر کوچ عشایر حضور داشتیم و آنها را همراهی کردیم، اما در محدوده استان خود گزارشی مبنی بر سرقت رمه‌ها از عشایر هم‌استانی یا دیگر استان‌های عبوری دریافت نکرده‌ایم.

وی با بیان این‌که اگر موارد معدودی هم وجود داشته از طرف مراجع قضایی پیگیری می‌شود، تصریح می‌کند: عشایر خود مراقب اموالشان هستند، ضمن اینکه امور عشایر و نیروی انتظامی که متولی رسیدگی به این امر است، پیگیر گزارش‌ها و شکایت‌های عشایر هستند.

ایل‌راه‌ها دارای سند می‌شود

مدیرکل امور عشایر کهگیلویه و بویراحمد درخصوص مشکل ایل‌راه‌ها و شکایت عشایر مبنی بر محدود شدن این مسیرهای کوچ نیز می‌گوید: مسیر کوچ عشایر یا به عبارتی ایل‌راه‌ها در گذشته وسیع‌تر بود، اما اکنون به دلیل گسترش روستاها و شهرها یا واگذاری به غیر عشایر به دلیل قرارگرفتن در زمره اراضی ملی، محدودتر شده که موجب نارضایتی عشایر را فراهم کرده است.

رحیمی‌زاده با بیان این‌که طبق طرح سازمان عشایر کشور نقشه ایل‌راه‌ها در سراسر کشور و این استان از این پس در سامانه جی. آی. اس ثبت می‌شود، می‌گوید: ایل‌راه‌ها مسیرهای مشخصی است که عشایر خود آن را می‌شناسند، اما با ثبت این نقشه، از نظر حقوقی،‌ می‌توان حفاظت از عشایر و راه‌های آنها را تقویت کرد، چراکه تاکنون مسیر کوچ عشایر سندیت نداشت و فقط به صورت شفاهی از آن نام برده می‌شد، اما از این پس دارای سند مکتوب شده و دیگر واگذاری آن به دیگر نهادها ممنوع خواهد شد.